CFO postrzegany w roli omnibusa

Partner debaty: AICPA & CIMA

Jaka jest rola dyrektorów finansowych w zapewnianiu zgodności między celem a wynikami organizacji? Na czym może polegać udział CFO w jasnym określaniu celu organizacji, tworzeniu strategii, ocenie ryzyka i identyfikacji możliwości? Jakie są zadania szefów pionów finansowych organizacji we wprowadzaniu i zarządzaniu zmianami? Na czym polega wdrożenie modelu biznesowego pozwalającego na zrównoważone tworzenie wartości dziś i w przyszłości? Jak wykorzystać nowe technologie, w tym sztuczną inteligencję, w celu tworzenia wartości dla organizacji? Te zagadnienia znalazły się w centrum uwagi uczestników debaty „CFO jako lider transformacyjnej zmiany w organizacji”, która odbyła się w redakcji „Rzeczpospolitej”. Debata była preludium do konferencji ENGAGE CFO Strategy & Innovation Summit, której szósta już edycja zaplanowana została w Warszawie na 5 października (strona wydarzenia: cfosummit.aicpa-cimaengage.com).

Jakub Bejnarowicz, dyrektor regionalny na Europę, AICPA & CIMA (które wspólnie tworzą Association of International Certified Professional Accountants), przedstawił zaktualizowane Globalne Zasady Rachunkowości Zarządczej. Powstały one w oparciu o wyniki konsultacji, w których wzięło udział 400 specjalistów z zakresu finansów z sektora publicznego i prywatnego.

Budowanie zaufania

– Pytaliśmy o rolę funkcji finansowej, by móc zaktualizować zestaw zasad, który po raz pierwszy opublikowaliśmy w 2014 r., tak aby odzwierciedlał realia aktualnego środowiska biznesowego. To świetny przewodnik dla CFOs i ich zespołów – powiedział Jakub Bejnarowicz. – Rola dyrektora finansowego i działów finansowych ewoluuje. Mają coraz większą odpowiedzialność, coraz więcej wyzwań, ale i możliwości. Nasze zasady są taką latarnią morską, pozwalającą uzyskać lepszy wgląd w podejmowanie decyzji i przebieg procesów, by dzięki temu tworzyć trwałą wartość w organizacjach, w których są implementowane – dodał.

Jak mówił, 80-stronicowy dokument wskazuje, że rola finansów dynamicznie się zmienia. Następuje digitalizacja, automatyzacja procesów, zespoły finansowe mają dostęp do niespotykanej ilości informacji zarządczych, a umiejętne wykorzystanie dostępnych na rynku narzędzi analitycznych staje się kluczowe, by zdobywać przewagę konkurencyjną. Rachunkowość obejmuje też nowe pojęcia, jak np. zrównoważony rozwój, przez co specjaliści ds. finansów mają możliwość zastosowania zarządczego rygoru w takich obszarach, jak sztuczna inteligencja czy praktyki ESG wdrażane w firmach.

– Chodzi o agility, czyli zwinność organizacji. Niezwykle istotne jest to, żeby systemy raportowania, sztuczna inteligencja i automatyzacja były tak skalibrowane, by pozwalały dyrektorom finansowym czy decydentom szybko podejmować kluczowe decyzje – mówił Jakub Bejnarowicz. – Aktualizacja zasad rachunkowości zarządczej pokazuje, że rośnie zaufanie do CFOs i ich zespołów. Są oni dobrze przygotowani do skutecznego zarządzania właśnie poprzez budowanie zaufania, a także efektywną komunikację z innymi zespołami i działami w organizacji. Dysponują całym ekosystemem danych i informacji, które są niezbędne do analizy w czasie rzeczywistym i dzięki temu mogą uczestniczyć wspólnie z CEO w procesie strategicznego podejmowania decyzji. Uczestniczą też w tworzeniu i redefiniowaniu modeli biznesowych. Zmieniły się bowiem oczekiwania klientów i organizacje myślą szerzej o interesariuszach w kontekście zrównoważonego rozwoju. Coraz ważniejsze jest to, jak firmy są postrzegane przez konsumentów, pracowników i dostawców. Nowe Globalne Zasady Rachunkowości Zarządczej dowodzą, że to najlepszy czas, by liderzy finansów wzięli ster w swoje ręce i wspólnie z CEO i swoimi zespołami generowali wartość dla organizacji w krótkim i długim terminie – podkreślił dyrektor regionalny na Europę, AICPA & CIMA.

Dodał, że kluczowa jest także rola dyrektorów finansowych w zapewnianiu zgodności między celem a wynikami organizacji.

Szerokie kompetencje

Agnieszka Kręciszewska, EMBA, dyrektor finansowy, członek zarządu spółki Caparol Polska, zauważyła, że do tej pory CFO był kojarzony z twardym planowaniem strategicznym: były cele, cyfry, tabele, wykresy, ewentualnie dochodziły do tego bieżące działania korygujące.

– Dziś obserwuję rosnącą rolę kompetencji miękkich w finansach. Chodzi o umiejętności negocjacyjne czy komunikacyjne. W sytuacji, w której coś idzie źle, można to ludziom tak zakomunikować, by pociągnąć ich za sobą, zainspirować do bardziej wytężonej pracy. Zachęcić do tego, żeby wychodzili poza to, czym się zajmują na co dzień, żeby szukali konstruktywnych rozwiązań, żeby komunikowali się z osobami spoza swojego działu, gdyż ciągle jeszcze spotykam się z silosami w organizacjach – wskazała ekspertka.

Zwróciła także uwagę na ogromne znaczenie właściwej komunikacji wewnątrz organizacji, także na poziomie najwyższych szczebli zarządczych, jak również z jej właścicielami, z instytucjami finansowymi oraz podatkowymi.

– Z kolei umiejętności negocjacyjne sprawdzają się nie tylko w kontaktach z dostawcami czy klientami, gdzie finanse są czasami proszone o wsparcie ze względu na swój autorytet i kompetencje. Przydają się także wewnątrz organizacji, między działami, gdzie są pomocne przy wyjściu z jakiegoś konfliktu, w którym ludzie się zakotwiczyli – tłumaczyła Agnieszka Kręciszewska. Dodała, że ważna jest także rola CFO przy ocenie i wykorzystaniu szans rynkowych, co jest kluczowe dla rozwoju organizacji.

Ta ewolucja i ciągle rozszerzające się zadania CFO i pionów finansowych, związane z rosnącym udziałem w określaniu celu organizacji, tworzeniu strategii, a także ocenie ryzyka i identyfikacji możliwości działania, pociągają za sobą także udział w zarządzaniu zmianą. To pociąga za sobą konieczność posiadania umiejętności zarządzania tym procesem. Wszystko to wpływa na potrzebę ciągłego doskonalenia i rozwijania kompetencji.

– Amerykański mówca inspiracyjny, trener, coach i wykładowca John Maxwell powiedział kiedyś, że lidera poznajemy po tym, jak bardzo potrafi stworzyć innych liderów. To z kolei powoduje, że my również, jako dyrektorzy finansowi, potrzebujemy ewoluować w rolach, jakie pełnimy w organizacji. Do tego, żeby ewoluować i budować naszą pozycję, potrzebujemy wiedzy teoretycznej, doświadczenia zawodowego oraz krytycznego spojrzenia na nasze działania. Potrzebujemy także platformy wymiany doświadczeń – podkreśliła Agnieszka Kręciszewska. Jak dodała, taką platformą będzie właśnie październikowy ENGAGE CFO Strategy & Innovation Summit.

CFO partnerem biznesowym dla CEO

Jak powiedział Marcin Makusak, partner, lider programu CFO Compass oraz obszaru data & technology risk assurance w PwC Polska, dziś w organizacjach patrzy się na dyrektorów finansowych jak na omnibusów. – Jest oczekiwanie, że CFO wypowie się w każdym temacie biznesowym, zabierze głos przy każdym wyzwaniu, czy jest to strategia, kwestia finansowania, czy też analiza konkurencji lub zarządzanie zmianą – mówił.

Coraz częściej innowacyjne rozwiązania pojawiają się najpierw właśnie w obszarze finansów. – Robotyka, automatyka, chmura czy sztuczna inteligencja w naturalny sposób trafiają tam, gdzie jest duży zasób danych. Stąd w naturalny sposób trafiają do obszarów, którymi zajmuje się CFO – tłumaczył partner PwC. – Dlatego CFO musi mieć wiedzę, wspierać rozwój swój i zespołu po to, by nadążać, a czasem wyprzedzać niektóre potrzeby pojawiające się w organizacji.

Jego zdaniem dlatego prezesi coraz częściej traktują CFO jako partnerów biznesowych do tego, żeby sprawdzić swoje pomysły w kontekście finansowym, analizy ryzyka, w obszarze compliance. – To wszystko przenika się z obszarem CFO, więc CFO stał się naturalnym partnerem dla całej organizacji. Przykładowo w innowacjach czy wdrażaniu nowych rozwiązań IT CFO, po pierwsze, zwykle ma już doświadczenia z takimi sytuacjami, a po drugie, jest w stanie sprawdzić od strony finansowej, czy to się opłaca, a jeżeli trzeba, to nieco stopuje zapędy, proponując pilota lub proof of concept dla sprawdzenia, czy dane wdrożenie czy pomysł rzeczywiście przyniosą wartość dla organizacji – wyjaśnił Marcin Makusak.

Mówiąc szerzej o wartościach i budowaniu zrównoważonego biznesu zwrócił uwagę na cały obszar ESG, szczególnie w kontekście trzech kwestii związanych z działalnością pionów finansowych. – Są to: transparentność finansowa, długoterminowe planowanie i wsparcie strategii od strony finansowej oraz szeroko pojęta innowacyjność w organizacji – wskazał partner PwC.

– Pierwszy aspekt, transparentność, to raportowanie, monitorowanie, komunikacja z rynkiem. Pokazywanie, jak jest, żeby otoczenie interesariuszy, ale także pracownicy, czuli się komfortowo z tym, jak organizacja funkcjonuje w kontekście finansów. Drugi aspekt to wsparcie CFO przy długoterminowym planowaniu i komunikacji strategii oraz wpływu aspektów finansowych na decyzje strategiczne. Trzecia kwestia to innowacyjność. Pokazywanie nowych możliwości technologii zwłaszcza osobom, które chcą się rozwijać, które mają poczucie, że są w miejscu, gdzie wdrażane są innowacyjne rozwiązania, co daje im poczucie silniejszej identyfikacji z organizacją. Edukacja i wsparcie w rozwoju, umożliwianie im korzystania z technologii, które są zgodne z trendami rynkowymi, powoduje, że budujemy więź. To jest dla mnie budowanie odpowiedzialnego biznesu – wymieniał Marcin Makusak.

O złożonej roli CFO mówił w trakcie debaty Piotr Malinowski, dyrektor ds. finansów i zarządzania danymi w NatWest Group w Polsce.

– CFO w danej organizacji to osoba, która mimo coraz bardziej potrzebnych kompetencji miękkich, cały czas musi być mocno osadzona w finansach. Wiedza czysto finansowa, księgowa, są cały czas bardzo istotne. Jeżeli połączymy te bazowe umiejętności z oczekiwanym dziś rozumieniem technologii, innowacji, modeli zarządzania danymi, to otrzymujemy obraz osoby, która posiada zarówno głęboką wiedzę ekspercką, jak i szeroki horyzont spojrzenia na całą organizację. Pomaga to w ocenie potencjału projektów. A zatem we wspieraniu tych, które wydają się interesujące i może wstrzymywaniu innych, które wydają się zbyt optymistyczne czy zbyt ryzykowne – opowiadał Piotr Malinowski.

Zwrócił uwagę, że CFO ma coraz częściej dużą ekspozycję na współprace organizacji z klientami i podmiotami zewnętrznymi. – Podobnie jak CEO, często ma w obowiązkach spotkania z akcjonariuszami czy inwestorami. Pozwala to zrozumieć ich perspektywę i oczekiwania, a następnie wnieść tę wiedzę do organizacji i wspierać zarządzanie projektami, zmianą czy innowacjami. Duża część innowacji w organizacji przechodzi przez CFO – zaznaczył Piotr Malinowski.

Podkreślał znaczenie budowania wartości dla organizacji w kontekście innowacji uwzględniających czynniki ESG. – Badania przeprowadzone wśród klientów wskazują, że aż 62 proc. z nich oczekuje, abyśmy to my, jako bank, pomogli im w redukcji ich śladu węglowego. W związku z tym, w partnerstwie z jedną z firm stworzyliśmy np. aplikację, która pomaga naszym klientom zrozumieć, w jaki sposób ich wydatki zwiększają albo redukują ich ślad węglowy – wskazał przedstawiciel NatWest Group w Polsce.

Debata była wstępem do wydarzenia ENAGEG CFO Strategy & Innovation Summit, które odbędzie się 5 października 2023 w Warszawie: cfosummit.aicpa-cimaengage.com.