– Stary, przestań mnie robić w konia – zezłościł się oderwany od swoich redakcyjnych bieżączek Grabula. – Tu nic nie ma.
– Ale było, rozumiesz? Właśnie o to mi chodzi, w jaki sposób mogli to zrobić.
– Nie mogli. Nie ma takich cudów. Najzwyklejszy papier pod słońcem. Przestań mi zawracać głowę, mam czas do szóstej, żeby obrobić panienkę z rozkładówki.
Nie miejcie głupich skojarzeń – Grabula obrabiał panienki z rozkładówek komputerowo, na fotoszopie. Powiększał im na zdjęciach piersi, zwężał biodra, wydłużał i wyszczuplał nogi, nadawał gładkość i złocisty połysk skórze, zagęszczał włosy i tak dalej. Żadna z gwiazdek ekranu, dla których rozebranie się w piśmie dla panów stanowiło niezbędny etap kariery, nie szła do druku bez takiego retuszu. Kiedyś próbowałem wzbudzić w nim wyrzuty sumienia z powodu wszystkich tych nastoletnich frajerów, którzy myślą, że kobieta naprawdę wygląda tak, jak jego obrazki, i za parę lat zapełnią z ciężkimi frustracjami poczekalnie seksuologów. Był odporny: i dobrze tak gówniarzom, odpowiedział, niech uprawiają sport i biorą zimne prysznice, tak jak nam to doradzali katecheci, kiedy byliśmy w ich wieku.
– Posłuchaj, Grabula, jesteś najlepszym specem od grafiki komputerowej, jakiego znam – wcale mu nie kadziłem, gdyby nie poszedł w robienie kasy, stałby się z czasem ozdobą Polskiej Akademii Nauk. – Więc od razu przyszedłem z tym do ciebie. Może to się pojawi jeszcze raz. Może trzeba czymś naświetlić, albo...
– Człowieku, taka animacja, jaką opisałeś, wymaga komputera jak gdańska szafa! I jeszcze mówisz o interaktywności. A to, do cholery – zaszeleścił policyjnym protokołem – jest zwykły papier, nawet prostego scalaka nie byłoby gdzie ukryć. Przyznaj się od razu, że zarzuciłeś grzybka, i daj mi spokój, bo Basia z „Wesołego posterunku" pójdzie do druku z cyckami jak koza, a tego fanowie serialu mogą nie przeżyć.
– Jesteś pewien, że nie ma żadnej możliwości, żeby coś takiego zrobić? – upierałem się, nie zrażony faktem, że redaktor Grabowski siada już do komputera, na ekranie którego widniał, w istocie niezbyt okazały, biust gwiazdy popularnego serialu.
– Tylko jedna: czary.
Oczywiście, to była właśnie odpowiedź, której się spodziewałem. Ale zawsze dobrze mieć pewność.
*
Sprawa gryzła mnie przez cały wieczór. Miałem akurat wolne, chciałem się trochę odprężyć – a tymczasem, zamiast kontemplować głębię telewizyjnej rozrywki, co i raz łapałem się na myślach o „Sprawiedliwej Magii". Inna sprawa, że nowy przebój TVN–u „Żona czy kochanka?" okazał się lepszy w pomyśle, niż w wykonaniu. Wynik audio–tele stał się oczywisty, a tym samym siadła cała dramaturgia widowiska, w pięć minut po tym, jak gość programu przedstawił widzom obie konkurujące o niego kobiety. Żona, nie dość, że nadgryziona zębem czasu, to jeszcze stale usiłowała widownię wzruszyć tanimi, sentymentalnymi chwytami, opowiadając o wspólnej przeszłości, dzieciach i tak dalej, podczas gdy jej rywalka w kolejnych konkurencjach bez trudu oczarowywała publikę godnym pozazdroszczenia wdziękiem i seksapilem.
W końcu zaczęło to być męczące i postanowiłem przełączyć na „Polsat" – tam akurat leciał ten teleturniej z falowcem i kotem: dzwoniący telewidz miał za zadanie, pod okiem przebranego za kaprala prezentera, maksymalnie przeczołgać gracza w studiu. Jeśli falowiec umiał wymyślić taką torturę, żeby kot spękał, kasa należała do niego, w przeciwnym razie brał ją ten ze studia. Program może i szedł już od wielu miesięcy, ale jakoś wciąż jeszcze nie nudził.
Tym razem go jednak nie obejrzałem. Kiedy sięgałem po pilota, roziskrzony kolorowym brokatem kwadrat przestrzeni objawił się nagle na samym środku mojego stolika do kawy. Podobnie jak poprzednio, trwało kilka sekund, nim obraz wyostrzył się i nabrał głębi. Wtedy dopiero pojawiła się Ruda.
– Z największą radością mogę poinformować, że pańskie zlecenie zostało już wykonane. Złoczyńca, który podniósł rękę na pańską własność, został ukarany zgodnie z wyrażonym życzeniem. Serdecznie polecamy nasze usługi na przyszłość.
– Chwileczkę! – nie chciałem, żeby znowu zniknęła. – Czy mogę to jakoś sprawdzić?
– Proszę na nas polegać – uśmiechnęła się. – Nasza firma dysponuje w karaniu złoczyńców doświadczeniem wielu tysięcy lat. Wszelkich szczegółów dowie się pan niebawem od naszego akwizytora.
I tyle. Świetlisty kwadrat zamigotał i zgasł, pozostawiając mnie opukującego i obwąchującego z ogłupiałą miną blat stolika. Minęło ładnych parę minut, zanim dotarło do mnie, że robię z siebie idiotę.
Przyszedł mi do głowy Zbyszek; nie bacząc na późną porę wystukałem jego numer. Zresztą wyznaję zasadę, że na komórkę wypada dzwonić o każdej porze dnia i nocy – jeśli ktoś akurat śpi albo wykonuje czynności uniemożliwiające rozmowę, to może ją wyłączyć. Zbyszek nie spał ani nie wykonywał czynności.
– Słuchaj – zacząłem niepewnie – wiem, że to pytanie może się wydać dziwne, ale z medycznego punktu widzenia, czy to możliwe, żeby komuś uschła ręka?
– Jak temu brzydkiemu chłopczykowi, który podniósł kończynę na mamusię?
– Coś w tym stylu. To możliwe?
– O ile dobrze pamiętam tę pouczającą opowieść, chłopczykowi uschnięta ręka miała potem wystawać z grobu i przechodzący ludzie się o nią potykali...
– Zbyniu, nie chodzi o szczegóły, tylko tak ogólnie, czy medycyna zna podobne schorzenia.
– Nie wiem, na czym by to miało polegać. Owszem, medycyna zna rozmaite rodzaje niedowładów i porażeń kończyn, zarówno o genezie neurologicznej, jak i miażdżycowej, ale osobiście nie widziałem niczego, co by pasowało do tego malowniczego określenia. Sądzę, jeśli to masz na myśli, że pomysł musiał poddać komuś paraliż po udarze mózgu. A co, piszesz coś o niedowładach?
– Dokumentuję temat. Dzięki za pomoc.
Oglądania telewizji odechciało mi się już definitywnie. Pod wpływem jakiegoś dziwnego impulsu wyszedłem z mieszkania i zjechałem na dół, sprawdzić moją skrzynkę pocztową. Była pusta.
