Reklama

Wolszczan kandydatem do Nobla

Nagroda w dziedzinie fizyki. Ma na nią duże szanse polski odkrywca pierwszego pozasłonecznego układu planetarnego – donoszą szwedzkie media

Aktualizacja: 06.10.2008 06:39 Publikacja: 05.10.2008 16:59

Wolszczan kandydatem do Nobla

Foto: Fotorzepa, Rob Robert Gardziński

Prof. Aleksander Wolszczan został wymieniony wśród kandydatów do najbardziej prestiżowej nagrody naukowej przez sztokholmski dziennik "Dagens Nyheter", jedną z największych gazet w Szwecji.

Prof. Wolszczan jest autorem odkrycia, które stało się jednym z przełomów w astronomii: zlokalizował pierwsze planety poza Układem Słonecznym. Były to ciała niebieskie krążące wokół pulsara PSR B1257+12 w konstelacji Panny. Dostrzegł je, prowadząc obserwacje poprzez radioteleskop w Portoryko. Urządzenie akurat miało awarię, dlatego naukowcy, którzy wykupili do niego dostęp, zrobili sobie przerwę.

– Ja znałem ten radioteleskop na wylot, więc zabrałem się do pracy pełną parą – opowiada prof. Wolszczan. – Miałem mnóstwo czasu na poszukiwanie gwiazd neutronowych nazywanych pulsarami.

Emitują one impulsy radiowe, które w normalnych warunkach są niesłychanie stabilne – tykanie pulsarowych zegarów jest porównywalne z precyzją zegarów atomowych. Jeśli więc taki zegar działa nie tak jak powinien, natychmiast rodzi się pytanie: dlaczego? Właśnie tak zachowywał się jeden z pulsarów w konstelacji Panny. Po długich analizach okazało się, że te regularne zakłócenia wywołuje obecność planety. – Cieszyłem się jak dziecko. Potem odkryłem jeszcze trzy planety w tym układzie – mówi prof. Wolszczan.

W uznaniu jego pracy prestiżowe pismo naukowe "Nature" wymieniło go jako autora jednego z 15 fundamentalnych odkryć w dziedzinie fizyki opublikowanych przez to wydawnictwo. Na tym nie koniec sukcesów Wolszczana. W maju 2007 r. znalazł się on w zespole polskich astronomów kierowanym przez Andrzeja Niedzielskiego, który odkrył planetę HD 17092 b krążącą wokół gwiazdy HD 17092.

Reklama
Reklama

Obecnie Wolszczan pracuje jako profesor astronomii i astrofizyki na Penn State University w USA. Ściśle współpracuje też z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Oprócz tego zaangażował się w projekt budowy orbitalnego teleskopu pod nazwą Space Interferometry Mission, który ma poszukiwać małych planet podobnych do Ziemi.

Wśród kandydatów do tegorocznej Nagrody Nobla wymienia się również innego Polaka – chemika prof. Krzysztofa Matyjaszewskiego pracującego w Carnegie Mellon University w USA oraz w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN. Ciesząca się dużą wiarygodnością sekcja naukowa Thomson Reuters typuje go do wyróżnienia za opisaną w 1995 r. tzw. metodę kontrolowanej polimeryzacji rodnikowej z przeniesieniem atomu. Pod skomplikowaną nazwą kryje się technologia chętnie wykorzystywana w przemyśle. [ramka]

[b]Na kogo donosił TW "Lange"[/b]

Sprawę współpracy Aleksandra Wolszczana z SB ujawniła trzy tygodnie temu "Gazeta Polska". Astronom został zarejestrowany jako tajny współpracownik (pseudonim Lange) w 1973 roku. Starał się wtedy o wyjazd do Bonn. Podpisał zobowiązanie do współpracy z kontrwywiadem. Wolszczan pisał raporty poświęcone głównie naukowcom, zarówno polskim, jak i zagranicznym. Wśród donosów znalazła się jednak też informacja o elektrykach, którzy wbrew prawu PRL przewozili dewizy przez granicę.

"Jest prawdą, że na początku lat 70., gdy zacząłem wyjeżdżać za granicę, zgodziłem się nieopatrznie na kontakty z SB i na podpisywanie się pseudonimem. Jeśli nie liczyć groteskowości tej sytuacji, nie widziałem w tym wtedy nic szczególnego" – bronił się astronom w oświadczeniu po publikacji "GP". [/ramka]

Kosmos
Nowa teoria na temat planet w Układzie Słonecznym. Podważa dotychczasową wiedzę
Kosmos
Astronomowie odkryli wyjątkowe zjawisko. Zarejestrowano je po raz pierwszy
Kosmos
To odkrycie może być przełomem. Naukowcy po raz pierwszy „zobaczyli” ciemną materię?
Kosmos
Ta roślina jest w stanie przetrwać w kosmosie? Zaskakujące wyniki eksperymentu
Kosmos
Przełomowe badania nad superburzą geomagnetyczną z 2024 roku
Materiał Promocyjny
W kierunku zrównoważonej przyszłości – konkretne działania
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama