Czarna twarz Europejczyka

Tysiące lat temu mieszkańcy naszego kontynentu mieli ciemną skórę i włosy oraz niebieskie oczy.

Publikacja: 28.01.2014 07:34

– Takich wyników się nie spodziewaliśmy – przyznał dr Carles Lalueza-Fox, kierujący zespołem naukowców rekonstruujących wygląd dawnych Europejczyków.

Odtworzenie kombinacji koloru oczu, skóry i włosów umożliwiły badania genetyczne. Przeprowadzili je naukowcy z Centrum Biologii Ewolucyjnej z Barcelony we współpracy z kolegami z Center for GeoGenetik Uniwersytetu w Kopenhadze.

Wyniki eksperymentu zostały opublikowane na łamach internetowego wydania magazynu „Nature".

Badacze odtworzyli genom człowieka, którego szkielet zachował się na stanowisku archeologicznym La Brana-Arintero w Valdelugueros w Hiszpanii.

To pierwszy z dwóch bardzo dobrze zachowanych szkieletów, jakimi dysponują naukowcy. Oba zostały znalezione w jaskini oraz nazwane La Brana 1 i 2.

Odkrycia stanowiska archeologicznego La Brana-Arintero zostały dokonane w 2006 roku – przez przypadek. Prace wykopaliskowe prowadził tam archeolog Julio Manuel Vidal Encinas. Jaskinia znajduje się w Górach Kantabryjskich na północy Hiszpanii. Przez cały rok panuje tam stała temperatura. Warunki, jakie tam panują, przyczyniły się do zachowania DNA w wyjątkowo dobrym stanie.

Afrykański ślad

La Brana 1 to pierwszy przedstawiciel europejskiej populacji myśliwych i zbieraczy, którego genom został odtworzony. Żył w okresie, który naukowcy nazywają mezolitem.

To okres w prehistorii, który trwał od 10 tys. do 5 tys. lat temu i skończył się wraz z pojawieniem się rolnictwa i hodowli zwierząt.

– Największym zaskoczeniem było odkrycie, że La Brana 1 posiadał wersję afrykańskich genów, które determinują ciemną barwę skóry – powiedział dr Lalueza-Fox. – Oznacza to, że taka właśnie była, choć nie wiemy dokładnie, w jakim odcieniu. Jeszcze bardziej zaskakujące było odkrycie wariacji genetycznych, które sprawiają, że La Brana 1 miał niebieskie oczy, tak jak dzisiejsi Europejczycy z północy kontynentu.

Dotąd naukowcy sądzili, że mieszkańcy Europy stali się blondynami bardzo szybko po przybyciu na kontynent z Afryki jakieś 45 tys. lat temu.

– Dotychczas zakładano, że skóra po opuszczeniu Afryki i przeniesieniu się ludzi w wyższe szerokości geograficzne szybko stawała się jasna, podobnie jak włosy – powiedział dr Lalueza-Fox. – Promieniowanie ultrafioletowe jest na północ od równika znacznie niższe, więc do syntezy witaminy D potrzeba jaśniejszej skóry. Ale ten schemat nie zgadza się z przypadkiem ludzi z La Brana. Oni mieszkali w Europie od 40 tys. lat, a ciągle mieli ciemną skórę!

Genom łowców-zbieraczy dał również zespołowi wgląd w sposób, jaki ci ludzie się zmieniali, gdy przestawili się z myślistwa na rolnictwo.

Krewni znad Bajkału

Umiejętności uprawy ziemi i hodowli pojawiły się w Europie wraz z przybyszami z Bliskiego Wschodu. Nowa dieta na bazie węglowodanów i patogeny pochodzące od udomowionych zwierząt niosły za sobą wyzwania immunologiczne. Przyczyniły się do zmiany metabolizmu. Znalazły one odzwierciedlenie w adaptacji genetycznej. Wśród nich jest zdolność do trawienia laktozy w produktach mlecznych.

DNA człowieka La Brana ujawniło, że nie posiadał on tej zdolności, z trudem tolerował węglowodany. Archeolodzy wiedzieli, że pochówki w jaskini La Brana należały do społeczności, która polowała na dzikie zwierzęta, profil genetyczny to potwierdził.

Badania genetyczne pozwoliły także ustalić, że ludzie La Brana mają wspólnego przodka z populacją zamieszkujących okolice jeziora Bajkał na Syberii w górnym paleolicie (40 tys. do ok. 14 tys. lat p.n.e.). Profil genetyczny szczątków ludzkich znaleziony tam na stanowisku Malta odtworzony został kilka miesięcy temu.

Podobne figurki

– Dane te wskazują, że istnieje ciągłość genetyczna w populacji centralnej i zachodniej Eurazji. Wyniki te są zgodne ze znaleziskami archeologicznymi. Tę zgodność potwierdzają także inne wykopaliska w Europie i na terenie Rosji – powiedział dr Lalueza-Fox. – Figurki paleolitycznej Wenus znalezione na różnych stanowiskach są bardzo podobne do siebie.

Prof. David Reich z Harvard Medical School w USA, komentując badania, przyznał, że największym znaczeniem pracy hiszpańskich i duńskich badaczy jest to, że przedstawiają one europejską sekwencję genomu populacji, która mieszkała na naszym kontynencie jeszcze przed pojawieniem się rolnictwa.

– Ciemna skóra jest bardzo ciekawym odkryciem, tym bardziej zaskakuje, że jasna karnacja skóry i włosów dominuje w całej Europie. Wyniki te sugerują, że proces „rozjaśniania" Europejczyków miał miejsce później niż 7 tys. lat temu. Warto się dowiedzieć, jak ten proces przebiegał na terenie całego kontynentu, ale to będzie możliwe dopiero po przeprowadzeniu kolejnych badań genetycznych.

– Takich wyników się nie spodziewaliśmy – przyznał dr Carles Lalueza-Fox, kierujący zespołem naukowców rekonstruujących wygląd dawnych Europejczyków.

Odtworzenie kombinacji koloru oczu, skóry i włosów umożliwiły badania genetyczne. Przeprowadzili je naukowcy z Centrum Biologii Ewolucyjnej z Barcelony we współpracy z kolegami z Center for GeoGenetik Uniwersytetu w Kopenhadze.

Pozostało 92% artykułu
Archeologia
Nowe odkrycie dotyczące prehistorycznej diety. Archeolodzy uzyskali przełomowy dowód
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Archeologia
Polscy archeolodzy zbadają królewski grobowiec w Egipcie. Potrzebują pieniędzy
Archeologia
Niezwykłe odkrycie archeologów. Naukowcy odnaleźli zaginione miasto Majów
Archeologia
Premierowy pokaz strojów z Faras w Luwrze
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Archeologia
Co archeolodzy znaleźli w podziemnym tunelu w Gucin Gaju?