Skromna i niezależna

Catherine Keener nie pasuje do stereotypu hollywoodzkiej gwiazdy. Nie przepada za przyjęciami, nie gości na okładkach kolorowych magazynów, a jej nazwisko rzadko pojawia się w plotkarskich rubrykach. Jest skromna i bardzo dyskretna. Rozwiodła się też w zupełnie niehollywoodzkim stylu – cicho, bez kłótni o majątek i pomocy prawników. Małżeństwo z aktorem Dermotem Mulroneyem rozpadło się po 17 latach. W 2007 roku para rozstała się w przyjaźni i wspólnie wychowuje syna Clyde’a.

W Hollywood jest wiele gwiazd popularniejszych od Keener, ale niewiele tak jak ona rozchwytywanych. Catherine gra dużo, czasem nawet w czterech filmach rocznie, i co najważniejsze – niezależnie od wysokości budżetu są to zawsze produkcje interesujące.

Aktorka przyznaje, że role wybiera ostrożnie. W każdym razie ostrożniej niż na początku kariery. Mówi, że najlepszą gwarancją jakości filmu są scenariusz i nazwisko reżysera. W gronie filmowców, którym Keener dochowuje wierności od lat, jest Spike Jonce – reżyser głośnego, niezależnego „Być jak John Malkovich” (1999). Rola przedsiębiorczej i atrakcyjnej Maxine w tym właśnie filmie przyniosła Catherine pierwszą nominację do Oscara. – Aktor jest w filmie tylko na tyle dobry, na ile dobry jest reżyser – powiedziała w jednym z wywiadów.

Podkreśla, że ma wielkie szczęście, bo reżyserzy chcą z nią pracować przy kolejnych przedsięwzięciach. Na przykład Nicole Holofcener, która nakręciła dotąd cztery filmy, m.in. „Przyjaciół z kasą”, i w każdym Catherine zagrała jedną z głównych ról.

Keener z wzajemnością pokochała kino niezależne, w 1997 roku była nawet jurorką festiwalu w Sundance. Ale nie unika też Hollywood, jeśli zdarzy się ciekawa propozycja. Wspomina, że na planie swojego pierwszego wysokobudżetowego filmu: komedii romantycznej „Co z oczu, to z serca” z George’em Clooneyem i Jennifer Lopez, przeżyła prawdziwy szok. Liczba członków ekipy, miejsc, gdzie kręcono zdjęcia, ilość sprzętu – wszystko było oszałamiające.

Ale równie dobry efekt, twierdzi aktorka, można osiągnąć skromniejszymi środkami. Nie tylko w kinie stricte niezależnym. Kiedy dwa lata temu występowała w melodramacie „Genua. Włoskie lato” Michaela Winterbottoma, czuła się dużo swobodniej. – Ekipa liczyła dziesięć osób – mówi Keener. – To mi uświadomiło, że ogromne zaplecze nie jest konieczne, jeśli wkłada się w film dużo pracy, wrażliwość, przygotowanie, i ma się do tego trochę szczęścia.

Czy nie tęskni za dużymi, pierwszoplanowymi rolami? Nie. – Często grywam kobiety ambitne, ale sama nie jestem szczególnie ambitna – śmieje się. I dodaje: – Role drugoplanowe oferują większą różnorodność. Aktorki narzekają, że wiele zależy od wyglądu i dla kobiet w naszym wieku propozycji jest niewiele. Ale mnie to nigdy nie dotyczyło: nie byłam postrzegana jako symbol seksu i nie obsadzano mnie ze względu na urodę.

Urodziła się 23 marca 1959 roku w Miami na Florydzie. Ze strony ojca ma korzenie irlandzkie, ze strony matki – libańskie. Catherine była wychowanką katolickiej szkoły prowadzonej przez siostry zakonne, podobno sama też chciała być zakonnicą, ale stała się zbuntowaną nastolatką, której groziło wyrzucenie z ogólniaka. Po ukończeniu college’u wyjechała do Nowego Jorku i zaczęła pracować w agencji zajmującej się castingami. Swojej szefowej, zarazem przyjaciółce i mentorce Gail Eisenstadt, zwierzyła się wtedy z marzeń o tym, że sama chciałaby grać. Otrzymała wsparcie i niebawem zadebiutowała w „Tej ostatniej nocy” (1986).

Ale na pierwszy sukces musiała zaczekać do 1992 roku – za rolę Yvonne w filmie „Johnny Suede” Toma DiCillo dostała nominację do nagrody Independent Spirit Award. Wystąpiła m.in. w „Rozmawiając, obmawiając” (1996) Nicole Holofcener, „Blondynce” (1997) Toma DiCillo, „Kochankach z sąsiedztwa” (1998) Neila LaBute i „Simpatico” (1999) Mattchew Warchusa. Ukoronowaniem znakomitej passy była oscarowa nominacja za rolę w „Być jak John Malkovich”. Chociaż wtedy zrobiło się o Keener głośniej, aktorka twierdzi, że nominacja niewiele zmieniła w jej zawodowym życiu. Więcej propozycji nadal napływało do niej od filmowców niezależnych. W 2001 roku zagrała w kolejnym filmie Nicole Holofcener „Pięknie i jeszcze piękniej”.

Bardzo pracowity był dla Catherine rok 2005 – pojawiła się m.in. w thrillerze „Tłumaczka” Sydneya Pollacka oraz komedii „40-letni prawiczek” Judda Apatowa. I zagrała w obsypanym nagrodami, biograficznym filmie „Capote”, gdzie wcieliła się w Harper Lee – autorkę bestsellera „Zabić drozda” i przyjaciółkę Trumana Capote (znakomita rola Philipa Seymoura Hoffmana). Za tę kreację Keener otrzymała drugą nominację do Oscara.

Aktorkę można było niedawno oglądać ponownie u boku Hoffmana w filmie „Synekdocha, Nowy Jork” (2008) Charliego Kaufmana. Rok wcześniej wystąpiła w „Amerykańskiej zbrodni”, w przejmującej roli niezrównoważonej psychicznie matki, za którą była nominowana m.in. do Złotego Globu.