Konsumenci i technologie – to dziś wyzwania handlu

Materiał powstał we współpracy z POHID

Wyzwania dla handlu w Polsce i w Europie, trudności do przezwyciężenia ze strony sytuacji geopolitycznej, ekonomicznej oraz zmian zachodzących w otoczeniu gospodarczym, inwestycje w technologie, automatyzacja i wprowadzanie transformacji cyfrowej i wreszcie – klient w procesie zakupowym, analiza, jak trendy konsumenckie wpływają na kondycję sieci handlowych, system kaucyjny, wprowadzanie ESG – były głównymi tematami tegorocznej, szóstej już edycji Kongresu Handlu i Dystrybucji, która odbyła się 20 maja 2024 r. w hotelu Sofitel Warsaw Victoria w Warszawie.

Sieci inwestują miliardy

– Największe sieci handlowe zrzeszone w POHiD zainwestowały w Polsce 60 mld euro, stworzyły 300 tys. miejsc pracy, współpracują z polskimi producentami i rolnikami, łącznie 95 proc. asortymentu jest polskie, a eksport do naszych placówek poza granicami Polski daje 20 mld zł. To dobra, długofalowa współpraca, która daje stabilizację – mówiła Renata Juszkiewicz, prezes Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji, otwierając obrady kongresu.

Dodała, że wbrew obiegowej opinii sieci handlowe są jednym z największych płatników podatku CIT. Sama szacowana wartość podatku na 2023 r. to 4 mld zł. Jednak, jak zauważyła Renata Juszkiewicz, pandemia oraz wojna w Ukrainie zmieniły nastroje i zachowania konsumenckie, 70 proc. Polaków ogranicza wydatki na życie i na żywność.

Tymczasem kondycja Polski jest w tych dość trudnych czasach relatywnie niezła. – W 2023 r. nasz eksport rolno-spożywczy wyniósł 52 mld euro, a import 33 mld euro. Przed naszym wejściem do Unii wszyscy się bali, że Polska zostanie zalana towarami, także rolno-spożywczymi. Oczywiście tak się nie stało, widać, że wspólny rynek daje wszystkim korzyści – mówił prof. Konrad Raczkowski, dyrektor Centrum Gospodarki Światowej na UKSW. Poruszył temat kontrowersji związanych z otwarciem rynku europejskiego na towary z Ukrainy i związanych z tym zaburzeń na niektórych rynkach rolnych. – Rosja użyła zboża jako pewnego instrumentu burzenia rynku zamiast gazu czy ropy. Myślę, że o tym warto pamiętać – przypomniał prof. Raczkowski. Przyznał, że sporo jest wyzwań związanych z klimatem, energią, migracjami, i by im sprostać – trzeba je przewidywać.

Motory zmian

– Jesteśmy w momencie, w którym konsument odczuwa ogromną presję – mówiła Marina Dubakina, prezeska i dyrektorka generalna ds. zrównoważonego rozwoju IKEA Poland podczas debaty poświęconej wyzwaniom polskiego handlu. Zauważyła, że pensje ruszyły w górę, a inflacja zwolniła tempo wzrostu, Polska nie jest w złym miejscu gospodarczo, ale Polacy obawiają się wydawać pieniądze. – Prawdopodobnie to pierwszy moment od wielu lat, gdy ekonomiści są bardziej optymistyczni od tego, co widzimy w prawdziwym życiu w handlu – dodała Dubakina.

Zmiany zachowań konsumenckich, a od niedawna także sztuczna inteligencja, należą do głównych motorów zmian w handlu, mówili uczestnicy debaty inauguracyjnej

Marcin Ładak, członek zarządu Jeronimo Martins Polska, przyznał, że handel mierzy się z nie do końca przewidywalną dynamiką, na którą wpływa zmieniająca się wciąż inflacja, jak i rosnące wymagania konsumentów. Wśród motorów przemian wskazał na sztuczną inteligencję, która odegra wielką rolę w najbliższych latach, i na potrzebę uregulowania prawnego stosowania tych nowych rozwiązań. – Jestem przeciwnikiem zbyt wielu regulacji, ale tu musimy być bardzo ostrożni zarówno z punktu widzenia prowadzenia biznesu, jak i również dla samego konsumenta – mówił Ładak.

– Jesteśmy w sytuacji bez precedensu, bo w ciągu ostatnich kilku lat świat zetknął się z co najmniej dwoma czarnymi łabędziami, czyli z pandemią i wojną w Ukrainie, to wydarzenia nieprzewidywalne, które mają wpływ na losy świata i także zachowania konsumpcyjne – mówił Adam Manikowski, dyrektor zarządzający w Żabka Polska. Jego zdaniem świat obecnie obserwuje to, że zmieniający się klient wpływa na zmianę handlu w kierunku „demand driven trade”, handlu opartego na popycie, w wyniku tego trendu modele biznesowe muszą się wciąż zmieniać i potrzebują analizy danych rynkowych w czasie rzeczywistym. To wymaga reorganizacji łańcuchów dostaw, a także integracji technologii do zarządzania cenami, ale także – hiperpersonalizacji.

Dla Nilsa Swolkiena, prezesa Decathlon Polska, motorem zmian jest włączenie do wyścigu wiedzy o kliencie, a także proponowanie najlepszych, spersonalizowanych technologii. – Mówimy też o modelowaniu behawioralnym, które coraz mocniej wchodzi w handel. O tym, kto osiągnie przewagę, a kto pozostanie w tyle przesądzi wyścig technologiczny. Wyścig ten już się zaczął – mówił Swolkien.

Na przecięcie zmian społecznych i technologii wskazywał też Michał Ślawski, dyrektor finansowy w Castorama Polska. Rośnie wciąż przejrzystość cenowa ofert na rynku offline i online, ale coraz ważniejszy jest aspekt ekologiczny, który już wpływa na wybory konsumenckie.