Do jutra zwariuję, myśląc o tym dukacie – pamięć podsunęła usłużnie słowa wieszcza. A niedoczekanie.
– Dość tego, cholera – powiedziałem na głos, stanąwszy z powrotem na progu swojego dużego pokoju. – Prysznic, kielonek i do łóżka.
W tym momencie zadzwonił telefon.
– Rafał? – Zbyniu był wyraźnie podniecony. – Kurde, wiesz co się stało? Właśnie nam przywieźli faceta z jakimś dziwnym paraliżem prawej ręki. Na oko wygląda dokładnie tak, jakby mu uschła. Skąd ci to przyszło do głowy?
– Facet sprawia wrażenie drobnego złodziejaszka?
– Jak w mordę strzelił! Słuchaj, o co tu chodzi?
– Tak prawdę powiedział, chłopie, to sam nie wiem. Ale mam przeczucie, że w najbliższym czasie dostaniesz takich przypadków więcej. Może to nawet sprawić wrażenie epidemii.
*
Wbrew zapowiedziom Rudej, następnego dnia w poczcie nie było żadnych materiałów reklamowych firmy „Sprawiedliwa Magia". Nie pojawił się też zapowiadany akwizytor. Albo mieli tam niezłą biurokrację, albo liczyli, że ciekawość skłoni mnie do samodzielnych poszukiwań.
Normalnie pewnie nie miałbym czasu za dużo główkować, ale dziwnym zbiegiem akurat odpadły mi redakcyjne bieżączki. Przede wszystkim, odwołała swoje posiedzenie krajówka „Solidarności". Zamiast jej nowych decyzji, musiałem komentować spekulacje, dlaczego nie doszło do posiedzenia, bo oczywiście oficjalnej wersji – problemy zdrowotne przewodniczącego i kilku szefów regionów – nikt nie traktował poważnie. Musiało to być jakoś związane z wewnętrzną walką w związku przed zjazdem, ale jak, i o co właściwie chodziło, nikt nie miał pojęcia, więc na wystukanie komentarza starczyło mi pół godziny. A sprawa szefa „pabianickiej ośmiornicy" (domniemanego szefa, oczywiście, cała Polska wiedziała, że to ten, ale w gazecie musi człowiek udawać idiotę, bo jeszcze go gangster poda do sądu i wygra) nie podpadała pod mój dział. Szkoda zresztą; gdybym chwilę nad nią pomyślał, wcześniej bym pojął, na jaką skalę rozkręca się nowy biznes.
Pasztetówa z całą swoją „ośmiornicą" był zasadniczo poza zasięgiem prawa. W porę zakończył pionierski etap działalności – czy, jak to ujmują podręczniki, okres pierwotnej akumulacji kapitału – wyrzucił spluwę, łom oraz inne bandyckie narzędzia do rzeki i zamiast napadać na TIR–y, włamywać się, porywać dla okupu czy wymuszać haracze, zainwestował w zatrudnianie młodych, ambitnych księgowych i finansistów. Zakładał w całym kraju legalnie działające firmy, sprzedające sobie nawzajem własne zobowiązania płatnicze i podatkowe, a nierzadko oferujące także uprawniające do oddłużeń transakcje, z obopólnym zyskiem, dużym firmom państwowym. I na końcu całego łańcucha oczywiście kasował zwrot VAT–u. Dowcip polegał na tym, że działał całkowicie legalnie, wykorzystując dziury w prawie. Idę zresztą o zakład, że większość tych dziur sam wyborował, kupując albo podpuszczając posłów, żeby je na komisji wpisali jako poprawki. Udowodnić nic oczywiście nie można, a używani do tego posłowie zazwyczaj wierzą, że ich poprawki służą walce z obcym kapitałem albo zabezpieczaniu interesów ludu pracującego. Skąd taki poseł, głąb po zawodówce rolniczej albo wieczorowym kursie marksizmu leninizmu, ma wiedzieć, że wprowadzając w najlepszych intencjach do przepisów jakieś nie zdefiniowane prawnie sformułowanie paraliżuje skutecznie całą ustawę i odwraca do góry nogami starania prawników, którzy ją pisali? A raz wrzuconego do ustawy szczura już się z niej nie wyciągnie, bo inni posłowie nie są mądrzejsi od tego pierwszego. Nawet gdyby byli, żaden nie ma głowy do czytania całych ton papierzysk, zwłaszcza że odrywałoby go to od smakowania uroków poselskiego życia.
W każdym razie, Pasztetówie (bardzo nie lubił tej ksywy, przypominającej o początkach jego działalności) można było skoczyć – kiedy w końcu o „ośmiornicy" zaczęło się pisać i mówić w telewizji ustawy pozmieniano, ale tego, co już nakradł, mógłby używać w spokoju do późnej starości, gdyby nie był właśnie w tych dniach w tajemniczy sposób wyniósł się ze świata podczas wystawnej kolacji w należącej do niego drogiej knajpie pod Gdańskiem. Oficjalnie śmierć miała przyczyny najzupełniej naturalne – zadławienie. Tylko, że zdaniem wykonującego sekcję zwłok lekarza, nie było do tego żadnego powodu. Denatowi nic nie utkwiło w przełyku, nic nie zawadzało drożności dróg oddechowych – wyglądało to tak, jakby ktoś po prostu przytrzymał mu kęs w ustach tak długo, aż się przekręcił. Ale musiałaby to zrobić Niewidzialna Ręka, bo facet udusił się pośrodku licznego towarzystwa – albo też wszyscy obecni byli uczestnikami spisku, mającego za podłoże zadawnione gangsterskie porachunki, co zresztą część prasy sugerowała.
Nikt nie wpadł na pomysł, by sformułować tego niusa najprościej: domniemany oszust, znany jako Pasztetówa, po prostu udławił się tym, co ukradł, tak, jak tego zazwyczaj życzymy w gniewie swym bezkarnym krzywdzicielom.
Ale tego dnia, jak wspominałem, na sprawę Pasztetówy jakoś nie zwróciłem uwagi. Poddałem się atmosferze lenistwa, która zapanowała w redakcji na okoliczność odwołania kilku oficjałek. W ogóle liczba odwołanych konferencji prasowych i innych politycznych „wydarzeń" rosła w ostatnim czasie z dnia na dzień. Przy komputerach działu politycznego zrobiło się luźniej niż zwykle i tknięty nagłą myślą postanowiłem skorzystać z tej okazji, żeby coś sprawdzić.
Ten błogi bezruch dotyczył jednak tylko mojego działu. W miejskim urywały się telefony ze skargami na zaburzenia w pracy przychodni i różnych urzędów, głównie skarbowych, a Bulba, przydzielony ostatnio do kryminałków, biegał po redakcji jak kot z pęcherzem. Oderwał mnie na chwilę pytaniem, czy nie mam kogoś zaufanego w pogotowiu, bo do nikogo ze swoich nie może się dziś dodzwonić. Zapisując komórkę do Zbyszka opowiedział mi pokrótce „ekstra, kurde, story", którą właśnie wpalcowywał z przejęciem do wydania: trzej dresiarze, którzy w Parku Skaryszewskim skroili wracającego ze szkoły małolata, ledwie parędziesiąt kroków dalej w nagłym ataku ni to szału, ni to padaczki, porozbijali sobie łby o kamień upamiętniający brytyjskich lotników. Dodatkowo ten, który dzieciaka uderzył, w ciągu kilku godzin pokrył się cały ropiejącymi parchami. Gliniarze wysunęli hipotezę, że chłopak musiał niepostrzeżenie opylić napastników jakimś wyjątkowo parszywym gazem, pewnie kupionym na pobliskim stadionie od ruskich – według zeznań świadków, szedł za dresiarzami, jakby czekał na ten efekt, po czym odebrał skradzioną kurtkę i dał nogę. Świadkowie zresztą nie chcieli wcale pomagać w ustaleniu tożsamości małolata. Byli po jego stronie i to, co spotkało dresiarzy, bardzo im się podobało. Podobnie jak i Bulbie, i mnie, i, nie mieliśmy cienia wątpliwości, wszystkim naszym czytelnikom.
Bulba bardzo chciał znaleźć tego małolata, broń Boże nie żeby go sypnąć, tylko pogadać, ale w tej sprawie nie mogłem mu pomóc. Co najwyżej wskazówką, że jego rodzice musieli być raczej dziani: wyglądało mi to na klątwy silniejsze, niż oferowano w promocji, i to aż dwie naraz, biorąc pod uwagę te parchy. Zbyszek też Bulbie nie pomógł. Kiedy mojemu redakcyjnemu kumplowi udało się dodzwonić na jego komórkę, usłyszał tylko od jakiejś kobiety, pewnie pielęgniarki, że pan doktor absolutnie nie ma czasu na rozmowy i że to, co się dzisiaj dzieje w warszawskim pogotowiu, to prawdziwy sądny dzień. Dokładnie takie słowa powtórzył mi w drzwiach redakcji, kiedy wreszcie znalazłem potrzebny mi list, strawiłem dobrą godzinę na bezowocnych próbach dodzwonienia się do jego autorki, i, ostatecznie, postanowiłem pofatygować się do niej osobiście.
*
List, którego szukałem, przysłano mi mejlem sam nie pamiętałem, ile miesięcy wcześniej. Po każdym felietonie przychodzi takich kilkanaście, a jeśli napisze się coś złego o kotach albo piłce kopanej to nawet kilkadziesiąt – kto by spamiętał. Tekst, do którego odnosił się ten konkretny list też obrodził mnóstwem polemik, chociaż nie dotyczył żadnego z powyższych tematów. Tym, co w nim rozsierdziło czytelników, było nabijanie się z feng–szui. Napisałem coś w tym guście, że gdyby Chińczycy naprawdę posiedli, i to już od starożytności, wiedzę, jak za pomocą zwykłego przestawiania mebli zapewnić sobie szczęście, pieniądze i długowieczność, musieliby być narodem zauważalnie szczęśliwszym, zdrowszym i bogatszym od innych. Tymczasem ich poziom życia, zwłaszcza w części kontynentalnej, bliższy jest standardom Albanii niż USA i dopóki nie ulegnie to zmianie w żadne magiczne srułki nie uwierzę. Nie mam nawet żalu do tych wszystkich, którzy mi potem listownie ubliżali – ludzie tak mają, jeśli ktoś już dał kasę wydrwigroszom, za nic nie uwierzy, że pozwolił się wystrychnąć na dudka, prędzej znienawidzi tego, kto mu to usiłuje tłumaczyć.
Ale list, którego szukałem, nie dotyczył głównego wątku mojego felietonu; na marginesie sformułowałem spostrzeżenie, że szerząca się w naszej cywilizacji wiara w duchy i czary jest śmiesznie niekonsekwentna. Pisma kobiece, popularne tygodniki i telewizja na każdym kroku reklamują rozmaite zabiegi magiczne, twierdząc, że mogą nam one pomóc w karierze, miłości, mówiąc najogólniej – że można w ten sposób robić różne rzeczy dobre. A przecież, jeśli tak, to musi istnieć i druga strona zagadnienia. Jeśli czarami można pomagać, to można i szkodzić. Jeśli odpowiednio rozmieszczając w swoim gabinecie palemki, dzwonki i akwaria możesz sobie zapewnić awans, to podkładając dyskretnie fengszujowego szczura do gabinetu rywalki możesz ją awansu pozbawić i ściągnąć jej na głowę kłopoty, ze zdrowotnymi włącznie. Albo doprowadzić czarami konkurencyjną firmę do utraty zamówień publicznych i bankructwa. Zresztą nie ma znaczenia, czy wbijając szpilki w woskową lalkę twój wróg naprawdę może ci zrobić krzywdę – ważne, że próbuje to zrobić, prawo przecież każe za samą próbę zamachu na czyjeś życie lub zdrowie, nawet tak głupią czy nieudolną, że predystynuje ona niedoszłego mordercę do nagrody Darwina. Słowem: jeśli współczesne media zupełnie serio traktują horoskopy, feng–szui, numerologię i tarota, to logika nakazuje, by wreszcie odchrzaniły się od polowań na czarownice i przeprosiły autorów „Malleus maleficarum" tudzież radnych miasta Salem.
Czytelniczka, podpisująca się jako właścicielka „renomowanego salonu wróżby Studio Cośtam", poczęstowała mnie w odpowiedzi kilkustronicowym wykładem, utrzymanym w tonie łagodnej i nawet dosyć dla mnie życzliwej perswazji. Strawiwszy parę akapitów na ani w ząb nie zrozumiałe definicje rozmaitych rodzajów działań magicznych, mające mi uświadomić, że wymieniając je na jednym oddechu zaprezentowałem się jako zupełny laik, wywiodła renomowana wróżka, dlaczego mianowicie poważnej magii nie można używać do wyrządzania zła. Bez wdawania się w zawiłości, dlatego, twierdziła, iż zła energia zawsze wrócić musi w tej lub innej formie do tego, kto zapoczątkował jej cyrkulację. Kto chciałby magicznie zaszkodzić innej osobie, prędzej czy później oberwie rykoszetem, dlatego żaden liczący się profesjonalista podobnego zamówienia nie zrealizuje. List nie pozostawiał wątpliwości, że „liczący się profesjonalista" od magii to oczywiście sama autorka, i w ogóle był mocno autoreklamiarski – wróżka zapewne liczyła na publikację i spopularyzowanie tą drogą swego interesu.
Rzecz oczywista, nie dałem listu do druku ani nie traciłem czasu na odpisywanie. Wątpię nawet, czy chciało mi się wzruszać ramionami – po prostu naciśnięciem klawisza odesłałem go na twardy dysk i gdyby nie „Sprawiedliwa Magia" oraz jej promocyjna oferta w życiu bym sobie o renomowanym salonie wróżby nie przypomniał. Ostatecznie: salon nazywał się „Studio Futura", jego właścicielka podpisała się zawodowym pseudonimem Serenita, podany telefon nie odpowiadał, a siedziba firmy mieściła się niedaleko mojego mieszkania, przy rogu Alej Jerozolimskich i Poznańskiej. To znaczy, poprawiłem w myślach, przy rogu Pepsi–Coli i Marlborro. Korespondencja pochodziła jeszcze sprzed tego historycznego momentu, kiedy to warszawscy radni, uświadomiwszy sobie, że rozkradli i przehandlowali już wszystko, wpadli na pomysł, żeby jeszcze posprzedawać nazwy ulic, placów i skwerów na reklamy.
