Jak postprawda zabija media

Ludzie dają się dziś tak często złapać na lep postprawdy nie dlatego, że są mniej rozgarnięci niż kiedyś. Dzieje się tak dlatego, że w coraz bardziej polaryzującej się rzeczywistości często bardzo chcą, aby postprawda była prawdą.

Aktualizacja: 03.02.2017 22:45 Publikacja: 03.02.2017 22:38

Jak postprawda zabija media

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Dziennikarz OKO.press Stanisław Skarżyński skrytykował rzecznika MON Bartłomieja Misiewicza za wpis na Facebooku, w którym rzecznik MON oświadczył iż złożył skargę i domaga się degradacji gen. Waldemara Skrzypczaka. Miała to być reakcja na to, że wcześniej gen. Skrzypczak ostro skrytykował Misiewicza w mediach.

Sęk w tym, że wpis taki prawdopodobnie nigdy nie istniał. Na Facebooku Misiewicza próżno go szukać, a sam Skarżyński przyznaje w rozmowie z Wirtualnymi Mediami, że widział tylko screena (choć dostał go od zaufanego informatora). - Założyłem więc, że notka była, ale została skasowana, gdy zaczęto ją sobie podawać pocztą elektroniczną – mówi Wirtualnym Mediom Skarżyński, który na tym założeniu oparł opowieść o Bartłomieju Misiewiczu zarządzającym wojskiem z urlopu przez Facebooka.

Najważniejszy w całej sprawie nie jest jednak Misiewicz, ani dziennikarz OKO.press. Błądzić jest rzeczą ludzką – a w dzisiejszym świecie, w którym informacje bombardują nas ze wszystkich stron czasu nie starcza na zapoznanie się nawet z najważniejszymi z nich, więc i ich weryfikacja często jest pobieżna. Chodzi o sam mechanizm założenia, że ta akurat informacja jest prawdziwa. Czy gdyby – ten sam zaufany informator – przesłał redaktorowi OKO.press np. screena z Twittera Tomasza Siemoniaka, na którym pojawia się wezwanie do żołnierzy, by wypowiadali posłuszeństwo rządowi, to również tak łatwo byłoby założyć, że jest on prawdziwy, mimo że na Twitterze Siemoniaka by go nie było? Sądzę, że nie.

Postprawda nie jest zwykłym kłamstwem. Zgodnie z definicją tego słowa podaną przez redakcję słowników oksfordzkich jest to termin odnoszący się do „okoliczności, w których obiektywne fakty mają mniejszy wpływ na opinię publiczną niż odwoływanie się do emocji i przekonań odbiorców". I tu jest sedno problemu. Dajemy się oszukać wtedy, gdy postprawda jest zgodna z naszymi przekonaniami. Redaktorowi Skarżyńskiemu z PiS nie jest po drodze, więc jest skłonny uwierzyć w Misiewicza degradującego generałów przez Facebooka.

Tymczasem my, dziennikarze, musimy wystrzegać się postprawdy jak ognia. A żeby to robić musimy za każdym razem przypominać sobie kim jesteśmy. Nie jesteśmy politykami, którzy mogą naginać prawdę do granic wytrzymałości. Nie jesteśmy kibicami dwóch przeciwnych drużyn, od lat biorących udział w politycznym MMA, w którym wszystkie chwyty są dozwolone. Jesteśmy tym chłodnym i krytycznym okiem, które ma pomóc wyłowić z oceanu faktów informacje pomagające zrozumieć współczesny świat. Jeśli jednak od początku zakładamy, że jest on jednoznacznie czarno-biały, wówczas będziemy utrwalać jedną z dwóch alternatywnych rzeczywistości. Owszem połowa widowni będzie nam klaskać. Ale czy w naszym zawodzie aby na pewno chodzi o oklaski?

Jeśli pierwszą ofiarą wojny jest prawda, to pierwszą ofiarą śmierci prawdy są media. Bo tam, gdzie prawdę zastępuje postprawda pozostaje już tylko propaganda.

Komentarze
Bogusław Chrabota: O dotacji dla PiS rozstrzygną nie sędziowie SN, a polityka
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Komentarze
Rusłan Szoszyn: Broń atomowa na Białorusi to problem dla Aleksandra Łukaszenki, nie dla Polski
Komentarze
Jacek Nizinkiewicz: PiS nie skończy jak SLD. Rozliczenia nie pogrążą Kaczyńskiego
Komentarze
Joanna Ćwiek-Świdecka: Edukacja zdrowotna? Nie można ciągle myśleć o seksie
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Komentarze
Bogusław Chrabota: Tusk zdecydował ws. TVN i Polsatu. Woluntaryzm czy konieczność