Budżet zbyt zależny od cyklu

OECD ocenia, że w przyszłym roku deficyt sektora finansów publicznych wyniesie, po skorygowaniu go o wpływ stanu koniunktury, 6,2 proc.

Spośród wszystkich krajów OECD Polska będzie miała niższy deficyt od Japonii, USA, Irlandii czy Wielkiej Brytanii. Wszystkie te kraje zostały jednak wyjątkowo dotknięte przez kryzys, a dodatkowo przeznaczyły ogromne środki na ratowanie gospodarek. Wystarczy wspomnieć pakiety stymulacyjne dla gospodarek USA (800 mld dol.), Japonii (ponad 150 mld dol.) czy utworzenie tzw. bad banku w Irlandii.

[srodtytul]Uzależnienie deficytu[/srodtytul]

– Różnica polega na tym, że te kraje na własne życzenie zwiększyły deficyt – mówi Jacek Wiśniewski, główny ekonomista Raiffeisen Banku. Tymczasem Polsce być może uda się uniknąć recesji, a dodatkowo rząd nie przeznaczył miliardów euro na pobudzenie gospodarki. A deficyt i tak wzrósł. Ekonomiści tłumaczą, że to wynik nadmiernego uzależnienia od koniunktury gospodarczej, czyli tzw. procykliczności budżetu. Czujność rządzących uśpiły ostatnie lata szybkiego wzrostu gospodarczego.

– W kwestii uniezależnienia polskiego budżetu od stanu gospodarki nic się nie zmieniło w ciągu ostatnich lat. A jeżeli nawet jakieś próby były – takie jak zmiana indeksacji emerytur za czasów Jerzego Hausnera – to się z tych rozwiązań wycofywano – mówi Janusz Jankowiak, ekonomista Polskiej Rady Biznesu.

Zdaniem Jarosława Janeckiego, ekonomisty Societe Generale, szansa na przeprowadzenie zmian była w latach 2006 – 2007. – Tymczasem wtedy jeszcze bardziej obciążono budżet wydatkami sztywnymi, wprowadzając np. becikowe dla wszystkich. W czasie prosperity podjęto decyzję o zmniejszeniu obciążeń podatkowych, ale zapomniano o sprawie wydatkowej – mówi. A to właśnie wydatki sztywne, czyli takie, które są zapisane w ustawach, są zmorą polskiego budżetu.

[srodtytul]Różne kraje, różne historie[/srodtytul]

Z drugiej strony Jarosław Janecki przypomina, że sytuacja każdego kraju jest inna. – Trzeba pamiętać, że nasz deficyt obciąża reforma emerytalna, która przyniesie korzyści w dłuższym terminie – zaznacza. Ale dalsze reformy są niezbędne, szczególnie te dotyczące systemu ubezpieczeń społecznych czy opodatkowania rolników.

– Na to jednak szans nie widać przynajmniej do wyborów prezydenckich – mówi Janusz Jankowiak.

Niezależnie od źródeł powiększonego deficytu może on oznaczać presję na złotego. Choć nowelizacja budżetu na rok 2009 przyjęta została przez inwestorów neutralnie, obawy o państwową kasę nie zniknęły.

– Ważne jest to, czy plany rządowe zostaną przyjęte jako wiarygodne, bo to jest ważna cecha w czasie kryzysu – mówi Michał Karewicz, analityk walutowy Citibanku Handlowego. Na razie ekonomiści przychylnie mówią o konserwatywnych założeniach do przyszłorocznego budżetu. – Ważne jest także to, czy prywatyzacja będzie przebiegać zgodnie z planami rządu – dodaje Karewicz.

– Dopóki dług publiczny nie przekroczy 55 proc. PKB, dopóty wpływ sytuacji fiskalnej na złotego nie powinien być znaczący – ocenia Janecki.

Ale takiego scenariusza w odniesieniu do 2010 roku nie wykluczył ostatnio wiceminister finansów Ludwik Kotecki.

[ramka][srodtytul]Opinie [/srodtytul]

[srodtytul]Bartosz Pawłowski strateg walutowy BNP Paribas[/srodtytul]

Sytuacja budżetu może bardziej niż się powszechnie sądzi wpłynąć w 2010 r. negatywnie na złotego. Szczególnie kiedy porówna się nas z Węgrami, które podjęły trud reform i w przyszłym roku będą wyróżniały się w Europie. Tymczasem w Polsce budżet jest zbyt mocno uzależniony od sytuacji gospodarczej, a warto pamiętać, że byliśmy jednym z nielicznych krajów, który w tym roku obniżył podatki. Jednocześnie rząd posiłkuje się coraz bardziej kreatywnymi metodami, by poprawić wizerunek budżetu – wystarczy wspomnieć obligacje drogowe czy wątpliwości w sprawie księgowania środków unijnych. [i]—not. qk[/i]

[srodtytul]Koon Choow strateg walutowy banku Barclays[/srodtytul]