"MF otwarte na zmiany". Pierwsze konsultacje projektu Osobistego Konta Inwestycyjnego.

Osobiste Konto Inwestycyjne, w skrócie OKI, to zapowiedziany przez Ministerstwo Finansów produkt oszczędnościowo–inwestycyjny, który ma na celu umożliwienie zainwestowania do 100 tys. zł bez konieczności płacenia 19 proc. podatku od zysków kapitałowych, zwanego podatkiem Belki. Czy OKI to dobry pomysł? Pytanie to zadaliśmy ekspertom rynkowych w ramach debaty, którą zorganizowaliśmy przed gmachem Ministerstwa Finansów w Warszawie. Debatę poprowadzili: Cezary Szymanek, zastępca redaktora naczelnego „Rzeczpospolitej” oraz redaktor naczelny Gazety Giełdy i Inwestorów „Parkiet” oraz Przemysław Tychmanowicz, zastępca redaktora naczelnego „Parkietu”.

Czytaj więcej

Finanse

Andrzej Domański: OKI to priorytetowy projekt Ministerstwa Finansów

Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o OKI, ale nie mieliście gdzie zapytać. Na pytania „Rzeczposp...

Po co to OKI?

– Diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach. Ważne jednak, że w ogóle dyskutujemy o wsparciu inwestowania w Polsce – ocenił Tomasz Korab, prezes Eques Investment TFI. Jego zdaniem inwestowanie w Polsce nie potrzebuje jakiejś nadzwyczajnej redukcji podatku Belki. – Jest to podatek od zysków, a jego stawka nie jest przesadnie wysoka. Kiedyś, gdy Polska była krajem biednym, potrzebowaliśmy kumulacji kapitału i wtedy zwolnienie z podatku miało sens. Dziś już ten kapitał jest, a państwo potrzebuje podatków. Jeśli więc wprowadzać preferencję podatkową, to w sposób, w który służy ona gospodarce. A OKI daje szanse, że za jego pośrednictwem środki ruszą w kierunku inwestycji, giełdy, obligacji, obligacji korporacyjnych – mówi prezes Korab.

Cezary Szymanek dopytywał, czy założy on OKI. – Zdecyduję, gdy poznam ostateczny kształt tego rozwiązania. To, co wiem dzisiaj skłaniałoby mnie do założenia OKI – odparł prezes Eques Investment TFI.

– Zdecydowanie założę OKI – zadeklarował z kolei Grzegorz Chłopek, prezes Michael/Ström TFI. Zaraz dodał jednak, że niestety dla większości społeczeństwa OKI będą produktem dość drogim, co wynika ze struktury oszczędności. – Mamy nadzieję, że ten produkt przesunie oszczędności w kierunku prorozwojowym, bo jest on skrojony pod tego typu inwestycje. Pytanie, czy ludzie są gotowi na poniesienie większego ryzyka inwestycyjnego. Miejmy nadzieję, że tak – mówił prezes Michael/Ström TFI.

Założenie OKI zadeklarował też Kamil Stolarski, kierownik zespołu analiz giełdowych w Santander BM. – To, że dziś mamy strukturę oszczędności zdominowaną przez banki i depozyty, ale też przez nieruchomości, ma duży wpływ na gospodarkę. Banki nie sfinansują części inwestycji w naszej gospodarce. Bank da kredyt na biznes, który już działa. Patrzy na historię, ile zrobiliśmy, co osiągnęliśmy i dopiero wtedy daje finansowanie. Natomiast rynek kapitałowy patrzy w przyszłość, nie interesuje się tym, co działo się 2-3 miesiące wcześniej. Dzięki temu jest w stanie finansować przedsięwzięcia, które wiążą się z ryzykiem, mogą nie wyjść, ale są innowacyjne i nowoczesne – mówił Kamil Stolarski.

