Grożą nam unijne kary

W jakim stanie nowe kierownictwo resortu zastało środowisko naturalne w Polsce?

Janusz Zaleski: Polska szczyci się tym, że stan naszej przyrody należy do najlepszych w Europie. Różnorodność biologiczna jest na bardzo wysokim poziomie i nasze środowisko jest stosunkowo najmniej zdegradowane w porównaniu z innymi krajami w Europie.

Złośliwi twierdzą, że to zasługa samego środowiska, a nie służb i instytucji, które powinny się zajmować jego ochroną.

Nie mają racji. Przede wszystkim to zasługa pracy tych służb w ostatnich latach. W okresie po transformacji ustrojowej, kiedy to bardzo dużo zrobiono dla ochrony środowiska w Polsce.

Co konkretnie? Które z dziedzin ochrony są najbardziej zaawansowane?

Najwięcej zrobiono dla gospodarki wodno-ściekowej, bo w niezliczonej liczbie polskich gmin i miast założono wodociągi i kanalizację, wybudowano oczyszczalnie ścieków. Bardzo zmienił się też przemysł cementowy i hutniczy, zmniejszając radykalnie emisję szkodliwych gazów. Oczywiście można mówić, że to efekt zastoju gospodarczego i recesji w pierwszych latach po roku 1989, ale to tylko część prawdy. Za pomocą rozsądnie wydawanych funduszy ochrony środowiska i unijnych zainstalowano bardzo wiele oczyszczalni, filtrów i urządzeń, które w znaczący sposób ograniczyły szkodliwe dla środowiska substancje.

A która z dziedzin jest najbardziej zaniedbana?

Gospodarka odpadami. W tej dziedzinie jest tak źle, że grożą nam sankcje ze strony Unii Europejskiej, która nałożyła na nas obowiązek ograniczenia odpadów wywożonych na składowiska bez segregacji. Zgodnie z wymogami Unii odpady takie powinny stanowić 76 proc. wszystkich, podczas gdy w Polsce stanowią aż 92 – 96 proc.

Ile mamy czasu do dostosowania się do wymogów UE?

Nasz termin minął w 2007 roku.

Jakie kary nam więc grożą?

Sięgające dziesiątków tysięcy euro każdego dnia. Przykład Neapolu zawalonego górami niesprzątanych śmieci – co skończyło się rozruchami ulicznymi – pokazuje, że problem odpadów to tykająca bomba.

Czy grozi nam taka sytuacja, jaka wydarzyła się w Neapolu?

Mam nadzieję, że nie. Tam problem usuwania odpadów został przekazany podmiotom prywatnym. Uważam, że to nie najlepsze rozwiązanie, które zdarza się także w Polsce. Neapol to przykład tego, jak nie należy postępować. To gminy muszą mieć instrumenty finansowe i prawne do realizacji programu gospodarki odpadami, w tym ich segregacji.

Co trzeba zrobić, aby uporać się w Polsce z problemem odpadów?

Potrzebna nam jest nie tylko polityka wspierania segregacji prowadzona wielokierunkowo, ale także duża kampania medialna uświadamiająca społeczeństwu konieczność takiej segregacji. Nie mamy bowiem wielkiej świadomości ekologicznej. Najlepszym przykładem może być problem plastikowych toreb, w które pakujemy wszędzie towary. A każda taka torba zalega 400 lat w środowisku, powodując w nim znaczne szkody. Musimy dołożyć wszelkich wysiłków, aby ten stan rzeczy zmienić. Najlepsze efekty przynosi uświadamianie dzieci i młodzieży, bo dorośli są często niepodatni na tego typu argumenty.

Czy takiemu celowi może służyć taki konkurs, jak „Przyjaźni środowisku”?