Najpierw jednak pojechałem do domu, jak się domyślacie – sprawdzić skrzynkę pocztową. Wciąż była pusta. Ruszyłem najkrótszą drogą, przez dworzec. Wprawdzie zdążyło się już zrobić ciemno, ale moja strona dworca uchodziła za dość bezpieczną. Od czasu do czasu zachodziły tu nawet patrole policji, co było znakiem nieomylnym – na pewno nie zapuszczałyby się w okolice niebezpieczne.
Kiedy zbliżałem się do zejścia w podziemia Centralnego, które przed laty oszalowano prowizorycznie nieheblowanymi dechami i tak już pozostało, dobiegł mnie przeciągły, bolesny jęk. Rozejrzałem się. Jęczał facet, na oko powyżej pięćdziesiątki, o raczej ubogim wyglądzie, zgięty w pół na ławeczce pobliskiego przystanku.
– Proszę pana... Proszę pana... – wyrzucił zbolałym głosem w moim kierunku. – Pan pomoże...
– Co się Panu stało?
– Kurde, jak mnie nagle zaczęło, panie, w brzuchu rżnąć... Uuuu! Kurr... hhh... mać... – chyba rzeczywiście się męczył, na niezdrowo bladej twarzy pobłyskiwały drobne kropelki potu. – Pan mi poda rękę... Tylko tu obok, do domu...
Zbliżyłem się. Z wyświeruchtanej, foliowej torby, rzuconej obok na ławce, wystawał gruby plik kolorowych pism, głównie tych z obrobionymi przez Grabulę babkami. Rzut oka – wszystkie przedatowane, ale jak nowe. Niedaleko, koło peronów WKD, rozstawili parę miesięcy temu stoisko złodzieje handlujący wycofaną z kiosków prasą. Piszę złodzieje, bo zgodnie z umowami „Ruch" miał obowiązek zwroty niszczyć, ale oczywiście jego pracownicy opylali je za grosze hurtownikom, a ci z kolei dziadkom podobnym do tego na przystanku, którzy też chcieli sobie popatrzeć na gołe laski, a szkoda im było tych siedmiu czy dziewięciu złotych. Moja gazeta traciła na tym mniej niż luksusowe magazyny, ale choćby przez solidarność z okradanymi kolegami po fachu starałem się gazetowy szaber zwalczać.
– Wyrzuć pan to i przestań kupować kradzione rzeczy, to przejdzie – rzuciłem oschle i zszedłem na dół. Minąłem tasiemcową kolejkę, kłębiącą się przy całodobowej aptece, ruszyłem przez perony i ostrożnie wychynąłem na powierzchnię po drugiej stronie, za „Mariottem". Byłem już koło salonu „Futura", kiedy zobaczyłem chuderlawego policjanta w czarnym drelichu i bejzbolówce. Wyglądał jak ostatnia ofiara losu. Wszyscy gliniarze tak wyglądali, odkąd zamiast w porządne mundury poubierano ich w workowatą odzież ochronną. Stał przy rogu ulicy, rozglądając się czujnie, podczas gdy za jego plecami rozlegało się jakieś dziwne popsykiwanie. Schowałem się wśród drewnianych szalunków, oplatających remontowaną od niepamiętnych czasów przychodnię i z zawodowym zainteresowaniem śledziłem zza nich stróża prawa.
Nie trwało to długo – popsykiwanie ucichło, zza rogu wyłonił się drugi policjant, równie chuderlawy jak ten pierwszy, i obaj pośpiesznym krokiem oddalili się w stronę Domów Centrum. Poszedłem z ciekawości za róg. Obelgi wobec policji, wypisane kiedyś przez kogoś na ścianie pierwszego za rogiem budynku, zostały niedbale zamazane, a ponad nimi pysznił się krzywy, pryśnięty szprejem w wyraźnym pośpiechu napis „Jebać lumpów!".
Znalazłem właściwą bramę – jej fasadę ozdabiały dziesiątki tabliczek z nazwami firm i jeszcze więcej dziur po tabliczkach już poodrywanych. Nigdzie nie było ani słowa o „salonie wróżby Futura". Z wydobytą z kieszeni kartką zbliżyłem się do domofonu, wystukać na nim numer mieszkania. Klawisze były głuche, martwe. Nikt nie odpowiedział, nie zapaliło się żadne światełko, nie zaświergolił elektroniczny sygnał. Spróbowałem raz i drugi, w końcu z rezygnacją popchnąłem drzwi ręką. Otworzyły się bez najmniejszego oporu – zamek był wyłamany.
Również na solidnych, wysokich drzwiach o przedwojennym wyglądzie, do których doprowadziła mnie klatka schodowa kamienicy, nie było żadnego szyldu. Ale można było dopatrzyć się dziur po śrubach, które zapewne kiedyś go mocowały.
Zapukałem mocno – raz, drugi, trzeci. Byłem już bliski rezygnacji, kiedy po drugiej stronie odezwał się kobiecy głos:
– Kto tam?
Też mi renomowana wróżka.
– Dobry wieczór. Nazywam się Rafał Aleksandrowicz, jestem dziennikarzem...
– Proszę mi dać spokój! Salonu już tu nie ma, zamknięty.
– Ale ja w innej sprawie. Umawiałem się z panią Serenitą.
Głos po drugiej stronie drzwi aż zaniósł się oburzeniem:
– Nieprawda! Z nikim się nie umawiałam!
– Ależ tak – uśmiechnąłem się z uczuciem triumfu. – Napisała pani kiedyś do mnie do redakcji list, a w nim zaproszenie, żebym się skontaktował, jeśli chciałbym się dowiedzieć o prawdziwej magii. Chodziło o mój felieton, pamięta pani? No, więc właśnie potrzebuję się czegoś na ten temat dowiedzieć i chciałbym z tego zaproszenia skorzystać.
Długotrwałą ciszę przerwał zgrzyt zasuw i rygli. Drzwi otworzyły się gwałtownie; wychynęła z nich sucha, wysoka kobieta z mnóstwem czarnych, nierozczesanych włosów, owinięta w wytarty szlafrok. Nie zwracając na mnie uwagi starannie lustrowała korytarz – popatrzyła w lewo, w prawo, znowu w lewo, po czym gwałtownym ruchem złapała mnie za wszarz, wciągnęła do środka i natychmiast znowu zajęła się zamykaniem imponującej liczby zasuw.
Znalazłem się w ogromnym jak na współczesne standardy przedpokoju, z którego widać było pogrążony w półmroku pokój.
– Kogo się pani tak boi?
Pytanie pozostało bez odpowiedzi. Skończywszy zabezpieczanie drzwi, Serenita milcząco wskazała mi drogę do pokoju, w którym niegdyś zapewne przyjmowała klientów. Wyjąwszy kilka rekwizytów w rodzaju wielkiej kryształowej kuli czy trupiej czaszki na stole, wystrój przyćmionego wnętrza bardziej niż z magią kojarzył mi się z perskim burdelem.
