Policjanci muszą złożyć oświadczenia majątkowe do 31 marca

Policjant jest obowiązany złożyć oświadczenie o swoim stanie majątkowym, w tym o majątku objętym małżeńską wspólnością majątkową, przy nawiązywaniu lub rozwiązywaniu stosunku służbowego lub stosunku pracy, corocznie oraz na żądanie przełożonego właściwego w sprawach osobowych. Tak wynika z art. 62 ustawy o Policji (dalej uop). Tryb postępowania w sprawach takich oświadczeń określa rozporządzenie z 17 lipca 2007 r. w sprawie postępowania w sprawach oświadczeń o stanie majątkowym policjantów oraz trybu publikowania oświadczeń o stanie majątkowym osób pełniących funkcje organów Policji.

Jak wynika z powyższego składanie tego typu oświadczeń to nie jednorazowy obowiązek spełniany tylko raz w roku, do 31 marca (według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego). Czasami funkcjonariusz może być bowiem zobowiązany do przedstawienia stanu swojego posiadania także w ciągu roku i to nawet wielokrotnie.

Raport otwarcia i zamknięcia

Przede wszystkim policjant składa takie oświadczenie przy nawiązywaniu oraz rozwiązywaniu stosunku służbowego, czyli na początku i na końcu swojej kariery w danej formacji. Pierwsze oświadczenie powinno trafić do przełożonego w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia przez niego służby. Termin złożenia oświadczenia w przypadku zwolnienia ze służby zależy od tego, czy policjant odchodzi do cywila na własną prośbę czy też powód jego rozstania z mundurem jest inny. Jeśli to on składa raport o zwolnienie (pisemne zgłoszenie wystąpienia ze służby) razem z nim powinien złożyć swoje oświadczenie majątkowe. Jeśli podstawa zwolnienia policjanta jest inna (art. 41 ust 1 i 2 uop), oświadczenie składa na pisemne żądanie przełożonego właściwego w sprawach osobowych, przed wydaniem rozkazu o zwolnieniu ze służby.

Podobnie jest w przypadku podejmowania przez policjanta dodatkowego zatrudnienia na podstawie stosunku pracy. Tu też obowiązuje swoisty raport otwarcia i zamknięcia. Oświadczenie o stanie majątkowym policjant składa bowiem w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia pracy podjętej poza służbą oraz 14 dni od dnia ustania stosunku pracy.

Dodatkowe zarobki pod kontrolą

Warto podkreślić, iż obowiązek złożenia oświadczenia majątkowego nie powstaje, gdy funkcjonariusz podejmuje jakąkolwiek dodatkową aktywność zarobkową poza służbą, a tylko wtedy, gdy dochodzi do nawiązania przez niego stosunku pracy (por. wyrok WSA w Łodzi z 29 maja 2009 r. (III SA/Łd 167/09 orzeczenia.nsa.gov.pl).

Nie musi zatem składać takiego oświadczenia policjant dorabiający do pensji na podstawie umowy cywilnoprawnej, chociaż i na to zatrudnienie musi mieć zgodę przełożonego. Przesądza o tym art. 62 ust 1 uop. Zgodnie z nim policjant nie może podejmować zajęcia zarobkowego poza służbą bez pisemnej zgody przełożonego. Choć żadne przepisy nie wyjaśniają, jak należy rozumieć pojęcie zajęcie zarobkowe, z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, iż mieszczą się w nim wszelkie formy zatrudnienia połączone z uzyskiwaniem dochodów, czyli działalność gospodarcza, stosunek pracy, stosunek służbowy oraz każdy rodzaj umowy cywilnoprawnej. Ponadto, definiując to pojęcie, należy uwzględnić członkostwo w organach statutowych jakichkolwiek instytucji, jeżeli jest to połączone z uzyskiwaniem dochodów pieniężnych stałych bądź okresowych. Zajęciem zarobkowym będzie też świadczenie pracy za wynagrodzeniem bez podpisania umowy, która precyzowałaby warunki wykonywanej działalności (wyrok WSA w Szczecinie z 7 maja 2008 r. II SA/Sz 99/08, orzeczenia.nsa.gov.pl).

Należy jednak podkreślić, iż zawarcie umowy cywilnoprawnej dla uniknięcia składania oświadczeń majątkowych na początku i na końcu zatrudnienia nie zawsze odniesie skutek i jak się wydaje, może być mało opłacalne. Po pierwsze dlatego, że zgodnie z art. 22 Kodeksu pracy zatrudnienie w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy (a więc, gdy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem), jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. I nigdy nie wiadomo, przy jakiej okazji kwestia ta może wypłynąć, sprawiając obu stronom takiego stosunku kłopot.

