Spam: odpowiedzialność karna za wysyłanie informacji handlowych

Spamming stanowi także czyn nieuczciwej konkurencji i jest nieuczciwą praktyką rynkową, wobec której przewidziane są cywilnoprawne środki ochrony.

Zgodnie z ustawą o świadczeniu usług droga elektroniczną:

- Zakazane jest przesyłanie za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej, niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną (art. 10 ust. 1). Informację handlową uważa się za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na jej otrzymywanie, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny (art. 10 ust. 2). Przy czym jeżeli ustawa wymaga uzyskania zgody usługobiorcy, to zgoda ta nie może być domniemana lub dorozumiana oraz może być odwołana w każdym czasie (art. 4 ust. 1)

- Przesyłanie niezamówionej informacji handlowej (tzw. spamming) stanowi ponadto czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art. 10 ust. 3) i jest nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (art. 9 pkt 3)

Przepisy prawa telekomunikacyjnego zakazują używania telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę (art. 172 ust. 1). Przepis ust. 1 nie narusza natomiast zakazów i ograniczeń dotyczących przesyłania niezamówionej informacji handlowej wynikających z odrębnych ustaw.

Jak zmniejszyć ryzyko otrzymywania spamów?

Nie należy reagować na spam odpowiedzią, odwiedzać podanych w nim adresów, ani dodatkowych danych. Taki pojedynczy spam z jednego miejsca najlepiej jest zignorować, dzięki temu konto nie zostanie rozpoznane przez spamera jako aktywne.

Jeśli nasz adres mailowy jest ogólnie dostępny, to należy zawiadomić administratora domeny, by na adres, z którego systematycznie wysyłany jest spam założył filtr. Dzięki temu system odrzucał będzie wiadomości pochodzące z tego adresu.

Korzystając z Internetu (np. udział w forach dyskusyjnych), o ile nie jest to konieczne, warto nie podawać adresu poczty elektronicznej w dokładnym brzmieniu, aby nie był on automatycznie rozpoznawany przez programy spamerskie. Można trochę go zmodyfikować zastępując np. znak @ innym znakiem lub ciągiem znaków, bądź też wstawiając w miejsce kropki słowo „kropka".

Jak walczyć ze spamem?

Przesyłanie za pomocą środków komunikacji elektronicznej niezamówionych informacji handlowych stanowi wykroczenie ścigane na wniosek pokrzywdzonego (art. 24 u.ś.u.d.e.). Orzekanie w powyższych sprawach następuje w trybie określonym przepisami kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Oskarżycielem publicznym w sprawach o wykroczenia jest Policja (art. 17 § 1 k.p.w.).

Można także, nie czekając na działanie oskarżyciela publicznego, jako oskarżyciel posiłkowy samodzielnie wnieść do sądu wniosek o ukaranie (art. 27 § 1 k.p.w.).

Zgodnie z art. 209 ust. 1 pkt 25 u.p.t., kto nie wypełnia obowiązków uzyskania zgody abonenta lub użytkownika końcowego, o których mowa w art. 161, art. 166, art. 169 i art. 172-174, podlega karze pieniężnej.

Wysyłanie niechcianych informacji może grozić również odpowiedzialnością cywilną. Spamming stanowi czyn nieuczciwej konkurencji (art. 10 ust. 3 u.ś.u.d.e.) oraz jest nieuczciwą praktyką rynkową (art. 9 pkt 3 u.p.n.p.r.) Konsument może w takim przypadku skorzystać z środków wymienionych w art. 12 ust. 1 u.p.n.p.r.

Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Ubezpieczonych, krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów także mogą występować z niektórymi, określonymi art. 12 ust. 1 u.p.n.p.r. żądaniami: zaniechania praktyki (pkt 1), złożenia stosownego oświadczenia (pkt 3), zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów (pkt 5).

Żądania określone w 12 ust. 1 pkt 2 (usunięcie skutków praktyki) i pkt 4 (naprawienie szkody na zasadach ogólnych) u.p.n.p.r. przysługują tylko konsumentowi.

Jak może pomóc GIODO?

Zastosowanie ustawy o ochronie danych osobowych w przypadku spamu jest bardzo ograniczone. Tak jak już wyżej wskazano, kwestie te są bezpośrednio regulowane przez odrębne przepisy. Pewne środki ochrony przewiduje art. 32 ust. 1 pkt 8 u.o.d.o., który daje możliwość wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych w celach marketingowych.

Należy jednak pamiętać, że wysłanie zwrotnej informacji ze sprzeciwem na adres, z którego otrzymaliśmy spam, pomoże zidentyfikować nasze konto jako aktywne, co spowoduje, że nasza poczta elektroniczna nadal będzie atakowana przez programy spamerskie. GIODO może przeprowadzić postępowanie administracyjne jedynie w zakresie nieuwzględnienia przez administratora danych osobowych sprzeciwu wobec przetwarzania danych w celach marketingowych, co pozostaje skuteczne przede wszystkim w przypadku tradycyjnych działań marketingowych (np. drogą pocztową), gdy znany nam jest administrator danych osobowych.

Podstawa prawna: ustawa z dn. 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych, ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. prawo telekomunikacyjne