Odszkodowania za MH17 — żmudne i skomplikowane

Z danych o locie wynika, że samolot lot MH17 leciał na wysokości 33 tys. stóp, gdy stracono z nim kontakt nad wschodnią Ukrainą. Prowadzącym śledztwo powinno przyjść dość łatwo ustalenie, czy został trafiony rakietą czy doszło do wybuchu z innego powodu — uważa prawnik lotniczy i partner kancelarii Hogan Lovells w Waszyngtonie, Robert Cohn. — Wtedy powstanie interesująca kwestia, kogo należy ścigać jako złoczyńcę? Rebeliantów?

Sprawa ubezpieczenia

Która firma ubezpieczeniowa zostanie wezwana do pokrycia strat, zwykle dotyczących dużej liczby zainteresowanych, zależy od uznania tej katastrofy za wynik wrogiego działania.

AGCS, oddział niemieckiego Allianz SE, jest główną firmą reasekuracyjną obejmującą ten samolot, który londyński broker ubezpieczeniowy Aon wycenił na ok. 97,3 mln dolarów. AGCS jest także głównym towarzystwem reasekuracyjnym zobowiązań Malaysian Airlines.

„Jeśli jednak potwierdzą się informacje, że samolot zestrzelono, to jego sprawa trafi do niszowego rynku lotnictwa wojskowego, który ostatnio doznał wielu strat"- stwierdził w nocie bank Barclays. Walki na lotnisku w Trypolisie spowodowały straty w samolotach szacowane na 200-400 mln dolarów — dodał bank. W przypadku malezyjskiego przewoźnika to Atrium Uderwriting Group prowadzi politykę związaną z działaniami wojennymi — zwrócił uwagę Barclays. Rzecznik Atrium odmówił komentarza.

Reasekuracyjną ochroną flot linii lotniczych dzielą się zwykle czołowe firmy w tym sektorze: Munich Re, Swiss Re i Hannover Re. Ta ostatnia przyznała, że pokrywa część reasekuracji tego samolotu, ale odmówiła podania szczegółów. — W obliczu dużej liczby ofiar byłoby niestosowne podawanie teraz liczb — stwierdził jej rzecznik. Pozostałe oba towarzystwa odmówiły wypowiedzi. Willis Group Holdings potwierdziła, że MAS jest jej klientem.

Ile pozwów?

Malaysia Airlines będzie musiała przekonać sędziów z kilku krajów, że nie było niedbalstwem z jej strony wysyłanie samolotu przez wschodnią Ukrainę, o ile chce uniknąć dodatkowych pozwów związanych z katastrofą. Prawnicy w zakresie lotnictwa spodziewają się, że niektóre rodziny ofiar wystąpią o odszkodowania powyżej sum, jakich mogą dochodzić na podstawie porozumień międzynarodowych.

Nie ma zgodności między prawnikami, czy lot MH17 świadczy o zaniedbaniu przewoźnika. Zdaniem części może on argumentować, że inni korzystali wielokrotnie z tej samej przestrzeni w ostatnim tygodniu. Tego samego zdania jest minister transportu Malezji, Liow Tiong Lai, który oświadczył, że narodowy przewoźnik nie podjął zbędnego ryzyka łatając nad Ukrainą.

Potencjalne pozwy mogą być zgłaszane w każdym z kilku krajów, w Amsterdamie, skąd samolot wystartował, w Malezji gdzie miał wylądować, w krajach gdzie linia ma swe bazy oraz w krajach poszczególnych pasażerów. Przynajmniej jeden był Amerykaninem, więc jego rodzina może pozwać MAS w Stanach. W locie byli podróżni z 11 krajów z 4 kontynentów.

Wypłata po 174 tys. dolarów

Zgodnie z międzynarodowym porozumieniem znanym jako Konwencja Montrealska z 1999 r., linia lotnicza nie może uniknąć odpowiedzialności finansowej za śmierć pasażera, nawet gdy do katastrofy doszło na skutek działań wojennych czy aktu terroryzmu. Za każdą ofiarę śmiertelną przewoźnik musi zapłacić do 113 100 specjalnych praw ciągnienia (SDR), rezerwy aktywów ustalonej przez MFW. W dniu zestrzelenia MH17 oznaczało to sumę 174 tys. dolarów czyli 49 mln dolarów za 283 pasażerów.

Rodziny ofiar mogą jednak dochodzić wyższych odszkodowań, a zgodnie z Konwencją Montrealską do przewoźnika należy udowodnienie, że nie było z jego strony niedbałości, a śmierć została zawiniona wyłącznie przez stronę trzecią, np. przez uzbrojonych bojowników. Jeśli procesy potoczą się pomyślnie, to przyznane sumy mogą być praktycznie bez granic.

Odszkodowania dotyczące 15 członków załogi samolotu zostaną pokryte przez inne instytucje prawne, w przypadku Malezji przez ustawę o odszkodowaniach dla pracujących — wyjaśnił prawnik z Dallas specjalizujący się w prawie lotniczym, William Angelley.

Kto winien?

W kwietniu amerykański urząd lotnictwa FAA zakazał liniom z USA latania nad Krymem po jego aneksji przez Rosję. Większość linii latała nadal nad wschodnią Ukrainą, gdzie trwały walki, zwłaszcza z Europy do Azji Płd. -Wsch. Według witryny Flightradar24, 66 innych przewoźników przeleciało kilkaset razy nad obszarem, gdzie zestrzelono samolot MAS. Malaysia latała 48 razy, Sinagapore Airlines 75, United Air Lines 5 razy.

- Inne linie latały tam. Nic nie wskazywało, że cywilne linie zostaną wzięte za cel. Czy był to dobry pomysł? Nie, ale twierdziłbym, że nie było to niedbalstwo — stwierdził dziekan wydziału prawa DePaul University i dyrektor Instytutu Międzynarodowego Prawa Lotniczego, Bruce Ottley.

- W śledztwie zajmą się tym, kto zestrzelił samolot, ale także, czy MAS działał właściwie kontynuując rozkładowe loty nad tą strefą — stwierdził nowojorski prawnik reprezentujący rodziny ofiar katastrof, Justin Green. -- Przewoźnik będzie w pełni odpowiedzialny za wszystkie szkody, dopóki nie wykaże, że latanie nad strefą działań wojennych nie było niedbalstwem z prawnego punktu widzenia — dodał.

- Lataliśmy tym szlakiem od wielu lat, był bezpieczny i to był powód, dla którego wybraliśmy tę drogę — oświadczył na konferencji prasowej minister transportu Liow, pytany ciągle rzecz dziennikarzy, dlaczego linia latała nad strefą objętą konfliktem.

Argument niedbalstwa

Definicja niedbalstwa jest różna w systemach prawnych, amerykański rozpatruje, co rozsądna osoba albo firma zrobiłaby w podobnych okolicznościach.

Przestrzeń powietrzna wokół Doniecka nie była zamknięta dla pułapu lotu samolotu. Eurocontrol podał, że władze ukraińskie zamknęły szlaki na pułapie do 32 tys. stóp, a MH17 leciał na 33 tys. stóp.