Wskazał on, że jednym z kluczowych elementów projektu OKI jest to, żeby dzięki zachętom podatkowym część oszczędności przesunąć z lokat czy nieruchomości na rynek kapitałowy. Jego zdaniem te zachęty można by przy tym jeszcze ulepszyć. – To będzie dobre dla mnie, bo oczywiście także założę OKI, ale i dla gospodarki. Będziemy inwestować w projekty bardziej innowacyjne, które potencjalnie dają wyższą stopę zwrotu. Dzięki temu Polska nie stanie w miejscu jak Niemcy, ale będzie mogła dalej gonić kraje bogatsze – mówił analityk z Santander BM.

Założenie OKI zadeklarował też Michał Piątkowski, doradca inwestycyjny w Ipopema Securities. Zapowiedział przy tym, że będzie do tego namawiał także swoich najbliższych Jego zdaniem większość osób, które są obecne na giełdzie i które już inwestują, przynajmniej część swoich środków ulokuje w nowym produkcie, bo przy tych założeniach może się po prostu opłacać. Także przy większych kwotach, wyższych niż 100 tys. zł. – Mam jednak wątpliwości, czy to zmieni zasadniczo podejście Polaków do inwestycji – mówił Michał Piątkowski. – Już przecież mamy dobre rozwiązania, IKE i IKZE, w których po kilkunastu latach działalności mamy odpowiednio milion i 600 tys. uczestników, choć dają one większe oszczędności niż może dać OKI – tłumaczył.

Jego zdaniem OKI mają jednak tę przewagę, że ulokowane w nich środki będą dostępne w każdej chwili, a nie będą inwestowane długoterminowo, jak to jest w przypadku IKE i IKZE. To może być element, który zwiększy popularność tego rozwiązania, chociaż jak zaznaczał, do sukcesu potrzebny jest jeszcze jeden istotny element. – Bez porządnej i powszechnej edukacji finansowej Polaków OKI mogą jednak nie spotkać się z takim zainteresowaniem, na jakie liczy Ministerstwo Finansów – prognozował doradca inwestycyjny w Ipopema Securities.

– W chwili obecnej mamy lepsze produkty niż OKI. W pierwszej kolejności są to PPK i PPE, i po nie powinniśmy sięgać, jeśli mamy do tego uprawnienia. Dalej są IKE i IKZE. Dopiero po nich jest OKI – mówił Grzegorz Chłopek.

Co można poprawić w OKI?

W czasie debaty Grzegorz Chłopek wyliczał także, że aby dobrze wykorzystać dostępne już dziś instrumenty, przy założeniu, że odkładamy 10 proc. pensji, musielibyśmy w danym roku wpłacić tam 38 tys. zł. I dopiero wtedy sięgać po OKI.

– OKI ma tę zaletę, że można po odłożone tam pieniądze sięgnąć w każdej chwili. To takie koło ratunkowe, które powinna mieć każda osoba, która racjonalnie zarządza swoimi finansami i oszczędnościami – przekonywał prezes Michael/Ström TFI. – Problemem jest to, że większości społeczeństwa nie stać na to, żeby najpierw wpłacić 38 tys. zł do PPK lub PPE, IKE i IKZE. OKI będzie więc produktem dla bogatych – powtórzył Grzegorz Chłopek. I przekonywał, żeby w związku z tym szukać rozwiązań, które sprawią, że inwestować zaczną osoby mniej zasobne, gorzej wyedukowane. – Potrzebujemy poruszyć masę inwestorów – tłumaczył.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Prostowanie podatku Belki: kierunek dobry, ale dlaczego tak późno?

Pomysł ministra Andrzeja Domańskiego nie zadowoli tych, którzy liczyli na skasowanie podatku Belk...

Dodatkowo OKI to produkt, który promuje wyższe stopy zwrotu niż te z obligacji skarbowych. Tak jest skonstruowany, przynajmniej na tę chwilę, że niższy podatek będzie wtedy, kiedy stopy zwrotu będą wyższe i regularne.

– Ten produkt będzie atrakcyjny dla wielu osób, które mają oszczędności do 100 tys. zł. Mogą zacząć w ten sposób inwestować na rynku kapitałowym, na zachętę bez podatku. Spełniany jest walor edukacyjny, zachęta do wejścia w inwestowanie na rynku kapitałowym. My tego potrzebujemy – przekonywał Tomasz Korab. Jego zdaniem dobrym przykładem w tym zakresie są Indie, gdzie w okresie ostatnich 4-5 lat, liczba rachunków inwestycyjnych przekroczyła grubo ponad 120 mln. – Oczywiście wiemy z jaką skalą mamy tam do czyniena, ale osiągnęli kilkukrotny wzrost na skutek promocji inwestowania – wskazywał prezes Eques Investment TFI.

Zwrócił uwagę, że choć w Polsce mamy hossę, rynek rośnie, to wygląda to tak, jakby mało kto o tym wiedział, bo napływy na rynek w ogóle nie imponują, choć przynosi on w ostatnich latach solidne stopy zwrotu. – Mamy niejako dwie gospodarki. Mamy firmy państwowe, które realizują przeróżne cele. I mamy firmy prywatne, za sprawą których jesteśmy jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek na świecie. Problem w tym, że nie można w nie było zainwestować. Lata wzrostu spowodowały, że te firmy urosły, w tej chwili przejęły WIG20. Jest w nim ich więcej niż firm z udziałem Skarbu Państwa – mówił prezes Korab.

Jego zdaniem mamy więc teraz moment przełomu. – Potrzebujemy kapitału, który sprawi, że będziemy mieli wiele dobrych firm, które będą chciały iść na giełdę. Trzeba więc zachęcać do inwestowania, by na giełdzie był kapitał dla tych firm. Moment jest odpowiedni. PPK rosną w siłę, oferują dobre stopy zwrotu, rośnie partycypacja. Swoją strukturę zmienia giełda, idzie w kierunku dobrych, prywatnych firm. To wszystko ma szansę wypalić – przekonywał szef Eques Investment TFI. Na pytanie co zmienić w samym OKI, co mogłyby dodatkowo wspierać rynek Korab odpowiedział: – Jeszcze tak naprawdę nie wiemy, co jest w OKI. Jeśli życzeniowo, to chcielibyśmy pewnie tego, żeby kwota inwestycji bez podatku była jak największa. Jeśli jednak popuścimy wodze fantazji, to podatku w ogóle nie będzie – zwracał uwagę Tomasz Korab. O tym nie ma mowy. Andrzej Domański, minister finansów i gospodarki, zastrzegł to w wywiadzie dla „Parkietu” i „Rzeczpospolitej” (czytaj więcej nas str. 2 i 3). – Jeśli więc mamy te 100 tys. zł zwolnione z podatku to ważne będzie to, jaki będzie podatek od nadwyżki ponad tę kwotę – stwierdził prezes Korab. Tutaj Andrzej Domański dopuszcza zmiany na etapie konsultacji

–Ten podatek ma być wzorowany na rozwiązaniu szwedzkim, czyli bazą ma być rentowność krótko- lub średnioterminowej obligacji skarbowej. Wszystko to ma przynosić więcej niż w miarę bezpieczna obligacja skarbowa, tak by zachęcić do bardziej ryzykownego inwestowania – wskazał jednak Korab.

Zwrócił też uwagę, że często spore oszczędności mają osoby, które są już na emeryturze i nie muszą na nią odkładać. Mogą być więc zainteresowane, by przynajmniej część tego kapitału zainwestować przy pomocy OKI. To jest kapitał do zagospodarowania.

Obaj szefowie TFI zadeklarowali przy tym, że jeśli OKI się pojawią, trafią do oferty ich instytucji.

OKI z 800+?

