Karlowe Wary: Willem Dafoe z Kryształowym Globem

Gdy odbierał w Karlowych Warach Kryształowy Globus za artystyczny wkład w światowe kino, wbiegł na scenę jak nastolatek.

Aktor, który zagrał w ponad 100 filmach. Współpracownik Olivera Stone’a, Abla Ferrary, Larsa von Triera, Davida Lyncha, Martina Scorsese, Paula Andersona. Bohater „Plutonu”, „Ostatniego kuszenia Chrystusa”, „Angielskiego pacjenta”, „Cienia wampira”, „eXistenz”, „Antychrysta”, „Nimfomanki”, ostatnio „Pasoliniego”. Dwukrotnie nominowany do Oscara. Podczas konferencji prasowej w Karlowych Warach opowiadał i początkach swojej kariery:

— Nie pamiętam dlaczego zostałem aktorem. Naprawdę. To tak jakoś przyszło. Zaczynałem w teatrze, wcale nie myśląc o wielkiej karierze. Chciałem się zabawić. Ale jak znalazłem się w zespole, który odnosił sukcesu przez 25 lat, to pomyślałem: „Chyba jestem aktorem”. Utwierdziłem się w tym przekonaniu, kiedy zacząłem dostawać propozycje filmowe i zarabiać graniem na życie.

Dafoe nigdy nie unikał zadań trudnych, wcielał się często w bohaterów niejednoznacznych, ale zapytany czy lubi grać „czarne charaktery”, odpowiedział:

— Nie gram postaci negatywnych. Raczej niekonwencjonalne. Lubię wcielać się w outsiderów, którzy mają inne spojrzenie na świat.

Aktor chętnie opowiadał o swojej współpracy z Larsem von Trierem.

— Zagram u niego każdą rolę, jaką mi zaproponuje. To wielki filmowiec. Ma mnóstwo fobii, ale daje aktorom wolność i ma świetne filmowe oko. Potrafi cię poprowadzić, stworzyć idealne warunki do pracy i eksperymentu. Bardzo dużo się od niego nauczyłem. Uwielbiam jego „Antychrysta”. Dla Larsa był to bardzo trudny, bo bardzo osobisty film. Pokazał mi ten sceanriusz, tak naprawdę tylko po to, żebym go przeczytał i coś mu poradził. Nie chciał mnie w tym filmie obsadzić. Ale ja tak się tym tekstem zachwyciłem, że zaproponował mi rolę. Tak naprawdę chiał najpierw znaleźć główną aktorkę, na której miał się film oprzeć. Ale widząc mój entuzjam stwierdził: „No, dobrze, zacznijmy od ciebie”. Potem dołączyla do nas Charlotte Gainsbourg.

Chętnie też Dafoe wspominał swoją współpracę ze Scorsese przy „Ostatnim kuszeniu Chrystusa”:

— Kiedy dostałem scenariusz, nie miałem świadomości, że to będzie tak kontrowersyjny film. Martin poprosił, żebym zagrał główną rolę w filmie, który chciał nakręcić od lat, skromnym, kręconym w Maroku. Brzmiało to dobrze. Zdziwiło mnie, że zobaczył mnie jako Jezusa, ale po lekturze zrozumiałem, że to Jezus bardzo ludzki i uczłowieczony. Martin nie dał mi wielu wskazówek. Chciał tylko, żebym obejrzał „Ewangelię według świętego Mateusza” Pasoliniego. Ta rola wpłynęła na moje zawodowe życie. Nie dostałem przez nią kilku ról, ale wcale ich nie żałuję. Dla mnie „Ostatnie kuszenie Chrystusa” to ważny film.

Dafoe w swojej karierze grał zarówno w wielkich hollywoodzkich hitach, m.in. w „Spider-manie”, jak i w eksperymentalnych obrazach, choćby Boba Wilsona, autora „Life & Drath of Marina Abramovic”.

— Estetyka filmu, sposób jego zrobienia zależy w dużej mierze od pieniędzy, jakie producenci w niego wkładają. Im większy budżet, tym większa ostrożność i kontrola. Tym więcej kucharzy kręci się po kuchni. Jak masz mało pieniędzy, możesz zrobić coś bardziej osobistego i nie tłumaczyć się bez przerwy przed inwestorami. Które z tych produkcji wolę? Na pewno te, które budzą niepokój i są jakimś wyzwaniem. Ale doceniam również wielkie hitowe obrazy, które mają widzow oderwać od codziennych spraw i przynieść im chwilę wytchnienia.