Służby specjalne nie mogą żądać billingów obywateli bez uzasadnionego powodu

Służby specjalne nie mogą ot, tak sobie żądać billingów obywateli – uznał w środę Trybunał Konstytucyjny.

Publikacja: 31.07.2014 09:51

Służby specjalne nie mogą żądać billingów obywateli bez uzasadnionego powodu

Foto: www.sxc.hu

Ustawodawca powinien określić szczegółowo środki techniczne stosowane podczas kontroli operacyjnej przez służby – orzekł w środę Trybunał Konstytucyjny. Niekonstytucyjne przepisy mogą obowiązywać jeszcze przez 18 miesięcy. Trybunał (nie jednomyślnie, bo zgłoszono trzy zdania odrębne: ich autorami są Andrzej Rzepliński, Wojciech Hermeliński i Marek Zubik) uwzględnił tylko część zarzutów w sprawie billingów i podsłuchów, zaskarżonych w siedmiu wnioskach przez Irenę Lipowicz, rzecznika praw obywatelskich, i Andrzeja Seremeta. prokuratora generalnego.

Trybunał przyznał, że państwo musi mieć możliwość przeciwdziałania zagrożeniom i wykrywania przestępstw. ?– Nie może się to jednak odbywać w sposób, który narusza prawa przez służby państwowe – zastrzegał.

Trybunał uznał, że brak niezależnej kontroli zewnętrznej pobierania przez służby specjalne danych telekomunikacyjnych obywateli (billingi, lokalizacja numeru telefonu) stwarza ryzyko nadużyć.

– Takim organem kontrolnym nie musi być sąd, ale musi to być organ niezależny od rządu i od samych służb, które z kontroli korzystają – podkreślał TK.

Za niekonstytucyjne uznał też przepisy ustaw w sprawie kontroli operacyjnej w zakresie, w jakim nie przewidują gwarancji niezwłocznego i protokolarnego zniszczenia materiałów, co do których nie uchylono tajemnicy zawodowej (podsłuchy wobec adwokatów, dziennikarzy, lekarzy).

Trybunał wskazał też w wyroku, że w ustawach o ABW, CBA i SKW brakuje unormowania obowiązku protokolarnego zniszczenia danych, które te służby zgromadziły, a okazały się nieprzydatne dla postępowania.

Rozpoznając sprawę i uzasadniając wyrok Trybunał określił standardy konstytucyjności kontroli operacyjnej. Zdaniem sędziów zdobyte w jej wyniku informacje o jednostce mogą być zbierane i przechowywane tylko na podstawie jednoznacznego przepisu ustawy. Muszą, zdaniem TK, istnieć przesłanki uzasadniające takie czynności operacyjno-rozpoznawcze, a ustawa musi określić rodzaje przestępstw ściganych w ten, a nie inny sposób.

Zdaniem Trybunału należy także określić maksymalny okres trwania czynności operacyjnych oraz szczegółowo określić procedury, jakie stosują.

Wyrok Trybunału wprawdzie przyznał rację wnioskodawcom, ale nie stwarza nadziei na roszczenia wobec tych służb, które do tej pory korzystały z niekonstytucyjnych uprawnień.

Sprawa wróciła na wokandę po przerwie ogłoszonej w kwietniu. Trybunał 1, 2 i 3 kwietnia przez kilka godzin dziennie analizował wnioski i słuchał racji stron. W środę wystarczyło mu półtorej godziny, żeby wydać wyrok.

sygnatura akt K 23/11

Adam ?Rapacki, były minister ?spraw wewnętrznych i administracji

Zgadzam się z Trybunałem Konstytucyjnym, że przepisy o korzystaniu z billingów można ucywilizować, zdyscyplinować. Można je ograniczyć do spraw karnych. Potrzebna jest też niezależna kontrola   wniosków zarówno o billingi, jak i  o lokalizację konkretnych numerów telefonów, a właściwie miejsca pobytu ich właścicieli. Kontrola niezależna od służb. Nie powinien jednak za nią odpowiadać sąd, bo po pierwsze, oznaczałoby to dla niego dodatkowe obowiązki, a po drugie, takie decyzje potrzebne są często na cito i nie ma mowy o ich odkładaniu na później. Billingi można ograniczyć, ale z pewnością nie do katalogu przewidzianego dla podsłuchów. To mogłoby zmniejszyć możliwości wykrywcze policji. Weźmy np. sprawę kradzieży napisu z Oświęcimia. To dzięki billingom udało się ustalić sprawcę.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów