Pieniądz pozostanie tańszy na dłużej

Jeszcze do niedawna ekonomiści i inwestorzy spodziewali się początku zaostrzania polityki pieniężnej najpóźniej w połowie przyszłego roku. Ostatnio te oczekiwania mocno się przesunęły. – Gdy spojrzymy na rynkowe wskaźniki, inwestorzy wyceniają pierwszą podwyżkę stóp w IV kwartale 2014 r. – mówi Arkadiusz Urbański, analityk Banku Pekao.

Główna stopa procentowa wynosi teraz 2,5 proc. Dziś żaden z 24 ankietowanych przez „Rz" analityków nie prognozuje zmiany kosztu pieniądza w I kwartale 2014 r. Ekonomiści nie wykluczają, że historycznie niski poziom utrzyma się nawet przez cały przyszły rok. Pomimo tego, że prognozy dla wzrostu gospodarczego są coraz lepsze.  – Poziom wzrostu gospodarczego, choć coraz wyższy, wciąż będzie mniejszy niż potencjalny i nie wygeneruje presji inflacyjnej w przyszłym roku, najwcześniej w 2015 r. – mówi Jakub Borowski, główny ekonomista Credit-Agricole. Płace Polaków wciąż rosną zbyt wolno, a bezrobocie jest za wysokie, aby ceny zaczęły rosnąć szybko. – Gospodarka w przyszłym roku wciąż będzie napędzana głównie przez eksport netto, nie przez popyt krajowy, a takie ożywienie nie powoduje wzrostu presji inflacyjnej – tłumaczy Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu.

Również sytuacja w Europie wydaje się przemawiać za tym, że polskie władze monetarne z podwyżkami stóp nie będą się spieszyć. – Inflacja w strefie euro jest bardzo niska i to nie tylko w krajach Południa, ale również w Niemczech. Oznacza to, że Europejski Bank Centralny prawdopodobnie będzie łagodził politykę pieniężną, a to może umocnić złotego i sprawić, że napłynie kapitał do polskiego długu. To z kolei ograniczy naszej Radzie Polityki Pieniężnej przestrzeń do zaostrzania polityki w przyszłym roku – wyjaśnia Jakub Borowski.

Jest jeszcze jedna kwestia – zmiana w składzie naszych władz monetarnych. Mówi się, że po rezygnacji „jastrzębiej" Zyty Gilowskiej z funkcji członka RPP zastąpi ją najpewniej osoba o „gołębim" nastawieniu (wymienia się doradcę prezydenta, Jerzego Osiatyńskiego). A to znacząco zmieni układ sił w RPP i trudniej będzie przeforsować podwyżki stóp. Co więcej, członkowie RPP, którzy byli sceptyczni wobec tańszego pieniądza, zaczęli skłaniać się ku temu, aby pozostał taki na dłużej. – Będę nieśpieszny, jeśli chodzi o podnoszenie stóp, jak byłem nieśpieszny przy ich obniżaniu – powiedział niedawno Adam Glapiński, dodając, że stopy z dużym prawdopodobieństwem zostaną bez zmian do końca przyszłego roku.

Złoty zanotuje wzrosty

Piotr Bujak, główny ekonomista Nordea Banku, spodziewa się, że stopy mogą jednak pójść w górę w połowie przyszłego roku, w reakcji na wyraźniejsze przyspieszenie gospodarki. Ale jego zdaniem będą to delikatne podwyżki. Ekonomista podkreśla, że długi okres niskich i stabilnych stóp procentowych jest dobry dla gospodarki. – Przede wszystkim niższe są raty kredytów złotowych, ale równie ważne jest ograniczenie niepewności wśród firm i gospodarstw domowych – mówi.

Bardziej korzystne dla gospodarki będzie też oprocentowanie nowych kredytów. Już widać, że Polacy chętniej sięgają po pożyczki, zwłaszcza konsumpcyjne. Banki w końcówce roku spodziewają się też ożywienia w kredytach hipotecznych. Niskie stopy z kolei będą hamować umocnienie złotego, co jednak oznacza droższe waluty i wyższe raty kredytów frankowych czy w euro. Inwestorzy będą też wstrzymywać się z zakupami naszych obligacji skarbowych, licząc, że ich ceny spadną, kiedy NBP zacznie podnosić oprocentowanie.

Ostatnia obniżka stóp procentowych miała miejsce w lipcu. Jeśli koszt pieniądza nie zmieni się przez ok. 1,5 roku, będzie to niemal tak samo długo, jak po poprzednim cyklu obniżek stóp w 2009 r. Taka sytuacja ma też swoje minusy. – Na długim okresie niskich stóp procentowych stracą osoby posiadające duże nadwyżki finansowe, a  nieakceptujące alternatywnych względem depozytów bankowych form lokowania tych oszczędności – zauważa Piotr Bujak. Ekonomiści liczą jednak na to, że mniej atrakcyjne stopy zwrotu z oszczędności skłonią Polaków do przeznaczenia części tych pieniędzy na konsumpcję.

Ostatnio na rynku pojawiły się spekulacje, czy aby RPP nie wróci do obniżek stóp procentowych. Takiej możliwości nie wyklucza członkini Rady Elżbieta Chojna-Duch. Komentując ostatnie dane z gospodarki, nie wykluczyła powrotu do łagodnego nastawienia w polityce pieniężnej. – Część członków Rady rzeczywiście może o tym myśleć, ale taką decyzję hamował będzie fakt, że nasz wzrost jednak będzie coraz szybszy. W dodatku mogłoby to pompować bańkę na rynku długu, a przed tym wielokrotnie przestrzegał prezes Marek Belka. Myślę, że jego stanowisko ostatecznie zwycięży – mówi Jakub Borowski.

Dariusz Filar, były członek Rady Polityki Pieniężnej