Rozwój będzie szybki, ale niezbyt zdrowy

W 2023 r. produkt krajowy brutto (PKB) Polski wzrósł o około 0,5 proc. To najsłabszy wynik od co najmniej 1995 r., jeśli pominąć naznaczony przez pandemię Covid 2020 r., gdy PKB zmalał o 2 proc.

Ale ta popularna miara kondycji gospodarki w mijającym roku była bardzo niedokładna, wręcz zwodnicza. Wzrost PKB w ujęciu rok do roku był trzymany w ryzach przez bezprecedensowy splot zaburzeń o charakterze statystycznym. Wyjątkowo silny był tzw. efekt przeniesienia (solidny spadek aktywności w gospodarce w IV kwartale 2022 r. sprawił, że pomimo odbudowy w kolejnych kwartałach, długo pozostawała niższa niż rok wcześniej), a popyt konsumpcyjny musiał zejść z górki, na której znalazł się po wybuchu wojny w Ukrainie, gdy napływ uchodźców czasowo zwiększył populację Polski.

W praktyce 2023 r. wcale nie był nieudany. Oczyszczony z wpływu wahań sezonowych PKB z kwartału na kwartał rósł, dzięki czemu w III kwartale był już o niemal 3 proc. wyższy niż w IV kwartale 2022 r. (ale – właśnie wskutek wspomnianych zaburzeń – tylko o 0,5 proc. wyższy niż rok wcześniej). Wśród 35 państw należących do OECD, dla których dostępne są takie dane, lepszym wynikiem mogła się pochwalić tylko Turcja. Pozwala to zrozumieć zjawiska, które z obrazem stagnacji mocno kontrastują, np. rekordowo niski poziom bezrobocia i szybki wzrost płac.

Czytaj więcej

Ekonomia

Krzysztof A. Kowalczyk: W gospodarce widać odrobinę optymizmu. Co nas czeka w 2024 roku?

Na horyzoncie widać przebłyski optymizmu. Będziemy mieli więcej pieniędzy w portfelach, więc konsumpcja uskrzydli gospodarkę. Ale przestanie spadać inflacja.

Nowe rozdanie

To tło pozwala lepiej zrozumieć prognozy na 2024 r. Jeśli nie pojawią się kolejne szoki (z natury rzeczy nieprzewidywalne), w nowy rok wejdziemy bez tak dużego statystycznego bagażu jak w 2023 r. Roczny wzrost PKB znów powinien więc być w miarę rzetelną miarą wzrostu aktywności ekonomicznej. W noworocznej ankiecie „Rzeczpospolitej” 25 zespołów analitycznych oraz indywidualnych ekonomistów przeciętnie prognozuje, że wzrost ten sięgnie 3 proc.

Rozbieżności w scenariuszach są jednak nadal większe niż w latach przed pandemią, co sugeruje, że niepewność jest wciąż podwyższona. Pod tym względem normalizacji po kilku latach rozchwiania gospodarki jeszcze nie widać.

Pesymiści sądzą, że wzrost PKB nie sięgnie 2 proc. Optymiści spodziewają się zaś, że minimalnie przekroczy 4 proc. Tych wyższych prognoz przybyło tuż pod koniec 2023 r., gdy zaczęły się krystalizować zamiary nowego rządu. To odzwierciedlenie większych szans na odblokowanie funduszy na realizację Krajowego Planu Odbudowy, ale też dodatkowego impulsu fiskalnego, związanego z podwyżkami płac nauczycieli i pracowników sfery budżetowej.

Czytaj więcej

Gospodarka

Polska gospodarka może w 2024 roku błyszczeć na tle strefy euro

To będzie rok skokowego wzrostu dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. Odbicie konsumpcji rozpędzi polską gospodarkę pomimo słabej koniunktury u partnerów handlowych.

Wzrost aktywności ekonomicznej nad Wisłą o około 3 proc. nie byłby na pierwszy rzut oka wynikiem spektakularnym. Od 1996 r. PKB Polski rósł średnio w tempie 4,1 proc. rocznie, a w dekadzie przed pandemią w tempie 3,8 proc. rocznie. Z drugiej strony, jak zauważyli w swoim scenariuszu makroekonomicznym na nadchodzący rok ekonomiści z banku Citi Handlowy, takie wydarzenia z ostatnich lat, jak Covid-19, odpływ migrantów i znaczny wzrost wydatków na obronność, najprawdopodobniej doprowadziły do obniżenia potencjalnego tempa wzrostu PKB Polski. To oznacza, że rozwój w tempie przewyższającym 3 proc. może prowadzić do napięć w gospodarce, w tym do podwyższonej presji na wzrost cen. Z tej perspektywy patrząc, odbicie PKB o 4 proc. nie byłoby wcale wynikiem pożądanym. Zwłaszcza biorąc pod uwagę to, jaka będzie – w świetle obecnych prognoz – struktura tego wzrostu.

Na jednym silniku

Ekonomiści są zgodni w ocenach, że kołem zamachowym polskiej gospodarki w 2024 r. będzie popyt konsumpcyjny. Trudno zakładać co innego, skoro gospodarstwa domowe czeka potężny wzrost dochodów do dyspozycji. Co najmniej co trzecia pracująca osoba może liczyć na wzrost wynagrodzenia o 20 proc. lub więcej. W tej grupie są osoby otrzymujące wynagrodzenie minimalne, nauczyciele oraz pracownicy administracji centralnej. To jednak będzie rodziło presję na wzrost także innych wynagrodzeń.