Rodzaje funduszy dostępnych na naszym rynku

Można wyróżnić cztery podstawowe rodzaje funduszy: akcji, mieszane, obligacji oraz pieniężne. Najbardziej ryzykowne są fundusze akcji. Do bezpiecznych zaliczamy obligacyjne oraz pieniężne.

W Polsce najbardziej popularne są fundusze mieszane i akcyjne, na kolejnych miejscach plasują się bezpieczne. W porównaniu z rozwiniętymi rynkami finansowymi jest to ewenement. Na zachodzie fundusze mieszane stanowią nikły odsetek tego typu inwestycji, nie przekraczają kilku procent.

Fundusze akcji większość środków inwestują w akcje spółek notowanych na warszawskiej giełdzie oraz na innych parkietach na świecie. Ponad 70 – 80 proc. portfela składa się z akcji, a reszta środków to gotówka lub bezpieczne instrumenty.

Cechą charakterystyczną takich funduszy jest to, że cena ich jednostek może się znacznie wahać szczególnie w krótkim okresie. Należy się zatem liczyć z możliwością straty części kapitału.

Jednak według ekspertów w długim terminie, kilkunastoletnim – tego typu inwestycje przynoszą wyższe zyski niż fundusze bezpieczne. Dlatego najlepiej zainwestować w nie pieniądze i na kilka lat o nich zapomnieć. Nie ma sensu codziennie kontrolować notowań i denerwować się, gdy ceny jednostek spadają. Zasada jest taka, że im dłuższy horyzont inwestycyjny, tym inwestycja w fundusze akcji jest bezpieczniejsza.

Fundusze akcji mogą mieć bardzo różne strategie. Niektóre z nich inwestują tylko w małe i średnie spółki, inne w określone sektory, np. w spółki finansowe, nowych technologii, budowlane.

Rośnie liczba funduszy koncentrujących się na konkretnych obszarach geograficznych (np. Chiny i Indie, Europa środkowo-wschodnia, Rosja, Turcja itp.). Im fundusz, jest bardziej wyspecjalizowany w wąskim segmencie rynku, tym ryzyko inwestycji jest wyższe. Dlatego mniej doświadczonym inwestorom polecane są przede wszystkim fundusze akcji polskich, które inwestują głównie w akcje największych spółek z warszawskiego parkietu.

Kolejną grupą, ale już mniej ryzykowną, są fundusze mieszane, czyli takie, w których akcje stanowią połowę bądź mniejszą część portfela. Należą do nich fundusze zrównoważone, stabilnego wzrostu, a także aktywnej alokacji.

Fundusze zrównoważone mają maksymalnie do 40 – 60 proc. akcji, a pozostałą część stanowią obligacje, depozyty bankowe, bony skarbowe. Taki skład portfela sprawia, że kiedy na rynku pojawia się bessa, fundusze zrównoważone tracą mniej niż akcyjne. Z drugiej strony mniej zarobią w okresach wzrostu indeksów. Jeszcze bezpieczniejsze, bo z mniejszym udziałem akcji (do 30 proc.), są fundusze stabilnego wzrostu. Takie inwestycje są polecane inwestorom na trzy – cztery lata.

Zarządzający funduszami mieszanymi mają możliwość w czasie gorszej sytuacji na giełdzie zmniejszyć udział akcji w portfelu. Nie mogą jednak przekraczać podanego w dokumentach funduszu (statucie) maksymalnego zaangażowania w akcje.

Innym funduszem mieszanym jest fundusz aktywnej alokacji. Może on inwestować od 0 do 100 proc. aktywów w akcje, co powoduje, że jest dość ryzykowny. Jego strategia zakłada, że skład portfela można dowolnie kształtować i dostosować do sytuacji na rynku, tak aby dużo zarabiać na zwyżkach i nie tracić na spadkach indeksów. Jednak w praktyce jest to trudne do wykonania. Dlatego inwestor w czasie spadków może stracić nawet tak dużo jak w zwykłym funduszu akcji (przy dużym zaangażowaniu na giełdzie).

Są też fundusze z ochroną kapitału. Ich głównym celem jest zabezpieczenie przed spadkiem wartości jednostki poniżej określonego poziomu. Mogą one stosować bardzo różne instrumenty, aby zrealizować to zadanie. Należą one do funduszy o umiarkowanym ryzyku.

Polacy wciąż najchętniej lokują pieniądze w funduszach mieszanych. Jednak z roku na rok ich udział w całych aktywach zarządzanych przez TFI maleje. Oznacza to, że struktura naszewgo rynku zbliża się powoli do struktury rynków rozwiniętych, gdzie dominują fundusze akcji, obligacji i surowcowe.

Do funduszy o niskim ryzyku należą fundusze obligacji, przede wszystkim te, które inwestują w obligacje Skarbu Państwa. Papiery takie emituje Ministerstwo Finansów, by na określony czas (dwa, trzy, cztery lub dziesięć lat) pozyskać pieniądze od inwestorów na wydatki budżetowe. Zyskiem dla inwestora są odsetki wypłacane np. raz w roku. Fundusze obligacji są polecane osobom planującym inwestycje na ponad rok.

Fundusze obligacji zwykle część aktywów lokują w wyżej oprocentowane papiery przedsiębiorstw. Im ich udział jest wyższy, tym fundusz obligacji jest oceniany jako bardziej ryzykowny.

W przypadku bankructwa firmy (emitenta obligacji) inwestor może nie odzyskać zainwestowanej w obligacje kwoty. Jednak fundusz ma w portfelu setki różnych papierów dłużnych, co zmniejsza ryzyko straty większości kapitału.

Ryzyko inwestycji również rośnie, jeśli fundusz inwestuje w obligacje zagraniczne, szczególnie w papiery krajów o słabej kondycji finansowej.

Są też fundusze obligacji korporacyjnych. Udział obligacji wyemitowanych przez firmy jest w nich większy niż papierów skarbowych. Takie fundusze charakteryzują się umiarkowanym ryzykiem i mogą ze względu na wysokość zysku konkurować nawet z funduszami akcyjnymi.

Najbezpieczniejszymi funduszami, które cieszą się w Polsce dużym zainteresowaniem, są fundusze rynku pieniężnego. Można w nie zainwestować na kilka miesięcy. Fundusze te lokują środki w krótkoterminowe (do roku) instrumenty dłużne, takie jak bony skarbowe, lokaty bankowe, bony komercyjne i obligacje rządowe. Funduszami podobnymi do pieniężnych, jednak o nieco bardziej ryzykownej strategii, są fundusze gotówkowe. Mogą one inwestować część aktywów w papiery dłużne o dłuższym niż rok terminie wykupu.

Zaletą inwestycji w fundusze rynku pieniężnego jest to, że bardzo łatwo i szybko możemy wycofać oszczędności bez utraty zysku. Dlatego są one polecane inwestorom, którzy nie chcą zamrażać kapitału na określony czas, tak na lokatach bankowych. W funduszach rynku pieniężnego można bezpiecznie przetrzymywać kapitał w oczekiwaniu na pojawienie się dobrych okazji inwestycyjnych np. na rynku akcji, czy nieruchomości.

[ramka][srodtytul]Rodzaje funduszy według kryterium polityki inwestycyjnej[/srodtytul]

[b]- bezpieczne:[/b]

> gotówkowe oraz rynku pieniężnego

> dłużne (obligacji)

[b]- mieszane (hybrydowe):[/b]

> zrównoważone

> stabilnego wzrostu