Ciekawy pomysł uzupełnienia OKI zgłosił Kamil Stolarski. – Na OKI można by było wypłacać 800+ - zaproponował. I tłumaczył, że pieniądze powiązane z dziećmi mogłyby w ten sposób przez długi czas pracować na ich przyszłość. Takie rozwiązanie sprawiłoby, że nowy produkt trafiłby od razu do milionów klientów i z miejsca mocno wsparłby rynek kapitałowy. – Oczywiście rodzice mogliby to wypłacić, ale wielu z nich pewnie starałoby się trzymać pieniądze na tych kontach z myślą o przyszłości swoich pociech – przekonywał analityk Santandera BM. – Lekki przymus w tym przypadku byłby przy tym wskazany. Nawet rodzic, który decydowałby się na wypłatę pieniędzy z OKI, przez chwilę by je tam trzymał. To budowałoby kulturę oszczędzania. A to też jest bardzo ważne – dodał.

Zdaniem przynajmniej części uczestników debaty nie do końca potrzebne jest też zwolnienie z podatku do 25 tys. zł zainwestowanych w depozyty. – Nam zależy przecież przede wszystkim na tym, żeby te pieniądze zwolnione z podatku trafiały na rynek kapitałowy – mówili. – Myśląc o zmianach musimy się zastanowić, co jest najważniejszym celem tego produktu. Czy jest to wsparcie polskiej gospodarki i polskiego rynku kapitałowego, czy realizacja obietnicy wyborczej i obniżenie podatku Belki. Jeśli to drugie, powinniśmy zwiększyć udział depozytów – mówił Michał Piątkowski. Jego zdaniem nie powinien to być jednak główny cel. Tym powinno być wsparcie giełdy i gospodarki. – Obniżyłbym więc udział depozytów – stwierdził ekspert inwestycyjny Ipopema Securities.

Przekonywał, że powinna być też możliwość inwestowania w fundusze inwestycyjne, co byłoby korzystne dla mniej doświadczonych inwestorów. – Choć nasza giełda jest w tym roku w bardzo dużej hossie, to jednak widzimy bardzo duże odpływy z funduszy akcyjnych i bardzo duże napływy do funduszy obligacyjnych, które głównie inwestują w papiery krótkoterminowe – mówił Michał Piątkowski. I namawiał, by poszukać rozwiązania tego problemu właśnie przy pomocy OKI.

Jak zachęcić do OKI?

Co może okazać się koronnym argumentem w zachęcaniu społeczeństwa do OKI? – Jeśli celem jest przyciągnięcie nowych inwestorów to powinny być promowane fundusze inwestycyjne – stwierdził Tomasz Korab. – I nie mówię tego, dlatego, że jestem przedstawicielem funduszy – dodał. Tłumaczył, że chodzi o to, że nie wszyscy mają czas i głowę, by samodzielnie aktywnie inwestować. Dla nich fundusze są dobrym rozwiązaniem. Portfele tworzą im profesjonaliści.

Szef Eques Investment TFI przekonywał też, że problemem polskiej gospodarki jest duży udział nieruchomości w oszczędnościach.

– Wśród krajów OECD Polska jest na drugim miejscu od góry pod względem udziału nieruchomości w majątkach gospodarstw domowych. To duże zagrożenie. Nie widzimy go, bo nieruchomości drożeją. Ale co będzie, gdy będą lekko tracić na wartości? To wpłynie na nastroje konsumentów. Cała gospodarka będzie miała problem, bo większość polskiego PKB to konsumpcja – mówił prezes Korab.

– Jest pan zwolennikiem podatku katastralnego? – zapytał w tym miejscu redaktor Szymanek. – Absolutnie tak. Należy opodatkować wszystkie nieruchomości poza pierwszą – odpowiedział szef Eques Investment TFI. – W nieruchomościach jest dużo do zrobienia – dodał.

Zdaniem Michała Piątkowskiego giełdzie z pewnością pomogłoby wprowadzenie podatku katastralnego. – Trudno mi sobie jednak wyobrazić, by jakiś rząd się na to zdecydował, bo czymś innym jest opodatkowanie zysku, a czymś innym majątku. Ze względów politycznych to nie będzie możliwe – ocenił doradca inwestycyjny w Ipopema Securities.