Nadzieja w kinie

Rz: To prawda, że pomysł na „Moliera na rowerze" przyszedł panu do głowy, gdy odwiedził pan aktora Fabrice'a Luchinego na wyspie Re?

Philippe Le Guay:

Tak. Wybraliśmy się razem na rowerową przejażdżkę. Niezwykły krajobraz, morze, mewy, zachodzące słońce. I nagle Fabrice zaczyna grać pierwszą scenę z „Mizantropa". Od razu powiedziałem mu, że musimy taki film nakręcić. A on rzucił ideę, by na jego wyspie spotkali się dwaj aktorzy. I żeby gwiazdor namawiał kolegę, który wycofał się z zawodu, do zagrania razem w sztuce Moliera. Pomyślałem, że to świetny sposób, by połączyć na ekranie kino i teatr.

Taka koncepcja sprawiła, że film nie jest tylko uwspółcześnioną ekranizacją „Mizantropa", ale również opowieścią o artystach. Portretuje pan ich jako hipokrytów i narcyzów.

Ależ skąd! Środowisko filmowo-teatralne nie jest gorsze od kręgów lekarskich, nauczycielskich, finansowych czy politycznych. Może tylko jego specyfika jest inna z powodu ogromnej konkurencji. Każdemu wydaje się, że ma temat, który zapewni kontakt z publicznością i sukces. A pieniędzy w kinematografii ostatnio nie ma za dużo. To sprzyja rodzeniu się kiepskich instynktów. Choć mnie ten rodzaj rywalizacji jest obcy. Nie zazdroszczę kolegom, nie czuję się pępkiem świata, nie walczę wszelkimi sposobami o wysokie budżety, pracuję spokojnie.

Jest pan reżyserem. A w zawodzie aktorskim, gdzie trzeba chodzić na przesłuchania i walczyć o role, pozostaje jeszcze miejsce na przyjaźń i lojalność? „Molier..." skłania do smutnych refleksji.

Największym wrogiem aktora jest on sam. I to też zależy od tego, czy złapie się on w pułapkę dumy, pychy, wybujałych ambicji. Aktorzy rzeczywiście bywają zapatrzeni w siebie i przewrażliwieni. I nic dziwnego. Oni grają na własnych uczuciach. A z drugiej strony mają często ogromne poczucie odpowiedzialności. Wielkie gwiazdy przypominają na planie żołnierzy, w każdej chwili gotowych do walki. ?W czasie pracy nie ma mowy o kaprysach, celebryctwie.

Posługując się Molierem, zderzył pan w filmie dwie postawy. Alcest mówi prawdę i dąży do ideału, Filint jest pogodzony z życiem, przyjmuje je takim, jakim ono jest. Która z tych postaw jest panu bliższa?

Jestem absolutnie jak Filint. Zawsze szukam usprawiedliwień. Staram się, by wokół mnie panowała miła atmosfera, idę na ustępstwa. „Molier..." też został zrobiony przez Filinta. Gdyby za kamerą stanął Alcest, obraz byłby znacznie bardziej gorzki i cyniczny. Fabice Luchini też niewiele ma wspólnego z Alcestem. On kocha życie, kino i publiczność, którą uwodzi.

Luchini zagrał w pana czterech filmach. Będziecie dalej razem pracować?

Oczywiście, choć teraz musimy zrobić przerwę. Potrzebujemy odświeżenia. Muszę wymyślić dla niego coś zaskakującego, innego. Aktorom trzeba proponować role, które zmuszają ich do zerwania z rutynowym wizerunkiem i odkrywania w sobie nowych pokładów wrażliwości.

Tę zasadę stosuje pan chyba również do siebie. Ma pan na swoim koncie filmy niemal wszystkich gatunków.

Zmieniam się. Kiedy zaczynałem pracować, uwielbiałem filmy kostiumowe i mocne dramaty. Teraz szukam w kinie lekkości, nadziei.

Bo zmęczony współczesny widz tego potrzebuje?

Budząc się rano, włączam radio. I codziennie sączą mi się w uszy wiadomości o wypadkach, kryzysie ekonomicznym, klęskach żywiołowych. Potem wychodzę z domu, widzę pary gawędzące w kafejce i światło odbijające się od dachów Paryża. Trzeba nauczyć się wyławiać z codzienności radość.

Jeszcze niedawno powiedział pan w jakimś wywiadzie, że artyście nie wolno odwracać się od tego, co przynoszą pierwsze strony gazet. Nie znalazł pan tam ostatnio tematu?

Przejąłem się historią trzech kobiet z Londynu, które przez 30 lat były więzione i traktowane jak niewolnice. Przeczytałem, ?że Steve McQueen robi ?„12 Years a Slave", i byłem przekonany, że to film o nich. Potem okazało się, że mam jeszcze szansę. Ale nawet w takim temacie trzeba szukać szczypty nadziei.