Czarna twarz Europejczyka

Tysiące lat temu mieszkańcy naszego kontynentu mieli ciemną skórę i włosy oraz niebieskie oczy.

Publikacja: 28.01.2014 07:34

– Takich wyników się nie spodziewaliśmy – przyznał dr Carles Lalueza-Fox, kierujący zespołem naukowców rekonstruujących wygląd dawnych Europejczyków.

Odtworzenie kombinacji koloru oczu, skóry i włosów umożliwiły badania genetyczne. Przeprowadzili je naukowcy z Centrum Biologii Ewolucyjnej z Barcelony we współpracy z kolegami z Center for GeoGenetik Uniwersytetu w Kopenhadze.

Wyniki eksperymentu zostały opublikowane na łamach internetowego wydania magazynu „Nature".

Badacze odtworzyli genom człowieka, którego szkielet zachował się na stanowisku archeologicznym La Brana-Arintero w Valdelugueros w Hiszpanii.

To pierwszy z dwóch bardzo dobrze zachowanych szkieletów, jakimi dysponują naukowcy. Oba zostały znalezione w jaskini oraz nazwane La Brana 1 i 2.

Odkrycia stanowiska archeologicznego La Brana-Arintero zostały dokonane w 2006 roku – przez przypadek. Prace wykopaliskowe prowadził tam archeolog Julio Manuel Vidal Encinas. Jaskinia znajduje się w Górach Kantabryjskich na północy Hiszpanii. Przez cały rok panuje tam stała temperatura. Warunki, jakie tam panują, przyczyniły się do zachowania DNA w wyjątkowo dobrym stanie.

Afrykański ślad

La Brana 1 to pierwszy przedstawiciel europejskiej populacji myśliwych i zbieraczy, którego genom został odtworzony. Żył w okresie, który naukowcy nazywają mezolitem.

To okres w prehistorii, który trwał od 10 tys. do 5 tys. lat temu i skończył się wraz z pojawieniem się rolnictwa i hodowli zwierząt.

– Największym zaskoczeniem było odkrycie, że La Brana 1 posiadał wersję afrykańskich genów, które determinują ciemną barwę skóry – powiedział dr Lalueza-Fox. – Oznacza to, że taka właśnie była, choć nie wiemy dokładnie, w jakim odcieniu. Jeszcze bardziej zaskakujące było odkrycie wariacji genetycznych, które sprawiają, że La Brana 1 miał niebieskie oczy, tak jak dzisiejsi Europejczycy z północy kontynentu.

Dotąd naukowcy sądzili, że mieszkańcy Europy stali się blondynami bardzo szybko po przybyciu na kontynent z Afryki jakieś 45 tys. lat temu.

– Dotychczas zakładano, że skóra po opuszczeniu Afryki i przeniesieniu się ludzi w wyższe szerokości geograficzne szybko stawała się jasna, podobnie jak włosy – powiedział dr Lalueza-Fox. – Promieniowanie ultrafioletowe jest na północ od równika znacznie niższe, więc do syntezy witaminy D potrzeba jaśniejszej skóry. Ale ten schemat nie zgadza się z przypadkiem ludzi z La Brana. Oni mieszkali w Europie od 40 tys. lat, a ciągle mieli ciemną skórę!

Genom łowców-zbieraczy dał również zespołowi wgląd w sposób, jaki ci ludzie się zmieniali, gdy przestawili się z myślistwa na rolnictwo.

Krewni znad Bajkału

Umiejętności uprawy ziemi i hodowli pojawiły się w Europie wraz z przybyszami z Bliskiego Wschodu. Nowa dieta na bazie węglowodanów i patogeny pochodzące od udomowionych zwierząt niosły za sobą wyzwania immunologiczne. Przyczyniły się do zmiany metabolizmu. Znalazły one odzwierciedlenie w adaptacji genetycznej. Wśród nich jest zdolność do trawienia laktozy w produktach mlecznych.

DNA człowieka La Brana ujawniło, że nie posiadał on tej zdolności, z trudem tolerował węglowodany. Archeolodzy wiedzieli, że pochówki w jaskini La Brana należały do społeczności, która polowała na dzikie zwierzęta, profil genetyczny to potwierdził.

Badania genetyczne pozwoliły także ustalić, że ludzie La Brana mają wspólnego przodka z populacją zamieszkujących okolice jeziora Bajkał na Syberii w górnym paleolicie (40 tys. do ok. 14 tys. lat p.n.e.). Profil genetyczny szczątków ludzkich znaleziony tam na stanowisku Malta odtworzony został kilka miesięcy temu.

Podobne figurki

– Dane te wskazują, że istnieje ciągłość genetyczna w populacji centralnej i zachodniej Eurazji. Wyniki te są zgodne ze znaleziskami archeologicznymi. Tę zgodność potwierdzają także inne wykopaliska w Europie i na terenie Rosji – powiedział dr Lalueza-Fox. – Figurki paleolitycznej Wenus znalezione na różnych stanowiskach są bardzo podobne do siebie.

Prof. David Reich z Harvard Medical School w USA, komentując badania, przyznał, że największym znaczeniem pracy hiszpańskich i duńskich badaczy jest to, że przedstawiają one europejską sekwencję genomu populacji, która mieszkała na naszym kontynencie jeszcze przed pojawieniem się rolnictwa.

– Ciemna skóra jest bardzo ciekawym odkryciem, tym bardziej zaskakuje, że jasna karnacja skóry i włosów dominuje w całej Europie. Wyniki te sugerują, że proces „rozjaśniania" Europejczyków miał miejsce później niż 7 tys. lat temu. Warto się dowiedzieć, jak ten proces przebiegał na terenie całego kontynentu, ale to będzie możliwe dopiero po przeprowadzeniu kolejnych badań genetycznych.

– Takich wyników się nie spodziewaliśmy – przyznał dr Carles Lalueza-Fox, kierujący zespołem naukowców rekonstruujących wygląd dawnych Europejczyków.

Odtworzenie kombinacji koloru oczu, skóry i włosów umożliwiły badania genetyczne. Przeprowadzili je naukowcy z Centrum Biologii Ewolucyjnej z Barcelony we współpracy z kolegami z Center for GeoGenetik Uniwersytetu w Kopenhadze.

Pozostało jeszcze 92% artykułu
Archeologia
Naukowcy zbadali szkielet rzymskiego gladiatora. Przełomowe wyniki analiz
Archeologia
Naukowcy odkryli kolejne tajemnice denisowian. Co wiemy o kuzynach Homo sapiens?
Archeologia
Przełomowe odkrycie archeologów. „Kwestionuje nasze rozumienie historii ludzkości"
Archeologia
Jakie tajemnice kryje stary żydowski cmentarz na Bródnie?
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Archeologia
Czy wiek Stonehenge na pewno jest dobrze określony? Zaskakujące odkrycie naukowców
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne