Będzie trudniej o pieniądze na kolej

Trudniej będzie otrzymać dofinansowanie z Unii na kolej z następnego budżetu na lata 2014-20 - mówi Paweł Szaciłło, szef CUPT

Publikacja: 25.05.2012 08:09

Będzie trudniej o pieniądze na kolej

Foto: Bloomberg

Rz: Jaki CUPT Pan zastał?

PAWEŁ SZACIŁŁO:

Funkcjonującą nieźle instytucje. Można oczywiście wiele rzeczy poprawić i  usprawnić a przede wszystkim bardziej niż do tej pory wspierać beneficientów. Należy poprawić  pewne procesy  i tym samym tempo naszej pracy, które często dyktują procedury. Musimy myśleć o poprawieniu rozwiązań systemowych, choć radykalne zmiany  procedur  i zasad w momencie zbliżania się do końca okresu programowania mogą przynieść odmienny skutek. Trzeba jednak myśleć o tym pod kątem  nowej perspektywy budżetowej UE, by pewne rzeczy można było robić prościej i efektywniej.

Jakie jeszcze środki z unijnej puli dostępnej na transport na lata 2007

2013 mamy do wydania?

Do dyspozycji mamy ok 80 mld zł. Podpisaliśmy umowy o dofinansowanie na łączną kwotę ponad 55 mld zł, czyli zakontraktowaliśmy 70 proc. dostępnych środków. Zarówno miasta jak i Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad mają jeszcze do złożenia wnioski o przyznanie dofinansowania. Część z nich jeszcze czeka na rozpatrzenie, część z tych projektów już jest realizowanych. Do zagospodarowania mamy jeszcze 30 proc. dostępnych środków w tym 1,2 mld euro kolejowej dotacji, której wykorzystanie rozważano w sektorze drogowym.

Wszystko wskazuje na to, że Bruksela się na to nie zgodzi.

Dlatego jest  plan jak te środki wykorzystać w sektorze kolejowym - myślimy  o projektach z zakresu rewitalizacji wybranych linii kolejowych  i o projektach  modernizacji  przejazdów i rozjazdów na sieci kolejowej. Mamy jeszcze cała pulę innych projektów  w tym projektów PKP Intercity lub PKP SA, które są możliwe do zrealizowania  w tym okresie programowania, choć należy się na nich mocno skoncentrować. Wtedy jest szansa, że ten 1,2 mld euro wykorzystamy być może w niemal w 100 proc.

Czy kolej jest naszym jedynym problemem kwestii wydawania unijnych dotacji na transport?

Kolej to gałąź transportu, której dedykuję więcej czasu i energii . Podejmując decyzję o kierowaniu CUPT miałem świadomość że projekty kolejowe są tym, z czym będę musiał się zmierzyć.

PKP Polskie Linie Kolejowe zapowiada że ogłosi przetargi na 5,4 mld zł.

To jest możliwe, pytanie tylko czy je rozstrzygnie. W tym roku rzeczywiście pojawi się na rynku sporo przetargów kolejowych, ale ich ogłoszenie i rozstrzygnięcie to zaledwie połowa sukcesu. Trzeba jeszcze te kontrakty zrealizować. To z reguły projekty w systemie projektuj i buduj, czekają nas więc pozwolenia na budowę, decyzje środowiskowe...

Jak są dobierane projekty rewitalizacyjne? Czy ich realizacje będzie łatwiejsza?

Będzie łatwiejsza. Są tak dobrane by jak najmniej kolidowały ze środowiskiem w tym terenami Natura 2000, ale również zakres prac jest znacznie prostszy i mniej ingerujący w środowisko niż przy projektach modernizacyjnych. W przypadku rewitalizacji mówimy tak naprawdę o doprowadzeniu istniejących linii do ich pierwotnego stanu, nie mówimy o pracach budowlanych łączących się z koniecznością prowadzenia skomplikowanych robót  czy zajęcia nowego terenu. Te projekty zdecydowanie mają szanse być zrealizowane w terminie do 2015 roku.

już wpisane na listę projektów kluczowych?

Linia nr 18 Bydgoszcz — Toruń tak. Kolejna zmiana listy nastąpi w II połowie tego roku, ale to nas nie wstrzymuje. Mamy prawo realizować projekty spoza tej listy czyli podpisywać umowy o dofinansowanie i rozstrzygać przetargi. Co prawda istnieje ryzyko, że nie wszystkie projekty mogą się znaleźć ostatecznie na liście inwestycji przeznaczonych do współfinansowania z dotacji unijnych, ale wszyscy zdajemy sobie sprawę jak ważne jest wykorzystanie dotacji przeznaczonej na kolej.

Będą pieniądze z budżetu państwa na wkład własny?

Jeżeli to się mieści w planowanych wydatkach w związku z ustalonym do tej pory poziomem wydatków dotacji unijnych, to uzyskanie potwierdzenia wkładu własnego jest kwestią udowodnienia  Ministrowi Finansów, że te projekty zostaną faktycznie zrealizowane. Resort Finansów nie może gwarantować finansowania  dopóki PKP PLK nie udowodni, że projekt ma szanse być zrealizowany na czas i zgodnie z zakresem. Jeżeli tak się stanie nie widzę powodów, dla których nie miano by uruchomić pieniędzy.

Jak z wydawaniem pieniędzy w programu POIiŚ radzą sobie miasta?

Dobrze. Większość konkursów jest rozstrzygnięta, umowy są podpisywane. Muszę powiedzieć, że miasta rozpoczynając realizację tych projektów, robią to skutecznie i szybko. Oczywiście czasem pojawiają się problemy w związku z błędami w procesie zamówień publicznych, z czym może wiązać  się konieczność obniżenia kwoty dofinansowania dla danego kontraktu. Jest jeszcze grupa projektów dla których nie możemy podpisać umów o dofinansowanie głównie  z uwagi na brak ostatecznych decyzji środowiskowych, niemniej nie ma zagrożenia nie zrealizowania kontraktów i utraty unijnych dotacji.

Jakie problemy z procesem zamówień publicznych mają samorządy?

Czasami popełniają błędy formalne np. nie umieszczają ogłoszeń o przetargu w dzienniku urzędowym Unii Europejskiej, czy wpisują nazwy własne produktów do specyfikacji przetargowej. Takie działania ograniczają  konkurencyjność, więc beneficjenci muszą liczyć się z tym że zgodnie z zasadami mamy prawo nałożyć korekty finansowe, które zmniejszają kwotę przyznanego dofinansowania. Takie przypadki już miały miejsce. Najczęściej są to korekty na poziomie od 5 do 25 % wartości kontraktu dla danego postępowania ale w skrajnym wypadku może nawet dojść do zwrotu wszystkich środków. Te środki znowu trafiają do ogólnej puli i można wydać te pieniądze na inny projekt. Błędy formalne i kary da się ograniczyć przez kontrolę doradczą poprzedzającą ogłoszenie danego przetargu. Beneficjenci coraz częściej wysyłają nam dokumentacje przetargową przed ogłoszeniem postępowania w celu zweryfikowania czy nie ma w niej błędów.

Jakie pieniądze wydamy w tym roku z unijnej puli na transport?

Do tej pory wydaliśmy z budżetu na lata 2007 — 2013 ok. 30 proc dostępnych środków. Do końca roku planujemy potwierdzić Komisji jeszcze wydanie 11,2 mld zł, z czego unijny wkład wyniesie ok 9 mld zł co w konsekwencji spowoduje wzrost poziomu wykorzystania unijnej puli do 40 procent.

Na jakie środki możemy liczyć w kolejnej perspektywie?

Zgodnie z szacunkami na podstawie wielkości całego budżetu na lata 2014 — 2020 możemy liczyć na podobne środki na transport jak w tej perspektywie.

Moim zdaniem dofinansnowanie będzie jednak trudniej otrzymać, niższy niż obecnie, będzie też — jak wynika z wstępnych zapowiedzi Komisji Europejskiej — poziom dofinansowania, czyli będziemy musieli mieć większy wkład własny. To może sprawić, że de facto wykorzystamy mniejsze środki. By tego uniknąć trzeba skupić się na przygotowaniu już dziś projektów odpowiadających celom, które już teraz sygnalizuje Komisja Europejska. Muszą  one być zgodne m.in. ze strategią Europa 2020.

Kiedy będziemy mogli zacząć wydawać kolejne unijne dotacje?

Komisja Europejska zapewnie przygotuje wszystkie niezbędne  rozporządzenia i wytyczne najpóżniej do końca 2013 roku. Pytanie jak szybko my sobie z tym poradzimy. Trzeba pamiętać że Komisja będzie zwracać wszystkie wydatki poniesione od stycznia 2014 roku. Jeżeli projekt będzie dobrze przygotowany, zgodny z priorytetami Brukseli i beneficjent będzie chciał podjąć ryzyko, może zacząć jego realizację już w styczniu 2014 roku. Podjęcie takiej decyzji, zwłaszcza dla podmiotów publicznych, może jednak być trudne. Podsumowując trzeba się będzie więcej napracować by uzyskać unijne wsparcie i niewykluczone, że jego poziom będzie niższy.

Pomału Bruksela zaczyna sygnalizować jak będzie wyglądać kolejna perspektywa...

Mówi się m.in. o tym, że wzrosnąć ma rola miast i regionów. Duże szanse na  wsparcie będą miały inwestycje w transport przyjazny środowisku. Możemy i powinniśmy  przygotowywać takie projekty analizując już dziś korzyści społeczno- ekonomiczne jakie będą generować te projekty. W kolejnej perspektywie jeszcze większe niż dotąd znaczenie mają mieć właśnie korzyści ekonomiczno-społeczne płynące z realizacji projektu i to one w dużej mierze będą decydować o tym czy zostanie przyznane dofinansowanie.

Nad listą inwestycji pracuje już resort transportu. Wsparcie budowy nowych dróg będzie zapewnie mniejsze niż obecnie. Z zapowiedzi Komisji widać, że największe środki Komisja Europejska będzie chciała  przeznaczyć na wpieranie inwestycji w transporcie kolejowym, intermodalnym czy publicznym.

Wykorzystamy wszystkie przyznane na transport dotacje na lata 2014- 2020?

Trudne pytanie, ale jestem optymistą. To będzie trzeci okres programowania w jakim będziemy uczestniczyć jako kraj członkowski Unii Europejskiej i myśle nasze doświadczenia i te złe i dobre nam w tym pomogą.

Paweł Szaciłło, dyrektor  Centrum Unijnych Projektów Transportowych

Pełna wersja wywiadu jutro w portalu Ekonomia24.pl

Rz: Jaki CUPT Pan zastał?

PAWEŁ SZACIŁŁO:

Pozostało 99% artykułu
Biznes
Polska kupiła kolejne nowoczesne bezzałogowce w USA i... sprzedaje bezzałogowce bojowe Malezji
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Biznes
Stare telefony działają cuda! Dołącz do akcji T-Mobile i Szlachetnej Paczki
Biznes
Podcast „Twój Biznes”: Polski rynek akcji – optymistyczne prognozy na 2025 rok
Biznes
Eksport polskiego uzbrojenia ma być prostszy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Biznes
Jak skutecznie chronić rynek Unii Europejskiej