Afera Amber Gold, najgłośniejsza sprawa ostatnich lat dotycząca parabanków, to czubek góry lodowej. Bilans działalności Marcina P. to ponad 10 tys. pokrzywdzonych i ok. 400 mln zł strat. Ale podobnych firm, działających na zasadzie piramid finansowych, jest coraz więcej. Jak wynika z raportu prokuratora generalnego Andrzeja Seremeta, do którego dotarła „Rz", w ciągu pięciu lat straty poszkodowanych wynikające z działań parabanków wzrosły kilkunastokrotnie. Według oficjalnych danych w 2007 roku ich klienci twierdzą, że stracili 168 mln zł. W tym roku była to już kwota sięgająca 2,1 mld zł.
Przybywa pokrzywdzonych: w ciągu pięciu lat było ich 133 tysiące. Znacznie więcej wpłynęło również tego typu spraw. Ich liczba z 300 wzrosła w tym czasie do ponad 900.
Choć problem narasta, prokuratorzy niechętnie ścigają takich naciągaczy. Połowę śledztw z ostatnich pięciu lat umorzyli. Tylko w co czwartej formalnie oskarżyli sprawców.
– To sprawy skomplikowane i prokuratury boją się ich jak diabeł święconej wody. Ale z drugiej strony jest również tak, że ludzie nie patrzą na to, co podpisują, więc nie zawsze osobom prowadzącym parabanki można postawić zarzuty – mówi prof. Piotr Kruszyński, karnista z Uniwersytetu Warszawskiego.
Brakuje statystyk, które pokazywałyby wielkość rynku parabankowego w Polsce. Żadna instytucja systematycznie nie monitoruje tych firm. Zagrożenie dla konsumenta polega na tym, że firmy parabankowe podszywają się pod banki i bezprawnie przyjmują depozyty. Te pieniądze zaś służą już nielegalnie jako źródło udzielania kredytów lub ich właściciele po prostu je defraudują. Komisja Nadzoru Finansowego prowadzi listę ostrzeżeń publicznych, na której umieszcza podmioty, co do których zachodzi podejrzenie, że prowadzą działalność parabankową. Od czasu afery Amber Gold lista mocno się rozrosła. Teraz figurują na niej 33 firmy.
