Rok kończymy lawinową liczbą nowych wystaw, choć do żadnego muzeum czy galerii nie wejdziemy bez maski. Ale wcześniej lockdown wymusił wirtualne premiery „Arcydzieł z Watykanu” na Zamku w Warszawie czy ekspozycji 137 arrasów z kolekcji Zygmunta Augusta na Wawelu.
Do superhitów należą wciąż dostępne wystawy na Zamku w Warszawie, ich bohaterem jest Caravaggio. Podziwiając dwa jego arcydzieła (w tym „Chłopca gryzionego przez jaszczurkę” – na ilustracji), możemy śmiało powiedzieć, że dostrzegliśmy Rok Caravaggia.
Sztuce współczesnej światowy oddech nadała wystawa „Tylko sztuka” Ursuli von Rydingsvard, amerykańskiej rzeźbiarki o polskich korzeniach. Pokazywana najpierw w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, potem częściowo w Łazienkach, teraz gości w Muzeum Narodowym w Krakowie (do 6 lutego).
Sztuka 2021
Hity
Przyjazd dwóch arcydzieł Caravaggia. Zamek w Warszawie - przywrócił wymiar europejski naszemu życiu artystycznemu. „Wszystkie arrasy króla. Powroty 2021–1961–1921” - Wawel udostępnił całą zachowaną kolekcję Zygmunta Augusta. „Tylko sztuka” Ursuli von Rydingsvard i „Taki pejzaż” Wilhelma Sasnala – za wagę tematów i artystyczną indywidualność.
Wydarzeniem jest „Taki pejzaż” Wilhelma Sasnala w Muzeum POLIN – przegląd malarstwa artysty z ostatnich 20 lat (dostępny do 10 stycznia). Dominują rozliczenia z traumatycznymi przeżyciami II wojny, a zarazem z naszą zbiorową pamięcią. Równie żywo Sasnal reaguje na współczesne napięcia, kiedy mówi o wrogości i uprzedzeniach wobec Obcego.
Długa lista
Lista udanych wystaw w 2021 r. była zaskakująco długa. Warto przypomnieć pokaz nieznanej szerzej kolekcji malarstwa XVII-wiecznego holenderskiego i flamandzkiego ERGO Hestii, czy w tym samym Muzeum Narodowym w Warszawie monografię portrecistki Anny Bilińskiej (1854–1893). Była retrospektywa Edwarda Dwurnika w Centrum Sztuki „Znaki Czasu” w Toruniu, cykle wystaw na 50-lecie odbudowy Zamku w Warszawie i na 10-lecie krakowskiego MOCAK-u, a także prezentacja sztuki Ukrainy i Polski w krakowskim MCK i wideoinstalacja „Plan tysiącletni” Agnieszki Polskiej w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Przybyło kolejne miejsce dla współczesnej sztuki – NOMUS na terenie byłej Stoczni Gdańskiej. Otwarto także stałe galerie: w Muzeum Narodowym w Krakowie „XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej”, a w Kamienicy Szołayskich – designu i architektury XX i XXI w., a w Muzeum Narodowym w stolicy Galerię Sztuki XIX w. w nowej aranżacji. Dyktatowi koronawirusa nie uległy prywatne galerie, które jak zaprosiły m.in. widzów na cykliczne wydarzenia – Warsaw Gallery Weekend i Cracow Art Week.
Obserwowaliśmy niezwykłe ożywienie na rynku aukcyjnym, na którym nowy rekord ustanowiła grupa rzeźb „Bambini” Magdaleny Abakanowicz sprzedana za 13,6 mln zł.
Medialne burze
Międzynarodowa wystawa „Sztuka polityczna” w CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie (czynna do 16 stycznia) uruchomiła nieporozumienia, medialną burzę i protesty. Zarzut o antysemityzm okazał się bezpodstawny, ale wśród zaproszonych przedstawicieli byli skrajnie prawicowi artyści z Danii i Szwecji. Przekaz wystawy jest tak chaotyczny, że bez przewodnika trudno zorientować się, o co naprawdę chodzi.
Pozyskiwanie sponsorów przez instytucje nauki, kultury i sportu
Z niepokojeniem patrzymy na przyszłość Galerii Zachęta. 31 grudnia kończy się kadencja jej zasłużonej dyrektorki Hanny Wróblewskiej. Minister wskazał nowego kandydata, Janusza Janowskiego, który jest co najmniej kontrowersyjny. Związkowa Komisja negatywnie zaopiniowała kandydaturę, protestują artyści. Nominacji nie ma.
Sztuka 2021
Kity
„Sztuka polityczna” w CSW Zamek Ujazdowski - jej chaotyczność dezorientuje i wzmaga polityczno-społeczne konflikty. „Powaga sytuacji” w Cricotece - usunięcie instalacji „Banery z placu Wilsona”, którą odczytano jako manifest polityczny. Niepokoje i kontrowersje wokół Galerii Zachęta - napięć byłoby mniej, gdyby minister ogłosił konkurs na dyrektora.
W końcu roku okazało się, że minister Gliński zmienił kotrakt Jarosławowi Suchanowi, dyrektorowi Muzeum Sztuki w Łodzi, na „p.o. dyrektora”. Za sprawą zaangażowanej działalności stanowisko szefa lubelskiej Galerii Labirynt utracił Waldemar Tatarczuk, a nowy szef ma zostać wyłoniony w konkursie. Dyrektorem Muzeum Współczesnego we Wrocławiu w wyniku konkursu została Sylwia Świsłocka-Świerkot, w Żydowskim Instytucie Historycznym – Monika Krawczyk, w Muzeum Warszawy – Karolina Ziębińska-Lewandowska.
