Bezpośrednia likwidacja szkód i inne zmiany w ubezpieczeniach

W 2014 roku w przepisach i ofertach towarzystw ubezpieczeniowych wprowadzono wiele zmian. Klienci na tym skorzystali.

– Z jednej strony utrwala się dążenie do budowania silniejszej pozycji konsumenta, z drugiej strony pojawia się coraz więcej źródeł różnego rodzaju regulacji, rekomendacji czy wytycznych – twierdzi Jan Grzegorz Prądzyński, prezes Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU).

Bezpośrednia likwidacja szkód

Bardzo ważnym wydarzeniem na rynku ubezpieczeń, korzystnym dla klientów, było wprowadzenie przez PZU bezpośredniej likwidacji szkód (BLS). W ślady tego towarzystwa poszło kilku innych ubezpieczycieli. BLS to wygodny system. Załóżmy, że dochodzi do wypadku z winy innego kierowcy. Wtedy likwidację szkody z jego OC możemy zgłosić swojemu ubezpieczycielowi, czyli tej firmie, w której wykupiliśmy OC dla swojego samochodu (standardowo zgłaszamy się do towarzystwa, w którym ubezpieczony jest sprawca wypadku). Nasz ubezpieczyciel bierze na siebie wszelkie czynności związane z ustaleniem odpowiedzialności i wypłatą odszkodowania, a następnie rozlicza się z towarzystwem, w którym polisę OC miał sprawca kolizji.

– PZU wyprzedziło konkurentów i trwale zmieniło rynek. Spowodowało to przyspieszenie prac w PIU. Od kwietnia przyszłego roku przedyskutowany z towarzystwami model zostanie wprowadzony przez znaczną część uczestników rynku – uważa Konrad Owsiński, dyrektor Pionu Ubezpieczeń Biznesowych Link4.

Z dystansem i ostrożnością do entuzjazmu związanego z z coraz szerzej stosowanym systemem bezpośredniej likwidacji szkód odnosi się rzecznik ubezpieczonych.

– Uważam, że najpierw należy dokonać głębokiej sanacji w procesach odszkodowawczych, a dopiero potem oferować poszkodowanym dodatkowy bonus w postaci możliwości zgłoszenia się po odszkodowanie do swojego ubezpieczyciela, a nie do ubezpieczyciela sprawcy, jak to ma miejsce teraz – mówi Krystyna Krawczyk, dyrektor Biura Rzecznika Ubezpieczonych.

Nadal niskie ceny

W zeszłym roku prognozowano, że ceny ubezpieczeń komunikacyjnych zaczną rosnąć.

– Rok temu wydawało się, że ceny polis majątkowych, a szczególnie komunikacyjnych, są już na granicy rozsądku i że wojna na stawki wkrótce się skończy – mówi Witold Jaworski, prezes Allianz. – Niestety, minął rok i ciągle nie widać końca konkurencji cenowej.

W trzech kwartałach 2014 r. wpływ składek w najpopularniejszych ubezpieczeniach OC samochodu zmalał (wyniósł   96 proc.), czyli rynek się skurczył.

– To sytuacja korzystna dla klientów, gdyż odnawiając polisy, mogą płacić coraz mniej. Z drugiej strony w dłuższej perspektywie jest to niekorzystne dla ubezpieczycieli, gdyż znacząco obniża ich rentowność – wyjaśnia Konrad Owsiński.

Jak uważa Tomasz Piekarski, dyrektor ds. produktów komunikacyjnych w PZU, powodem jest ogromna konkurencja i ambicje „kupienia" możliwie jak największego udziału w rynku.

– Utrzymujący się od ponad dwóch lat trend w ubezpieczeniach komunikacyjnych OC w Polsce jest interesujący, ale bardzo niekorzystny dla bezpieczeństwa finansowego towarzystw – zauważa Elżbieta Wanat-Połeć, prezes Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.  – W 2014 r. nożyce między dynamiką składki z ubezpieczeń OC a wypłacanymi z nich odszkodowaniami rozwarły się jeszcze wyraźniej. Składka spada, a odszkodowania (w ślad za roszczeniami) rosną. Najbardziej niepokojące jest to, że nie widać pomysłu na odwrócenie tego trendu.

Wręcz przeciwnie. Działania właściwie wszystkich podmiotów: rzecznika ubezpieczonych, kancelarii odszkodowawczych, samych ubezpieczycieli, a nawet w pewnym sensie nadzoru, podbijają wysokość wypłacanych odszkodowań. Do działań przynoszących takie efekty można zaliczyć m.in. BLS, wytyczne KNF nakazujące zachować określone standardy w likwidacji szkód czy też kolejne zapytania rzecznika ubezpieczonych kierowane do Sądu Najwyższego.

Kary za nieuczciwą sprzedaż polis z UFK

Równie bogaty w wydarzenia był rynek ubezpieczeń życiowych, głównie za sprawą perturbacji związanych z ubezpieczeniami inwestycyjnymi, w tym ubezpieczeniami z funduszem kapitałowym.  Polisy te są oparte na skomplikowanych parametrach. Ryzyko w całości ponosił klient. Dodatkowo był on obciążony wysokimi kosztami obsługi. Najbardziej dotkliwe były duże opłaty pobierane w razie rezygnacji z polisy przed okresem wskazanym w umowie.

Polska Izba Ubezpieczeń podjęła próbę uporządkowania tego segmentu rynku, wprowadzając rekomendację dobrych praktyk informacyjnych. Istotnym elementem rekomendacji jest obowiązek udostępniania klientom karty produktu. Powinny znaleźć się w niej najważniejsze informacje o polisie, zwłaszcza o ryzyku i opłatach. Muszą być przedstawione jasnym językiem.

Obecnie niektóre towarzystwa sprzedają już polisy z UFK z dużo niższymi opłatami. Wyeliminowano wiele nieprawidłowości, ale ciągle nie została załatwiona sprawa starych umów. W październiku prezes UOKiK nałożył kary o łącznej wysokości ponad 50 mln zł na instytucje wprowadzające klientów w błąd przy zakupie bądź wypowiadaniu umowy ubezpieczenia.

Nowa rekomendacja

W czerwcu 2014 r. Komisja Nadzoru Finansowego wydała dwa nowe dokumenty dotyczące banków i ubezpieczycieli: „Rekomendację U dotyczącą dobrych praktyk w zakresie bancassurance" oraz „Wytyczne dla zakładów ubezpieczeń dotyczące dystrybucji ubezpieczeń". Jest to zbiór zasad dotyczących dobrych praktyk rynkowych.