W całym 2022 r. Polacy zaciągnęli łącznie 143,6 mld zł nowych kredytów i pożyczek – podaje BIK w czwartkowym podsumowaniu ubiegłego roku. Kredyty gotówkowe to ok. 64,9 mld zł (co oznacza spadek rok do roku o -2,4 proc.), mieszkaniowe - 45,4 mld zł (spadek aż o 49,1 proc.), kredyty ratalne – 18 mld zł (-0,3 proc.). Wartość udzielonych pożyczek pozabankowych osiągnęła 9,1 mld zł (co oznacza wzrost o 27,0 proc).
Łączne zadłużenie na koniec 2022 r. wynosiło 724 mld zł i zmalało o 13,4 mld zł w porównaniu do 2021 r.
Czytaj więcej
Na koniec 2022 r. liczba czynnych umów kredytowych w CHF spadła do 342 tys. Ale dla banków kredyty frankowe to nadal duży problem – część z nich zawiązuje kolejne rezerwy na straty z nimi związane.
- Tak wyraźny spadek wartości kredytów bankowych o ponad 13 mld zł rok do roku nie był dotychczas odnotowany. Zdecydował o tym niższy o 11,8 mld zł portfel kredytów mieszkaniowych – wskazuje dr Mariusz Cholewa, prezes Zarządu BIK S.A. - Spadek ten był wynikiem gwałtownego wyhamowania akcji kredytowej w 2022 r., spowodowanego m.in. obniżeniem zdolności kredytowej Polaków. Wartość nowo udzielonych kredytów mieszkaniowych była niższa o prawie 44 mld zł w stosunku do rekordowego 2021 r. Drugim powodem redukcji portfela był prawie dwukrotny wzrost wartości nadpłat i całkowitych spłat kredytów mieszkaniowych przez kredytobiorców, na kwotę 52,4 mld zł – wyjaśnia.
Największy spadek, o niemal połowę rok do roku, dotyczy kredytów mieszkaniowych, zarówno pod względem ich liczby jak i wartości. Przyczyn tych spadków należy szukać we wzajemnie ze sobą powiązanych zjawiskach: wysokich stopach procentowych oraz rosnącej inflacji i kosztach utrzymania. Te same czynniki będą determinować sytuację na rynku kredytów mieszkaniowych w 2023 r.
- Ewentualne ożywienie popytu w 2023 roku byłoby możliwe w przypadku wzrostu zdolności kredytowej, a także stabilizacji cen nieruchomości. Rynek kredytów mieszkaniowych mógłby się odbudować, gdyby wystąpiła obniżka stóp procentowych oraz poluzowanie wymogów regulacyjnych w kontekście obliczania przez banki zdolności kredytowej - mówi prezes BIK i szacuje, że przy tak zmiennym otoczeniu gospodarczym tendencja spadkowa w kredytach mieszkaniowych może zatrzymać się w pierwszym półroczu, a w drugim półroczu jest szansa na lekki wzrost poziomu akcji kredytowej.
Czytaj więcej
Zwykle to droższy sposób na wsparcie domowego budżetu, ale w warunkach wysokiego kosztu pieniądza, obecnie coraz więcej osób korzysta z ofert firm pożyczkowych.
BIK w 2023 r. szacuje wartość akcji kredytowej w segmencie kredytów hipotecznych na poziomie 28 mld zł – czyli o 38 proc. niższym niż w 2022 r. oraz o prawie 70 proc. niższym niż w rekordowym 2021 r.
Jeśli chodzi o wartość udzielonych kredytów ratalnych BIK prognozuje, że w 2023 r. wyniesie ona 18,5 mld zł, to 2,8 proc. więcej w relacji do ubiegłego roku, zakładając dalszy rozwój płatności odroczonych oraz utrzymanie ofert sklepowych na tzw. zero procent. W kategorii kredytów gotówkowych BIK szczuje utrzymanie się wartości akcji kredytowej w 2023 na poziomie zbliżonym do 2022 r., tj. na kwotę 65,0 mld zł.
Z raportu BIK wynika również, że wbrew obawom z początku 2022 r., nie wystąpiło gwałtowne pogorszenie jakości spłacanych kredytów i pożyczek. Źródłem obaw o wzrost szkodowości były wysoka inflacja, wzrost stóp procentowych do poziomu niewidzianego od ponad 20 lat oraz wojna w Ukrainie.
Pomimo niesprzyjających warunków rynkowych, jakość spłat wszystkich rodzajów kredytów pozostała na bezpiecznym poziomie. Pewien symptom pogorszenia widać w kredytach mieszkaniowych i gotówkowych.
Czytaj więcej
Dopóki nie zacznie spadać inflacja, sprzedaż kredytów hipotecznych będzie notować rekordowo niskie poziomy. Według ekonomistów wyraźna zmiana może nastąpić najwcześniej w 2024 r.
W przypadku kredytów mieszkaniowych jakość portfela nie budzi na razie obaw, choć stopniowo się pogarsza. Jednak portfel kredytów mieszkaniowych złotowych i walutowych należy analizować oddzielnie z uwagi na inne czynniki ryzyka. W przypadku złotowych kredytów mieszkaniowych duży wpływ na utrzymanie jakości miały ustawowe wakacje kredytowe. Jednak na poziomie jego szkodowości zaważyć mogą trzy grupy podwyższonego ryzyka. Są to osoby, które spłacają kredyty samodzielnie, mają kredyty udzielone na okres powyżej 30 lat oraz zaciągnęły zobowiązania na kwotę powyżej 500 tys. zł.
Źródłem pogorszenia jakości portfela walutowych kredytów mieszkaniowych są kredyty udzielone przed 2009 r., czyli we franku szwajcarskim. Przyczyną tego zjawiska może być wstrzymywanie się przez klientów ze spłatą zobowiązań do czasu rozstrzygnięć prawnych.
Udział wartościowy kredytów przeterminowanych, czyli pow. 90 dni, w relacji do wartości wszystkich czynnych kredytów (czyli wskaźnik NPL) wyniósł dla całego portfela kredytów na koniec grudnia 2022 r. 5,2 proc. (to więcej o 0,5 p.p. niż w grudniu 2021 r).