Serenita rozsiadła się, zapewne z przywyczajenia, po drugiej stronie stołu z trupią czachą. Z odpowiednio zrobionym makijażem i w należytym oświetleniu miała szansę wyglądać odpowiednio do swej profesji. Ale w tej chwili sprawiała wrażenie starego, skiepszczonego kaszalota. Umiejętnie zresztą to wrażenie uwydatniła, wyciągając z kieszeni szlafroka i zapalając jakiegoś okrutnie cuchnącego sierściucha bez filtra.
– No, więc cóż się takiego stało, że po tylu miesiącach raczył pan na moją ofertę odpowiedzieć? – zapytała, odkasławszy i odrzęziwszy swoje po pierwszym, głębokim machu.
Opowiedziałem pokrótce, jak zetknąłem się z promocyjną ofertą „Sprawiedliwej Magii". Skinęła głową; wiadomość o tej firmie wyraźnie nie była dla niej nowością.
– I skorzystał pan?
– A kto by nie skorzystał?
– Uhm. Współczuję. No cóż, rozumiem prostych ludzi, ale pan przecież został ostrzeżony. Zresztą, nie moje zmartwienie. W ogóle nic mnie już to wszystko nie obchodzi.
– No tak, widzę, że zwinęła pani interes. Można spytać, dlaczego?
– A czyż nie jest to oczywiste? Jak to ujął pewien były minister: nie zamierzam się kopać z koniem.
– Konkurencja? Coś jak hipermarket wykańczający małe sklepiki?
– Raczej coś jak mafia wykańczająca wszystkich, którzy nie chcą jej płacić haraczu. Trudno, znajdę sobie inne zajęcie.
Skinąłem głową, udając zrozumienie.
– Pisała pani, że żaden prawdziwy profesjonalista nie podejmie się zleceń mających przynieść komuś szkodę. Ale żeby komuś uschła ręka, pokrył się ropiejącymi parchami czy doznał podobnych sensacji, tego chyba byle amator nie sprawi?
Przyjrzała mi się uważnie.
– Widzę, że nie dotarło jeszcze do pana, z kim mamy do czynienia. Oczywiście, podtrzymuję to, co panu pisałam. Żaden zajmujący się magią człowiek, normalny człowiek, suwerenny w swoich decyzjach, nie podejmie działań, które wprowadzają w normalną cyrkulację mocy dodatkowe negatywne energie. Ale w wypadku „Sprawiedliwej Magii" nie mamy do czynienia z ludźmi. W każdym razie nie z ludźmi normalnymi. Dla nich doprowadzenie do eksplozji zła, do wybuchu niekontrolowanej nienawiści to nie zagrożenie. To cel, do którego dążą, i na dodatek nic ich w żaden sposób nie ogranicza w doborze stosowanych dla jego osiągnięcia środków. Podjudzanie do zemsty, nakręcanie spirali nienawiści, to ich ulubiona metoda działania: niech ludzie sami niszczą się nawzajem i sami padają ofiarą spowodowanego przez siebie zła, niech się gryzą i rzucają na siebie klątwy. I to najlepiej w przeświadczeniu, że w ten sposób staje się zadość sprawiedliwości. Człowiek nigdy nie jest w stanie wyrządzić więcej szkód, niż wtedy, gdy ma głębokie przekonanie, że tylko wymierza sprawiedliwość.
Zaciągnęła się ponownie głęboko cuchnącym dymem, a potem przez dłuższą chwilę wpatrywała mi się w oczy, ponad czerepem ustawionej na stole czaszki.
– Panie redaktorze – podjęła wreszcie. – Jeżeli naprawdę jeszcze się pan nie domyślił, kto stoi za spółką „Sprawiedliwa Magia", to dziwię się, jak prasa może zatrudniać równie nieinteligentnych pracowników.
*
Owszem, domyślałem się, i nie będę udawał – kiedy wracałem do domu, i kiedy po raz sam nie wiem który sprawdzałem swoją skrzynkę pocztową, czułem na plecach zimny dreszcz. A już szczególnie mocno poczułem go następnego dnia rano, kiedy wreszcie w moim domu pojawił się zapowiedziany przez Rudą Akwizytor.
Ale trzymajmy się kolejności wydarzeń. Najpierw zadzwonił Zbyszek. Po wieczorze, kiedy długo nie mogłem zasnąć, zastanawiając się nad skutkami działalności „Sprawiedliwej Magii", wyrwał mnie z łóżka pierwszym, bladym świtem, kiedy są w stanie funkcjonować tylko emeryci, księża i lekarze. Sam sobie byłem winien – zapomniałem z tego wszystkiego wyłączyć komórkę.
– Cześć Rafał. Wiesz coś nowego?
Wydałem z siebie słabo artykułowany pomruk, coś pomiędzy „aha?" a „mhm?".
– No, o tej epidemii?
Z przykrością uświadomiłem sobie, że nie zdołam uniknąć uruchomienia narządów mowy.
– Jakiej epidemii?
– Stary, skup się. Wczoraj, jak mówiłem ci o tym z uschniętą ręką, zapowiadałeś, że się szykuje więcej takich wypadków, pamiętasz? A dziś mieliśmy przez całą noc formalne oblężenie. Zresztą my to pikuś, podobno to, co się działo na Wołoskiej i w Aninie, to był prawdziwy Sajgon.
– I wszystko uschnięte ręce?
– Trochę niedowładów też. Ale w ogóle mnóstwo przedziwnych wypadków. Jakieś nagłe paraliże, apopleksje, paskudne egzemy, a przede wszystkim mnóstwo dolegliwości trawiennych. Przeważnie w jakiś nieswoistych, trudnych do zdiagnozowania formach. Nie jest to oczywiście epidemia w znaczeniu medycznym, po prostu jakby wszyscy zawzięli się chorować jednocześnie.
– Pozwól, że zgadnę. Najmniej było wśród nich ludzi, którzy się uczciwie utrzymują z własnej pracy? Co ja gadam najmniej, w ogóle. Trafiłem?
– Wiesz, u nas, na pogotowiu, zawsze przywożą mnóstwo nurów i menelstwa. Jeśli cokolwiek było ostatnio odmiennego, to wiek. Pacjenci w większości młodzi, a zazwyczaj mamy mnóstwo emerytów.
– Zgadza się. Emeryci przecież pobierają świadczenia uczciwie, wpłacali na nie składki przez całe aktywne zawodowo życie. Więc na pewno nie są złodziejami. Raczej okradzionymi, bo w stosunku do tego, co zapłacili, dzisiaj dostają grosze.
– A co tu ma do rzeczy złodziejstwo? – zdziwił się. – Zresztą mówię ci, że na Wołoskiej i w Aninie mieli jeszcze gorzej, a sam wiesz, że tam wstęp ma tylko erka, posłowie, ministrowie, wyżsi funkcjonariusze administracji...
– Zbyniu – ziewnąłem. – Powoli zaczynam jarzyć, o co w tym wszystkim chodzi, ale daj mi jeszcze trochę czasu. Obiecuję, że jak do czegoś dojdę, będziesz pierwszą osobą, z którą się podzielę swoimi odkryciami.
Rozmowa, tak czy owak, trwała zdecydowanie zbyt długo, żeby przyłożywszy głowę do poduszki mieć jeszcze nadzieję na dogonienie uciekających snów. A jeżeli nie spać, to należało się budzić. Nie wiem jak kogo, ale mnie nic nie budzi skuteczniej, niż śniadanie. Właściwie nie uznaję innych sposobów. Od biedy mogę nie zjeść obiadu ani kolacji, ale śniadanie, zaraz po wstaniu z łóżka, muszę, i żaden diabelski pomiot nie zdoła mi w jego spożywaniu przeszkodzić.
Akwizytor chyba zdawał sobie z tego sprawę, bo odczekał, aż wepchnąłem do paszczy i pogryzłem ostatni kęs. Znany już, rozmigotany kwadrat pojawił się na moim stole dopiero w chwili, gdy zabierałem się do sprzątania talerzy. Usiadłem wygodnie, podparłem się łokciem i cierpliwie czekałem na pojawienie się Rudej.
Spotkało mnie rozczarowanie. Zamiast urodziwej wiedźmy w rozgwieżdżonym oknie pojawił się facet – w trudnym do określenia wieku i z gębą jak kobyła Raskolnikowa. Staranna fryzura i dobrze dobrane oprawki grubych okularów nie były w stanie osłabić wrażenia, jakie robiły jego szerokie czoło i cofnięta, wygolona na stalowy kolor szczęka.
– Dzień dobry, panie Aleksandrowicz – uśmiechnął się całą swoją końską fizjonomią. – Jestem z firmy „Sprawiedliwa Magia" i chciałbym z panem przez chwilę porozmawiać. Czy nie będę teraz przeszkadzał?
– W porządku, już zjadłem.
Świetlisty kwadrat zblakł i zgasł, tak samo jak poprzednio. Tym razem już nie próbowałem obwąchiwać stolika. Nie upłynęło więcej niż trzy sekundy, kiedy rozległo się pukanie do drzwi. Oczywiście stał za nimi jegomość o końskiej twarzy. Teraz dopiero było widać, że nosi garnitur z najdroższej pracowni w Warszawie; ostatni raz widziałem taki u Leppera. Ale ten dużo lepiej leżał.
– No, to proszę – starałem się nie okazać podenerwowania. – Pan wybaczy nieporządek, ale...
– Ależ, panie redaktorze! – nie pozwolił mi dokończyć. – To ja muszę pana gorąco przeprosić. Po pierwsze za to, że pojawiam się tak późno. Niestety, nie doceniliśmy popytu na nasze usługi. Od kilku dni harujemy wszyscy ponad 24 godziny na dobę. Naprawdę, zainteresowanie przerosło nasze najśmielsze oczekiwania.
– Uhm. Wiem coś o tym. Proszę – wprowadziłem Akwizytora do gościnnego pokoju i wskazałem mu fotel. – Powiedziałbym nawet, że efektów waszej działalności trudno było w ostatnich dniach nie zauważyć.
– Wie pan, jak to jest, kiedy wprowadza się na rynek coś zupełnie nowego; trudno z góry ocenić potrzeby. Dosłownie zostaliśmy zasypani zamówieniami, i to nie tylko od osób prywatnych, także instytucji... Ale zanim o tym, jest ważniejsza sprawa, za którą muszę pana, panie redaktorze, przeprosić. Otóż przez karygodne niedopatrzenie mój personel nie poznał się, z kim ma do czynienia. Potraktowano pana jak zupełnie przeciętnego klienta, a przecież...
– A przecież co? – rozsiadłem się naprzeciwko.
– A przecież pan jest kimś szczególnym – kobyla twarz rozjaśniła się uśmiechem. – Szczególnie cennym. Wiem, skromność każe panu zaprotestować, ale proszę się powstrzymać.
Prawdę mówiąc, nawet mi do głowy nie przyszło, żeby protestować.
– Wie pan sam, jakie mamy czasy. Kryzys. Zwłaszcza kryzys osobowości. Świat pełen ludzi o mentalności cinkciarzy, sklepikarzy, kombinatorów; małe cele, małe ideały... A tymczasem nasza firma stale potrzebuje ludzi pełnowartościowych, że tak powiem, całą gębą ludzi.
– Do akwizycji magicznych ubezpieczeń przed złodziejami? Czy to nie przesada?
Poprawił się w fotelu, odchrząknął, i podjął o ton poważniejszym głosem, jakby dotąd tylko odgrywał jakiś narzucony rytuał.
– Panie Aleksandrowicz, grajmy w otwarte karty. Przecież już dawno się pan domyślił, z kim ma do czynienia. Ja też wiem o panu to i owo. Właściwie, co tu ukrywać, wiem o panu wszystko, taka już specyfika naszej pracy. Dlatego pozwoliłem sobie przyjść osobiście, zamiast posyłać niższy personel.
Powstrzymałem się od uwagi, że pobłądził: widok Rudej zrobiłby na mnie zdecydowanie lepsze wrażenie od jego końskiej gęby. Zwłaszcza, gdyby przysłali ją w stroju organizacyjnym.
– Mam rozumieć, że rozmawiam z szefem tego całego interesu?
– Ach, nie. Jestem tylko... kimś w rodzaju urzędnika. Ale firma, którą reprezentuję, ma naprawdę wiele do zaoferowania. „Sprawiedliwa Magia" to tylko najnowsze dziecko w holdingu, przyznam, że mnie akurat szczególnie drogie. Tak, proponowałbym, żeby zaczął pan pracę u nas właśnie od akwizycji zamówień, bo przecież od czegoś musi pan zacząć. Ale można u nas awansować, jak wszędzie.
– Nie – sam się zdziwiłem, że umiałem to powiedzieć tak stanowczo i zarazem beznamiętnie.
Mój rozmówca bynajmniej nie przejął się odmową. Uśmiechnął się tylko wyrozumiale.
– Wszyscy najpierw odmawiają. To zresztą ciekawe, dlaczego. Może wszyscy mamy w sobie coś z panienki, która zanim się zgodzi, najpierw musi parę razy powiedzieć „nie", bo inaczej straciłaby dla siebie szacunek? Kwestia konwencji, panie redaktorze. Bo chyba pan, autor tylu tak przenikliwych tekstów, które miałem przyjemność czytać, nie ulega temu czarnemu pijarowi, jaki zrobiła nam konkurencja?
– Dlaczego miałbym nie ulegać? Przecież pan wie, w jakiej gazecie pracuję.
– No tak. Ale wiem też, że ceni pan sobie chłodną, logiczną argumentację, a nie znosi manipulowania emocjami. Więc chyba zgodzi się pan, że zdemonizowano nas zupełnie bezpodstawnie. A my po prostu jesteśmy, powiedziałbym, testerami porządku świata. Czy potępi pan kierowców fabrycznych dlatego, że zajeżdżają nowe samochody w ekstremalnych warunkach? Albo pracowników fabrycznego laboratorium, którzy miażdżą nieskończoną ilość kadłubów tychże samochodów o ściany czy słupy? Co jest złego w pomyśle, że zanim wpuści się na nowy most normalny ruch, przeprowadza się na nim próbę obciążeniową? Proszę wybaczyć, to nienajlepsze przykłady, ale na pewno rozumie pan, co mam na myśli. Jakże mogłoby się powieść stworzenie czegoś tak skomplikowanego jak ten świat, z miliardami obdarzonych wolną wolą jednostek, gdyby w ramach projektu nie wyodrębniono specjalnej drużyny, testującej jego słabości?
