Polka wygrała Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie. Plakat ma być skuteczny

Złoty Medal w konkursie głównym zdobyła Polka Natalia Bugaj za plakat: „Rom/ka: tu i teraz”. Jury doceniło w nim: „Minimalistyczny obraz o silnej symbolice. Warkocze, czerwona koszula i napis „Rom/ka” tworzą natychmiastowy efekt i prowokują do głębokiej refleksji społecznej. Prosta forma staje się niezwykle złożona.” Nostalgiczny plakat, pokazujący sylwetkę anonimowej czarnowłosej kobiety, ma walory malarskie, a jednocześnie operuje wyrazistym znakiem graficznym, zachęcającym do podjęcia kulturowego dialogu.

Złoty medal w konkursie głównym zdobyła Natalia Bugaj za plakat: „Rom/ka: tu i teraz”

Foto: Monika Kuc

Okiem zwycięzców

Peter Bankov, grafik pochodzący z Mińska, mieszkający obecnie w Pradze, nagrodzony został Srebrnym Medalem za ekspresyjny teatralny plakat: „Kremuliator” w błękitno-czarnej tonacji, łączący rysunek i malarsko ujęty kolor.

Brązowy Medal jury przyznało Janowi Rajlichowi (Czechy) za plakat „Fraktale” z czaszką jak z graffiti, ale o subtelnych liniach, pobudzający do refleksji nad  życiem, miłością i śmiercią.

W konkursie głównym wyróżnieni zostali także Huang Wf (Chiny) za plakat „Stop Oppressing Women”; Nancy Skolos i Thomas Wedell (USA) za „Lyceum Fellowship Poster Call for Entries 2024” – projekt promujący studencki konkurs architektoniczny na Centrum Budownictwa Regeneracyjnego (plakat przypomina op-artowską kompozycję z prętów z pleksiglasu); Jaime Nieto (Hiszpania) za teatralny, czarno-biały plakat „Droga, która prowadzi do bliźniego, jest dla mnie nazbyt długa” z cytatem z Franza Kafki.

Prace, które można zobaczyć na wystawie głównej przy Krakowskim Przedmieściu, obrazują różne nurty warsztatowych poszukiwań, ale także nie stronią od emocji i zadawania istotnych pytań na temat otaczającej rzeczywistości.

W tegorocznej edycji Biennale zgłoszono ponad 6500 plakatów artystów z 38 krajów w dwóch kategoriach konkursowych. W konkursie głównym znalazły się różnorodne prace powstałe w latach 2023–2025. W konkursie tematycznym zatytułowanym „Quo Vadis” – „Dokąd zmierzasz” – uczestnicy poszukują odpowiedzi na ważne współcześnie pytania – dokąd zmierza nasza cywilizacja w obliczu kryzysu ekologicznego, politycznej niestabilności i dynamicznego rozwoju technologii. Ta część wyraża niepokoje i pytania o naszą przyszłość.

W oczach mistrzów

Jak zauważa Lech Majewski, prezydent Biennale: – Dobry plakat to taki, który jest skuteczny. To sztuka komunikatu, który ma dotrzeć, poruszyć, zapowiedzieć, zaprosić, wzbudzić refleksję. Plakat wchodzi w interakcje z oglądającym, jest do niego kierowany czasem bardzo silnie, by go mocno wzburzyć.

W gmachu głównym ASP w pałacu Czapskich prezentowane są też dwie indywidualne wystawy wybitnych twórców plakatu o światowej sławie: Niklausa Troxlera (Szwajcaria), laureata tytułu Doktora Honoris Causa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie 2025 i Mieczysława Wasilewskiego (Polska), wyróżnionego w obecnej edycji Biennale Nagrodą Honorową im. Józefa Mroszczaka ufundowaną przez Rektora ASP w Warszawie prof. Błażeja Ostoi Lniskiego.

Wystawa Niklausa Troxlera na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie

Foto: Monika Kuc

Pokaz „Niklaus Troxler – The Greatest Hits” – pokazuje głównie plakaty inspirowane muzyką, których Troxler jest mistrzem. Linie, punkty, kolory mimo pozorów minimalizmu, tworzą niekończące się zmienne układy i konfiguracje, działając na wszystkie zmysły. Jego plakaty to jakby graficzny zapis muzyki, który działa nie tylko wizualnie, a zdaje się rozbrzmiewać jazzowymi rytmami, pełnymi energii.

