Ceny znów mogą mocniej rosnąć, ale wojna dyskontów trzyma rynek w szachu

W lutym ceny najczęściej kupowanych produktów spożywczych i chemicznych wzrosły średnio o 3,9 proc. w ujęciu rocznym, po 4,9 proc. w styczniu i 5,6 proc. odnotowanym w grudniu – wynika z badania UCE Research i Uniwersytetów WSB Merito. Wiele wskazuje na to, że marzec może być ostatnim miesiącem w tym trendzie – 1 kwietnia wraca bowiem 5-proc. VAT na większość produktów spożywczych, w ostatnich latach objętych zerową stawką.

Budżet zarobi na tym ok. 10 mld zł rocznie, ale pytanie, jak zachowają się sieci handlowe. Dwie największe, czyli Biedronka i Lidl, toczą od kilku miesięcy wojnę na promocje, atakując się bezpardonowo informacjami o tym, która ma wyższe ceny.

– Przywrócenie 5-proc. stawki VAT na żywność ewidentnie przełoży się na wzrost cen produktów spożywczych w sklepach. Po pierwsze dlatego, że podatek od towarów i usług jest podatkiem przede wszystkim płaconym przez konsumentów i na nich też finalnie zostanie przerzucony – uważa Robert Biegaj, ekspert rynku z Grupy Offerista. – Po drugie, nie widzę żadnych przesłanek do tego – po stronie producentów czy też sklepów, żeby tego nie zrobić – dodaje. Podkreśla przy tym, że sieci handlowe spróbują tę sytuację wykorzystać. Jeszcze bardziej zaś producenci, którzy w ostatnim czasie mocno tracili na różnych aspektach swojej działalności (podnoszenie podatków, płacy minimalnej itd.) i teraz będzie idealna okazja do tego, żeby sobie odbić straty.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Słaba pożywka dla inflacji. 5-procentowy VAT nie podniesie dramatycznie cen

Przywrócenie VAT na podstawowe artykuły żywnościowe do normalnego poziomu nie wpłynie na inflację tak mocno, jak się obawiano.

Wzrost cen przy 5-procentowym VAT będzie niewielki

Zdania są jednak podzielone. – Wzrost inflacji wywołany przez przywrócenie stawki VAT 5 proc. na żywność nieprzetworzoną może być wbrew wszelkim pozorom niższy, niż się szacuje, choć oczywiście konsumenci mogą być zawiedzeni jej przywróceniem – mówi Marek Gryczka, członek zarządu firmy cateringowej Nice To Fit You. – Przede wszystkim „poprzednia” inflacja wywołana była w dużej mierze przez ceny nośników energii, wchłanianie nadwyżki środków wyemitowanych jako wsparcie w czasie covidu oraz szok wojny w Ukrainie. Te czynniki zostały już zdyskontowane przez gospodarkę i dlatego inflacja bardzo mocno spada – dodaje.

W tej sytuacji dołożenie jednego czynnika w wysokości 5 proc. i to tylko do części koszyka inflacyjnego nie wywoła tak dużego szoku cenowego. Zwłaszcza że od pewnego czasu trwa intensywna wojna pomiędzy głównymi graczami rynku detalicznego – prześcigając się w komunikowaniu swoich niskich cen, nie mogą sobie teraz pozwolić na zaprezentowanie podwyżek dla konsumentów w pełnej ich skali. – To z kolei może zakończyć się przesunięciem części traconych przez nich marż na producentów. Dodatkowo szybkim krokiem zbliża się pora pierwszych zbiorów, a te zawsze przyczyniały się do spadku cen żywności po zimowym szoku podwyżek – mówi Marek Gryczka.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Wyższa stawka VAT, czyli konieczne łatanie budżetowej dziury

Kasa państwa może odzyskać 12–13 mld zł rocznie po powrocie do 5-proc. VAT na żywność. Takie pieniądze starczą przykładowo na sfinansowanie 13. emerytury czy dwa miesiące wypłaty 800+.

Podobnych głosów nie brakuje. – Powrót VAT-u będzie mieć wyraźny wpływ na zaostrzenie walki cenowej między sieciami handlowymi, ale też na kształtowanie się relacji na linii sieci handlowe–producenci – mówi Grzegorz Rudno-Rudziński, partner zarządzający w Unity Group. – Natomiast pozostanie to bez wpływu na krajobraz rynku dostaw żywności – tu wciąż decydować będzie kwestia nawyków konsumenckich – dodaje.

Sieci handlowe walczą o klientów cenami

Sieci handlowe walczą też o uwagę konsumentów, co przekłada się na ceny. Polacy wolą kupować blisko domu, często, ale jednorazowo wydając mniej, i to determinuje ich zwyczaje. Według raportu firmy analityczno-badawczej Braincandy polscy konsumenci robią zakupy w marketach średnio 11 razy w ciągu miesiąca, wydając w trakcie jednej wizyty ok. 48 zł. To jedynie o 3 zł więcej niż w 2021 r., co pokazuje, że mimo wzrostu cen zwyczaje nie uległy zasadniczej zmianie. Trwa też polowanie na promocje – ponad 50 proc. Polaków skupia się przede wszystkim na znalezieniu najatrakcyjniejszych ofert.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Wraca VAT na żywność. Co to oznacza dla portfeli polskich klientów?

Powrót 5-proc. VAT na artykuły spożywcze nie wpłynie na inflację tak mocno, jak się niedawno obawiano. Podwyżka VAT na żywność oznacza według prezesa NBP Adama Glapińskiego podwyższenie inflacji o 0,9 procent.