Po drugie dlatego, że zawarcie takiej umowy tak naprawdę zwalnia policjanta tylko z obowiązku złożenia takiego oświadczenia z mocy prawa. Nie zwolni go natomiast z tego, jeśli zażąda tego przełożony właściwy w sprawach osobowych. A ten ostatni może to zrobić tyle razy, ile uzna za uzasadnione. Przepisy nie nakładają tu bowiem żadnych limitów. § 3 cytowanego rozporządzenia stanowi tylko, iż w takiej sytuacji na złożenie oświadczenie o stanie majątkowym policjant ma 14 dni od dnia otrzymania żądania.

Co trzeba wykazać

W składanym oświadczeniu funkcjonariusz informuje o źródłach i wysokości uzyskanych przychodów, posiadanych zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego, a ponadto o nabytym przez siebie albo współmałżonka od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, gminy, związku międzygminnego, powiatu, związku powiatów, związku powiatowo-gminnego lub związku metropolitalnego mieniu, które podlegało zbyciu w drodze przetargu. Oświadczenie powinno również zawierać dane dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej przez policjanta oraz pełnienia przez niego funkcji w spółkach prawa handlowego lub spółdzielniach, z wyjątkiem funkcji w radzie nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej.

Nowy formularz

Oświadczenie o stanie majątkowym policjant składa na formularzu, którego wzór określa załącznik do cytowanego wcześniej rozporządzenia. Od 26 stycznia tego roku obowiązuje nowy wzór takiego oświadczenia. Wcześniej policjant musiał wykazać w nim posiadanie (przez siebie i przez swego małżonka) mienia nabytego od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, gminy, związku międzygminnego, które podlegało zbyciu w drodze przetargu.

Teraz musi wykazać też nabycie takiego mienia od powiatu, związku powiatów, związku powiatowo-gminnego lub związku metropolitalnego. Zmiany wprowadzone w treści oświadczenia dostosowują go do znowelizowanego od 1 stycznia tego roku art. 62 ust. 2 ustawy o policji.

Policjant składa, przełożony sprawdza

Przełożony właściwy w sprawach osobowych lub osoba pisemnie przez niego upoważniona poddaje analizie oświadczenie policjanta o stanie majątkowym w celu sprawdzenia jego zgodności ze stanem faktycznym.

Analiza ta obejmuje w szczególności porównanie treści oświadczenia:

- z treścią oświadczenia złożonego poprzednio (nie dotyczy to oświadczenia złożonego przy nawiązywaniu stosunku służbowego);

- z innymi informacjami znajdującymi się w aktach osobowych policjanta.

Wyniki analizy oświadczeń o stanie majątkowym zawarte są w notatkach sporządzonych przez osoby dokonujące analizy i po oznaczeniu klauzulą „zastrzeżone" dołączone do oświadczeń. Oświadczenie o stanie majątkowym przechowuje się przez 10 lat.

Ważne

Informacje zawarte w oświadczeniu o stanie majątkowym stanowią tajemnicę prawnie chronioną i podlegają ochronie przewidzianej dla informacji niejawnych o klauzuli tajności „zastrzeżone" określonej w przepisach o ochronie informacji niejawnych, chyba że policjant, który złożył oświadczenie, wyraził pisemną zgodę na ich ujawnienie. Nie dotyczy to osób pełniących funkcje organów Policji. Ich oświadczenia są publikowane bez ich zgody w Biuletynie Informacji Publicznej z wyłączeniem danych dotyczących daty i miejsca urodzenia, numeru PESEL, miejsca zamieszkania i położenia nieruchomości.

podstawa prawna: art. 62 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 355 ze zm.)

podstawa prawna: rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 17 lipca 2007 r. w sprawie postępowania w sprawach oświadczeń o stanie majątkowym policjantów oraz trybu publikowania oświadczeń o stanie majątkowym osób pełniących funkcje organów Policji (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1503 ze zm.)

Dodatkowy obowiązek – informowanie o zatrudnieniu członków rodziny

Policjant jest obowiązany poinformować przełożonego właściwego w sprawach osobowych o podjęciu przez małżonka lub osoby pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym zatrudnienia lub innych czynności zarobkowych w podmiotach świadczących usługi detektywistyczne lub ochrony osób i mienia oraz o objęciu w nich akcji lub udziałów, a także o fakcie bycia wykonawcą, w rozumieniu ustawy – Prawo zamówień publicznych, na rzecz organów i jednostek nadzorowanych i podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, w terminie 14 dni od dnia powzięcia informacji o tym zdarzeniu.