Natomiast wystawa „Wasilewski. Present/Vintage” pokazuje ewolucję stylu znakomitego twórcy, od lat 70. do dzisiaj. Od barwnej ekspresji i metafory we wczesnych plakatach filmowych do skrajnie oszczędnej formy różnych projektów. Z czasem artysta zredukował środki wyrazu do graficznej czerni i bieli oraz oszczędnego znaku, pozostawiającego miejsce na niedopowiedzenie i wyobraźnię. W efekcie połączył inspiracje japońską kaligrafią z nowoczesnym językiem graficznym.

Wystawa Mieczysława Wasilewskiego na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie

Foto: Monika Kuc

Biennale – Quo vadis?

Międzynarodowe Biennale Plakatu po raz pierwszy odbyło się w 1966 roku jako pierwsze na świecie cykliczne wydarzenie poświęcone osiągnięciom w plakacie. Jego inicjatorem był Eryk Lipiński i inni polscy graficy. Organizacją Biennale przez wiele lat zajmował się prof. Józef Mroszczak, wspierał je także m.in. prof. Henryk Tomaszewski, a od 1990 roku prof. Lech Majewski, który obecnie jest Prezydentem Międzynarodowego Biennale Plakatu.

Po roku 1994 Biennale odbywało się w Muzeum Plakatu w Wilanowie, aby ostatecznie w roku 2018 wrócić do miejsca, gdzie się zrodziło, czyli do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Organizatorzy Biennale 2025 twierdzą, że mimo zmian plakat nie traci na aktualności. Pozostaje medium o dużej mocy społecznej i artystycznej. Twórcy wspierają tę opinię, jak np. złota medalistka w konkursie tematycznym „Quo Vadis” – Veera Kemppainen (Finlandia) w plakacie „Digital Politics” (przedstawiającym głowę człowieka z rozbieganych w różnych kierunkach ekranowych kursorów). Można przyjąć, że to ostrzeżenie przed cyfrowym uzależnieniem oraz sugestia, że myślącego człowieka nie wyprą ani cyfrowe urządzenia ani sztuczna inteligencja.

Czytaj więcej

Plus Minus

Od skandali do obserwacji świata w kryzysie

Prestiżowa brytyjska Nagroda Turnera otwiera artystom drogę do światowej kariery. A jubileuszowy...

Nawiasem mówiąc, organizatorzy Biennale dobitnie zaznaczają, że choć postęp technologiczny oraz AI stwarzają nowe możliwości, otwierając przed projektantami drzwi do wprost nielimitowanej kreatywności i precyzji, to rodzi też pytania o humanistyczny wymiar twórczości, o autentyczność artystycznego wyrazu, który nie zawsze musi podążać za logiką algorytmów.

Wystawa na Placu Piłsudskiego

118 plakatów z Konkursu Tematycznego, szukających odpowiedzi na różne gorące kwestie współczesności, można zobaczyć na wystawie plenerowej zatytułowanej „Quo Vadis” na Placu Piłsudskiego. Są wśród nich także prace pozostałych laureatów tego konkursu: srebrnego medalisty Jaakko Tikkanena (Finlandia) za „Nature and War”” (Finlandia), brązowej medalistki Martyny Pazery  – plakat „Quo Vadis” z porzuconymi hulajnogami jako znakami wątpliwego postępu, a także wyróżnionych – Alejandra Magallanesa (Meksyk), Arkadiusza Haratyma i Wojciecha Domagalskiego (reprezentanci Polski). Plakat „Pa” Domagalskiego z odwróconą dłonią i gestem zwycięstwa skierowanym w dół wydaje się gorzkim komentarzem do wielu nierozwiązanych problemów współczesności.

Czytaj więcej

W podróży

Wystawa dzieł Caravaggia robi furorę. Setki tysięcy zwiedzających. Będzie rekord?

Głośna wystawa „Caravaggio 2025” w Rzymie przyciągnęła już setki tysięcy zwiedzających. Frekwencj...

Program Biennale obejmuje też wiele innych wystaw, m.in. wystawę jurorów na dziedzińcu ASP przy Krakowskim Przedmieściu 5, prace studentów z uczelni z całego świata w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego; „Przyjaciele. Cieślewicz – Lenica – Tomaszewski” w galerii Grafiki i Plakatu na Hożej, „Mazovia” z plakatami poświęconymi Mazowszu z udziałem 20 meksykańskich i 20 polskich artystów oraz „Dalli! Dalli! / Dalej, dalej!” (z plakatami z zajęć z ilustracji na Uniwersytecie Sztuk Pięknych w Berlinie) – w Galerii Sztuki PROM na Saskiej Kępie, „20 lat Galerii Plakatu AMS” na dziedzińcu ASP przy Wybrzeżu Kościuszkowskim 37. Pełny program Biennale na stronie: warsawposterbiennale.com