Musicie przyznać, że facet był wygadany.
– Oczywiście, nikt nie lubi, kiedy znajduje się dziury w jego robocie. Nazwano naszą działalność złem i w sposób zupełnie irracjonalny uwarunkowano przeciętnego człowieka, żeby na samą wzmiankę reagował negatywnie. Ale tak naprawdę...
– Tak naprawdę, jest pan częścią tej siły, która wiecznie zła pragnąc, wiecznie czyni dobro...
– Coś w tym jest. Stary Goethe miał ten temat nieźle przemyślany.
– Ale, pan wybaczy, to jeszcze nie powód, aby się przyłączać. Ja na przykład cieszę się, że szlag trafił Związek Sowiecki, doceniam rolę, jaką odegrały w tym reformy Gorbaczowa, ale też wiem, że on te reformy wprowadzał po to, żeby Sowiety uratować, a nie dobić. Nie dość, że komunista, to jeszcze nieudacznik; ostatnia rzecz, na jaką mogę się zdobyć, to żeby go szanować. Z wami, jak widzę, jest podobnie...
– Och, niech pan nie bierze tak dosłownie tych kilku słów starego poety... Który, nawiasem mówiąc, przyjął naszą propozycję. Widzi pan, nasza robota jest wyjątkowo niewdzięczna, dlatego oferujemy za nią gratyfikacje odpowiednio rekompensujące jej uciążliwość. I nie kiedyś tam, w odległej przyszłości, o ile się nikomu nie odwidzi i nie zabraknie kasy w budżecie. Płacimy teraz, od razu, że tak powiem: na rękę. I w takiej walucie, jakiej pan potrzebuje. Może to być sława, powodzenie u kobiet, kariera...
– Powiedzmy. I co mi pan proponuje?
– Jak już mówiłem, na początek akwizycję. Wszyscy od tego zaczynaliśmy, ja też. Choć dla pana chętnie zrobiłbym wyjątek, jako, poniekąd, pomysłodawcy. Promocja pokazała oszałamiające zainteresowanie, będziemy musieli rozszerzyć asortyment...
– Oczywiście, kontr–klątwy dla złodziei, dresiarzy i paserów. A w następnym rzucie specjalne zaklęcia przestępcze, przeciwko którym z kolei „Sprawiedliwa Magia", albo jakaś inna firma holdingu, będzie sprzedawać czary ochronne.
Końską twarz rozjaśnił szeroki uśmiech.
– Panie Aleksandrowicz, pan jest po prostu stworzony do tej roboty! Rzecz jasna, skoro weszło się na rynek, trzeba być konsekwentnym, oferować coraz to nowe produkty i usługi. Tak, żeby każdy, kto czuje się pokrzywdzony, mógł tanio się zemścić na swoim prześladowcy, a tamten z kolei równie tanio zemścić się potem na tym pierwszym... Swego czasu udało nam się tą metodą rozkręcić koniunkturę na parę stuleci. I widzi pan, kiedy wpadł mi w ręce pański artykuł, bo przecież musimy starannie monitorować media, od razu sobie pomyślałem: ależ tak, wszystko sprzyja temu, żeby powtórzyć tamte sukcesy. I to właśnie tu, u nas. Och, pan to doskonale rozumie. Klnę się, że nie posiedzi pan długo w akwizycji.
– W ogóle nie posiedzę. Już powiedziałem: nie. Uprzejmie dziękuję za propozycję, nie skorzystam, chyba wyrażam się jasno. Ale nie taję, że przyjmuję tę waszą... akcję z dużą sympatią. Podoba mi się jej aspekt pedagogiczny.
Uśmiechnął się. Chyba nie rozumiał.
– Cóż, niektórzy zaliczają to do naszych ubocznych zadań – ucichł na chwilę, a potem zapytał. – A co pan konkretnie ma na myśli?
– Jeśli dobrze rozumiem, wykupiona u was klątwa działa tak, że na każdego, kto okradnie waszego klienta, sprowadza jakieś nieszczęście...
– To jedna z usług. Można także zapewnić sobie bezpieczeństwo osobiste.
– Klątwa – podjąłem – spada także na pasera, i na każdego, kto korzysta z dokonanej kradzieży. Oczywiście w stopniu odpowiednim do udziału w niej. Temu, kto gwizdnął mi komórkę, uschła ręka. Ten, kto ją od niego kupił, pewnie swoją złamał. A jeśli i on oddał fant komuś następnemu, tamten wykpił się już tylko atakiem bólu nadgarstka?
– Wiele zależy od intencji tych kolejnych osób. Jeśli ktoś kupuje komórkę za kilkanaście złotych, to przecież wie doskonale, że jest kradziona.
– Oczywiście. A czy zauważył pan – przeszedłem do sprawy – że wystarczyło kilka dni waszej działalności, aby nastąpił prawdziwy pomór w niektórych dziedzinach życia publicznego? Część urzędów państwowych w ogóle przestała działać, a ich personel gremialnie stawił się w rządowej klinice w Aninie, pochorowali się przywódcy związków zawodowych, no i cała rzesza rozmaitych drobnych beneficjentów państwowej sprawiedliwości społecznej.
– Zauważył pan? No, rzeczywiście, mamy drobne kłopoty z wyregulowaniem mocy klątw, ale...
– Panie szanowny – nie lubię, gdy mi się przerywa. – Nie przypadkiem mówiłem tu o Gorbaczowie. Ludziom można wciskać różne kity i prać im mózgi, ale w magii, cokolwiek nią tam zawiaduje, pojęcia pozostają proste. Dla czaru nie ma żadnej „redystrybucji", „sprawiedliwości społecznej" czy innego bełkotu. Jeżeli odebrano komuś pod przymusem część jego dochodu, żeby ją przeznaczyć na potrzeby kogoś innego, to wasza klątwa reaguje na to jak na każdy inny rodzaj kradzieży.
– Ależ nie... – zaprotestował niepewnie. – Podatek to rodzaj składki na wspólne cele...
– Tak, i tam gdzie ta pierwotna zasada została zachowana, tam nie będzie problemu. Nie sądzę, żeby jakaś epidemia powaliła nagle policję czy sądy. Ale za zdrowie rolników, którzy korzystają z interwencyjnego skupu, górników czy pracowników innych dotowanych przedsiębiorstw nie dałbym teraz złamanego grosza. Czerpiąc inspirację z mojego artykułu zapomniał pan, że to już nie szczęśliwe Średniowiecze, gdzie dużym podatkiem wydawała się dziesięcina, tylko kraj, w którym dwadzieścia milionów obywateli żyje z rozmaitych zasiłków, a tylko niecałe czternaście na nie pracuje. Wie pan co? – podniosłem się energicznie i podszedłszy do barku, otworzyłem szeroko. – Musimy to oblać.
Chyba z wolna zaczynało do niego docierać to, co mówiłem, bo zamilkł z niemądrze opuszczoną szczęką.
