Firmie wolno zastrzec możliwość korzystania z utworu

– Przeczytałem ogłoszenie o konkursie na logo jednej z komercyjnych akcji reklamowych.

Dla zwycięzcy przewidziano atrakcyjną nagrodę. Mam pomysł, który wydaje mi się dobry, ale obawiam się, co się stanie, gdy nie zostanie wybrany.

Wiem, że pomysł jest dobry i mógłbym go wykorzystać gdzie indziej. Czy organizator mimo to ma prawo go wykorzystać? Jak się zabezpieczyć w takiej sytuacji? – pyta czytelnik

Odnosząc się do kwestii zabezpieczenia praw czytelnika jako autora logotypu, należy zacząć od tego, że już sam fakt stworzenia i utrwalenia logotypu w jakiejkolwiek postaci, jeśli jest on efektem jego oryginalnej twórczości, daje mu jako twórcy bez konieczności spełnienia jakichkolwiek dodatkowych warunków uprawnienia wymienione w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6C171EA11D067B8834D91BF394748AE4?id=181883]ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych[/link].

Zgodnie z jej przepisami nabywa on do logotypu zarówno autorskie prawa osobiste, np. prawo do jego autorstwa, do nienaruszalności treści i formy utworu czy też do nadzoru nad sposobem korzystania z niego, jak i prawa majątkowe, dające mu wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim w pełnym zakresie oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

[srodtytul]Jak wykazać pierwszeństwo[/srodtytul]

Jako że utwór podlega ochronie z chwilą jego utrwalenia, pierwszym krokiem w kierunku wykazania autorstwa utworu, a tym samym zabezpieczenia praw do niego, będzie jego utrwalenie. Z definicji utworu wynika, że musi być on dziełem oryginalnym, czyli w pewnym sensie niepowtarzalnym. Zdarza się jednak, że w dwóch różnych miejscach powstają i zostają utrwalone utwory, które mogą zostać uznane za podobne w stopniu podającym w wątpliwość autorstwo któregoś z nich.

Pomocne w udowodnieniu autorstwa utworu może być wówczas wykazanie, że utwór powstał jako pierwszy, a więc nie mógł się wzorować na utworze później powstałym. Dla wykazania tego można się posiłkować przepisami kodeksu cywilnego o dacie pewnej.

Zgodnie z jego art. 81 czynność prawna ma datę pewną np. w razie stwierdzenia jej dokonania w jakimkolwiek dokumencie urzędowym – od daty dokumentu urzędowego, czy też w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza – od daty wzmianki.

Najpewniejszym i często praktykowanym sposobem oznaczania daty istnienia utworu jako daty pewnej jest przedstawienie go u notariusza: albo w formie złożenia egzemplarza utworu do depozytu notarialnego, albo w formie uzyskania na dokumencie opisującym i utrwalającym dzieło notarialnego wskazania daty jego okazania czy też – jeśli ze względu na formę utrwalenia utworu nie jest możliwe poczynienie wzmianki na jego egzemplarzu – w formie sporządzenia protokołu okazania.

Przykładowe notarialne stawki maksymalne za poszczególne czynności to: za poświadczenie czasu okazania dokumentu, za każdą stronę – 6 zł; za sporządzenie protokołu przyjęcia dokumentu na przechowanie – 50 zł, a za jego przechowanie, za każdy rozpoczęty miesiąc – 20 zł; za sporządzenie innego protokołu – 200 zł.

[srodtytul]Warto się chwalić[/srodtytul]

Oczywiście, można autorstwo wykazywać także innymi środkami dowodowymi, np. wskazując oryginalne źródła inspiracji, dokumentację z procesu jego tworzenia czy nawet zeznania świadków okoliczności i procesu tworzenia dzieła.

Dla lepszego zabezpieczenia własnych praw wskazane jest także poinformowanie innych osób o autorstwie utworu. Jeśli pozwala na to forma dzieła, dobrze jest umieścić na nim wyraźne zastrzeżenie praw autorskich w formie prostej klauzuli wskazującej osobę uprawnionego, zakazującej osobom nieuprawnionym korzystania z utworu bez jego zgody pod rygorem pełnej odpowiedzialności z tego tytułu, zarówno cywilnej, jak i karnej. To samo czytelnik może uczynić na egzemplarzu logotypu zgłaszanym w konkursie.

Jeżeli czytelnik się obawia, że jego utwór mimo niewygrania konkursu może zostać później w sposób nieuprawniony wykorzystany przez organizatora, powinien dodatkowo na własnym egzemplarzu utworu umieścić opatrzone datą oświadczenie osób odbierających logotyp w imieniu organizatora o jego złożeniu. Potwierdzenie to w razie bezprawnego wykorzystania utworu może posłużyć wykazaniu, że organizator rzeczywiście logotyp otrzymał od osoby legitymującej się potwierdzeniem.

[srodtytul]Decyduje regulamin[/srodtytul]

O zakresie możliwego wykorzystania logotypu przez organizatora będzie decydować treść konkretnego regulaminu konkursu, który powinien zawierać postanowienia regulujące kwestie ochrony praw autorskich. Postanowienia te potrafią przybierać różne formy.