To Andrzej Duda zablokował pieniądze z KPO, gdy skierował do sparaliżowanego Trybunału Konstytucyjnego nowelizację ustawy o Sądzie Najwyższym, zawierającą zmiany postulowane przez Brukselę. Teraz to od niego zależy, czy te pieniądze zostaną szybko uruchomione. „Rzeczpospolita” poznała kluczowe daty i brane pod uwagę przepisy, które pozwolą na wyjście z impasu.
Przypomnijmy, że Komisja Europejska oczekuje reformy systemy dyscyplinarnego sędziów, co zostało zapisane w tzw. superkamieniu milowym polskiego KPO. Konkretne zmiany mają się dokonać w sposób przewidziany w nowelizacji ustawy zamrożonej teraz przez TK (który zresztą nie jest uznawany przez Brukselę za niezależny sąd). Jednak dla Komisji ważne jest nie to, jakimi instrumentami prawnymi reforma jest wykonywana, ale to, czy w jej wyniku będzie przywracana w Polsce niezawisłość sądów. Rządowi PiS KE nie wierzyła, bo ten wielokrotnie łamał swoje obietnice, dlatego uzależniła wypłatę pierwszej transzy pieniędzy z KPO od konkretnych zapisów ustawy.
Kierowana przez Ursulę von der Leyen KE oczekuje od Polski reformy systemu sądownictwa
Z rządem opozycji może być jednak inaczej, bo on ma w swoim programie odpolitycznienie sądów. Musi przedstawić plan, jak chce tego dokonać. I musi dokonać zmian w KPO, aby warunkiem wypłaty pieniędzy nie była już blokowana nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym.
Dylemat w pałacu
Z naszych informacji wynika, że da się to zrobić bardzo szybko, ale konieczna jest dobra wola prezydenta. Kluczowym terminem jest 21 listopada, bo do tego dnia KE ma przedstawić rekomendację dotyczącą modyfikacji polskiego KPO. Rząd PiS 31 sierpnia wystąpił bowiem, o zwiększenie części pożyczkowej KPO do maksymalnej wielkości 34,5 mld euro. Początkowo prosił o 11,5 mld euro pożyczek i 22,5 mld euro dotacji – i takie kwoty są w pierwotnym KPO. Zwiększenie puli pożyczek, czyli całego KPO do 57 mld euro, wymaga wydania przez KE nowej rekomendacji, a przez Radę nowej decyzji wykonawczej. Przy okazji aktualizacji KPO można też zmodyfikować kamienie milowe – mówi o tym artykuł 14 unijnego rozporządzenia.