– Niech pan pomyśli – ciągnąłem, nalewając do szklaneczek. – Wystarczyło parę dni, żeby pod aptekami zrobiły się kolejki, a pogotowie miało pełne ręce roboty. Wszystkich zaczęło nagle strzykać, mdlić, nudzić, pobolewać, i oczywiście nikt nie rozumie, dlaczego. Na razie nie rozumie. To miara, do jakiego stopnia w tym ustroju zostaliśmy wplątani w taki, rozumie pan, złodziejski łańcuch pokarmowy. Prawie każdy jest okradany i prawie każdy korzysta z jakichś ochłapów, które pozostają państwu po wykarmieniu polityków i rzesz urzędasów od wyrównywania szans... Traciłem nadzieję, że ktoś kiedyś zdoła to Polakom wyjaśnić, a tu proszę, sposób pewny, poglądowy, stuprocentowo skuteczny. I kto z nim wystąpił? Aż się nie chce wierzyć. Proszę bardzo, chyba pan nie odmówi?
– Jeśli można, to i ja poproszę kropelkę – odezwał się z boku dystyngowany głos, przypominający trochę barwą i intonacją Gustawa Holoubka.
– A, służę panu – sięgnąłem po trzecią szklaneczkę. – Gość w dom, eee... hm... – omal od razu na dzień dobry nie strzeliłem gafy.
Właściwie należało się go tutaj spodziewać. Siedział w głębokim, staroświeckim fotelu, który pojawił się razem z nim, niczego podobnego wcześniej w domu nie miałem. Starszy jegomość, w eleganckim, letnim garniturze z szarej flaneli. Skinął uprzejmie głową, kiedy podałem mu napitek.
– No, durniu – odezwał się do skulonego pod jego spojrzeniem Akwizytora. – Może umiesz jakoś odpowiedzieć panu redaktorowi?
– Ale, panie prezesie... – wił się tamten. – No, może rzeczywiście... niedopatrzenie... ale to dopiero program pilotażowy...
– Milcz, kretynie – nazwany prezesem zerwał się nagle, w jego dłoni pojawił się pejcz, którym, zupełnie zapominając o dystynkcji zaczął prać po gębie swojego pracownika. – Pod stół, idioto! W tej chwili pod stół!
Okładany Akwizytor zanurkował z bolesnym kwikiem pod blat i w jednej chwili rozpłynął się tam bez śladu. Pejcz w ręku prezesa zamienił się ponownie w szklaneczkę whisky.
– Proszę wybaczyć – usiadł, wracając do pełnego godności tonu. – Niestety... Ludzie nie zdają sobie sprawy, co to znaczy kierować równie rozległym przedsięwzięciem. Wydaje im się, że ja mogę wszystko... I oczywiście to prawda. Ale przecież nie dopatrzę wszystkiego osobiście. Muszę, niestety, polegać na idiotach. A oni ciągle wszystko psują. Gdybym miał odpowiednie kadry, już wiele pokoleń temu byłoby po meczu.
– Przykro mi, ale nie mogę panu pomóc.
– Ależ właśnie może pan, może, panie Aleksandrowicz! Ten cymbał przecież powiedział prawdę. Jest pan człowiekiem, jakich angażujemy natychmiast. Ci durnie przygotowali i rozpoczęli całą akcję nie pomyślawszy nawet, jak to uderzy w nasz największy w dotychczasowej historii sukces, jakie fatalne może mieć skutki propagandowe. A pan przejrzał uboczne skutki w jednej chwili.
– Zapewne dlatego, że ten pański historyczny sukces zupełnie mi nie odpowiada. I chętnie dołożę starań, żeby nie trwał zbyt długo.
– Ech, wie pan, jak to jest. Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Zmieni się pańska sytuacja, to i zmieni się pański pogląd na rzeczywistość. Niech pan żąda, czego tylko pan zamarzy, a ja i tak przebijam to potrójnie. No, jak?
– W ciągu ostatnich kilkudziesięciu minut odpowiadałem na to pytanie już dwa razy. Czy to naprawdę nie wystarczy?
Przypatrywał mi się przez chwilę, wreszcie skinął głową.
– Wystarczy. Znam się na ludziach i widzę, że istotnie, nie da się pan zwerbować. Cóż, nie lubię takich, ale szanuję. Niech pan tylko za bardzo nie wbija się w dumę. Stać mnie na to, żeby odpuścić, bo doskonale wiem, że nigdy mi pan w żaden sposób nie zaszkodzi. Nikogo nie zdoła pan przekonać ani niczego zmienić, ot, poprzygaduje pan sobie trochę, pozrzędzi, i tyle. Cóż, pański wybór.
Podniósł się z fotela.
– Jedna sprawa, tak z zawodowej ciekawości – zatrzymałem go. – Jestem ciekaw, dlaczego. Czy to jest naprawdę tak, jak to mówił pański pracownik, że macie szukać w nas słabych punktów?
– Owszem, można to tak ująć. Ale szczerze mówiąc, mam swój osobisty powód – uśmiechnął się w sposób, który sprawił, że na chwilę stał się łudząco podobny do capiej fizjonomii ze średniowiecznych polichromii. – Po prostu cholernie was nie lubię.
Sięgnął ręką za plecy, do regału z książkami. Bez patrzenia, jakby był u siebie, wyciągnął i podał mi jeden z tomów. Chwilę później już go nie było.
To było „Akwarium" Suworowa; w moich rękach samo otworzyło się na tej stronie, gdzie sowiecki szpieg, zakonspirowany w Niemczech, zwierzał się ze swego marzenia. Skromnego marzenia – żeby już po wszystkim, kiedy wyzwolicielska Armia Czerwona przetoczy się pancernym cielskiem przez syte i rozbawione miasta Zachodu, zostać komendantem łagru, najlepiej w malowniczych górach Szwarcwaldu. I mieć w nim tych wszystkich, z którymi jako szpieg pracował i którzy mu oddawali nieocenione usługi, pacyfistów, postępowych intelektualistów, lewaków – wszystkich swoich ochotniczych pomagierów, co to nigdy nie zaznali sowieckiego piekła, ale dla jakiejś intelektualnej perwersji albo w geście znudzonych dobrobytem dzieciaków gotowi mu byli służyć. Umieścić ich wszystkich w osobnym sektorze, nie dawać ani kęsa, i tylko codziennie patrzeć. „Niech pożerają się nawzajem. Niech każdego dnia ustalają, kto z nich jest najsłabszy. Niech każdy boi się zmrużyć oka, żeby nie udusili go we śnie i nie zjedli. Wtedy może zrozumie..."
Może zrozumiałem – co mi chciał powiedzieć, i dlaczego w taki sposób. Odstawiłem książkę na półkę.
Pomyślałem, że zanim jeszcze zadzwonię do Zbynia ucieszyć go wiadomością, że spiętrzenie roboty już ma się ku końcowi, wywalę na śmietnik fotel pozostawiony w stołowym przez Prezesa. Kiedy wynosiłem mebel z klatki schodowej, omal się nie poślizgnąłem na rozsypanych listach; gówniarze znowu wybebeszyli skrzynki pocztowe. Oczywiście wśród walającej się po ziemi korespondencji nie było reklamówki „Sprawiedliwej Magii". Do dziś nie wiem, czy gwizdnął ją osiedlowy złodziejaszek, czy poczta, czy też może firma, tak jak inne, wchodzące w skład reklamowanego przez Akwizytora holdingu, zadbała o zlikwidowanie śladów swej działalności.
październik 2002
