Świat stoi przed nowym otwarciem

Czy aktualna sytuacja na świecie, okres popandemiczny połączony z wojną i wywołanymi przez nią licznymi kryzysami to nowy rozdział w historii świata czy tylko nasze złudzenie, a jeśli to jednak nowy porządek, otwierający nowy rozdział historii gospodarczej, to czego można się spodziewać? Na to pytanie starali się odpowiedzieć eksperci podczas panelu „Stare długi, nowe horyzonty – ekonomia przyszłości”.

Długa lista wyzwań

Zmianę składającą się z wielu równoległych procesów opisał prof. Grzegorz Kołodko, były minister finansów.

– Moment to nie jest, mamy do czynienia z procesem o odmiennej jakości, niż pokazywało ostatnie kilkadziesiąt lat, który komplikuje gospodarkę światową – mówił prof. Grzegorz Kołodko, który wskazał, że postęp technologiczny rozwiązuje ogromnie dużo problemów, ale też tworzy niektóre nowe. Zdaniem eksperta, trzeba zdać sobie z tego sprawę i przyznać, że nie wiemy, jak to się potoczy.

Profesor Kołodko wskazał na wielki proces demograficzny, przejawiający się w kolosalnych nierównowagach, w niektórych krajach w szybkim tempie ubywa ludzi, zwłaszcza w wieku produkcyjnym, ale są też gospodarki, gdzie ludzi jest za dużo i wciąż ich przybywa, co będzie nieuchronnie nasilało tendencje migracyjne, a także w wielu przypadkach może to się przerodzić w konflikty militarne. Kolejnym problemem, jednym z najważniejszych, jest to, że zmienia się podejście do gospodarki i niestety, to zmiana w niekorzystnym kierunku.

– Obserwuję, jak szybko topnieje racjonalne myślenie o sprawach ekonomicznych. Świat staje się coraz mniej racjonalny. Gdy patrzę na amerykańskie akty, chińskie sankcje, przebudowywanie światowych łańcuchów dostaw czy inne zachowania rządów odnośnie do finansów publicznych, to widzę tam irracjonalność – mówił Kołodko.

Wreszcie wielu niekorzystnym procesom jest winny, zdaniem profesora, kryzys liberalnej demokracji, która się nie sprawdza. – Ona była jedną z przyczyn w poprzednim kryzysie finansowym w latach 2008–2010, nie poradziła sobie w walce z pandemią ani w obecnej fazie zimnej wojny, która jest nieracjonalna i pogłębia irracjonalność w sferze ekonomicznej. Polityka nie sprzyja zrównoważonemu potrójnie – społecznie, ekonomicznie, demograficznie – rozwojowi, jak to się działo w ostatnich dekadach. Mamy dziś wiele znaków zapytania, ten moment jest niebezpieczny z politycznego punktu widzenia, nie można spać spokojnie – mówił Kołodko.

Ostrożny optymizm

Z opinią profesora o ważnym momencie w dziejach świata zgodził się Włodzimierz Wlaźlak, prezes Lidl Polska. – Jesteśmy w wyjątkowym punkcie w dziejach Polski i świata z ekonomicznego punktu widzenia – mówił.

Prezes Lidla przyznał, że patrzy na polską gospodarkę z ostrożnym optymizmem, na podstawie doświadczeń z ostatnich kilku lat.

– Rok 2020 był nieprawdopodobnie ciężki, ale firmy w czasie pandemii musiały się zorganizować, by dostarczać żywność. A gdy wydawało się już, że przeszły te wszystkie kataklizmy, kolejne fale pandemii, to wydarzył się 24 lutego 2023 r., który wzmocnił narastającą od dwóch lat inflację – mówił Włodzimierz Wlaźlak. – Dziś trwają dyskusje, czy to będzie szybki wzrost ekonomiczny. Ja jestem optymistą z powodu tego, co obserwowałem w ciągu ostatnich trzech lat, co pokazali Polacy przez te lata. Jaką elastyczność, zaangażowanie, wolę walki jako przedsiębiorcy. Rynek szuka nowego sposobu na alokację zasobów. Można było zauważyć, jak polskie firmy próbowały odpowiadać na zagrożenia ubiegłych lat – powiedział.

Prezes Lidla podkreślał, że dziś w sklepach Lidl Polska nawet 75 proc. asortymentu pochodzi od polskich dostawców. To miało też znaczenie podczas pandemii. – Wiemy, że w trudnych czasach trzeba też rozmawiać z dostawcami, np. gdy były zatory płatnicze, wypłaciliśmy ponad 300 mln zł zobowiązań wobec dostawców przed terminem, aby zwiększyć ich komfort – wskazał Włodzimierz Wlaźlak.

Z pandemii firma wyniosła jeszcze jedną korzyść – skok technologiczny, wymuszony nieco decyzją rządu o ograniczeniu liczby osób w miejscach publicznych. Wprowadzone wtedy kasy samoobsługowe wybiera już 60 proc. klientów.