Krajowa Izba Odwoławcza w uzasadnieniu wyroku z 27 lipca (sygn. akt KIO 1399/18) wskazała na ważną przesłankę, jaką powinna spełniać osoba, na której doświadczenie, jako kierownika robót budowlanych, powołuje się wykonawca w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
W stanie faktycznym rozstrzygnięcia, zamawiający – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – wymagał od wykonawcy spełnienia warunku udziału w postępowaniu polegającego na wskazaniu osób proponowanych do pełnienia funkcji kierownika budowy oraz kierownika robót drogowych w toku wykonywania zamówienia. Mieli oni legitymować się kwalifikacjami zawodowymi i wykształceniem odpowiednim do funkcji, jaka zostanie im powierzona, a także wskazanym przez zamawiającego doświadczeniem przy realizacji zadań o określonym charakterze na stanowiskach kierownika budowy, kierownika robót drogowych lub inspektora nadzoru specjalności inżynieryjnej drogowej. Doświadczenie wskazanego personelu wykonawcy stanowiło jednocześnie kryterium oceny ofert - wskazanie więcej niż jednego zadania odpowiadającego wymogom zamawiającego skutkowało przyznaniem większej ilości punktów.
Zakwestionowane doświadczenie
Konsorcjum uczestniczące w postępowaniu wskazało dwie osoby w celu spełnienia przedmiotowego warunku: jedną do pełnienia funkcji kierownika budowy, a drugą do funkcji kierownika robót drogowych, wymieniając jako zadania potwierdzające doświadczenie po dwa te same zadania. Zamawiający wezwał konsorcjum do złożenia wyjaśnień w zakresie pełnienia przez jedną ze wskazanych osób funkcji kierownika robót drogowych przy powyższych zadaniach, stwierdzając, że zamawiający był przy nich inwestorem i „z wiedzy zamawiającego jak i posiadanych dokumentów nie wynika, aby Pan M. pełnił funkcje kierownika robót drogowych na w/w zadaniach, m. in. brak wpisów w dziennikach budowy."
Konsorcjum do odpowiedzi na wezwanie załączyło oświadczenia osób pełniących funkcje techniczne w realizacji wskazanych zadań, w tym w szczególności oświadczenia inspektorów nadzoru, a także oświadczenie złożone wraz z CV przez wskazaną osobę i jej świadectwo pracy potwierdzające zatrudnienie na stanowisku kierownika budowy w firmie wykonawcy obu wskazanych zadań. Wskazało jednocześnie, że zamawiający nie zdefiniował funkcji kierownika robót jako obowiązkowo dokumentowanej wpisami do dziennika budowy.
Zamawiający uznał wyjaśnienia konsorcjum za wystarczające i zawiadomił pozostałych oferentów o wyborze jako najkorzystniejszej oferty konsorcjum.
Wymogi prawa budowlanego
Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się odwołujący, podnosząc, że pierwsza ze wskazanych osób nie pełniła funkcji kierownika robót drogowych na żadnym z ww. zadań, a druga pełniła funkcje kierownika robót drogowych jedynie w wykonaniu jednego z nich i tylko w zakresie ograniczonym do robót nawierzchniowych, a więc nie nabyła doświadczenia w pełnieniu funkcji kierownika robót drogowych. Twierdzenia te poparł informacjami uzyskanymi od GDDKiA, a także z Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w trybie dostępu do informacji publicznej.
Choć zamawiający przy określeniu warunku udziału w postępowaniu posłużył się sformułowaniem „doświadczenie na stanowisku kierownika robót drogowych", odwołujący uznał za niesporne, że chodziło, w kontekście innych zwrotów użytych przy określeniu warunku, o doświadczenie w pełnieniu funkcji kierownika robót drogowych. Pełnienie funkcji kierownika robót budowlanych w świetle Prawa budowlanego wiąże się natomiast z obowiązkowym wpisem do dziennika budowy osób sprawujących kierownictwo robót budowlanych, którego to wpisu zabrakło w przypadku pana M.
Zamawiający podniósł natomiast, że powołanie kierowników robót budowlanych jest konieczne jedynie przy prowadzeniu robót, do których kierowania wymagane jest przygotowanie zawodowe w specjalności techniczno-budowlanej innej niż posiada kierownik budowy. Prowadzenie dziennika budowy w świetle Prawa budowlanego jest natomiast obowiązkiem kierownika budowy. Brak ujęcia osoby w dzienniku budowy nie musiał, w jego opinii, oznaczać, że nie wykonywała ona funkcji technicznej w procesie budowlanym, gdyż powołanie większej ilości „nieformalnych" kierowników robót budowlanych sprzyja należytemu wykonaniu zamówienia.
KIO: unieważnienie czynności
Krajowa Izba Odwoławcza uwzględniła odwołanie, zgadzając się ze stanowiskiem odwołującego. Izba w pierwszej kolejności zauważyła, że realizacja robót budowlanych obejmujących przede wszystkim swoim zakresem infrastrukturę drogową podlega prawu polskiemu, w tym Prawu budowlanemu. Zamawiający nie określił, jakich konkretnie kwalifikacji i wykształcenia wymaga od wskazanych osób, ponieważ w istocie wynika to z przepisów Prawa budowlanego oraz stosownych aktów wykonawczych dotyczących samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Stąd wymagane doświadczenie również należy uznać za dotyczące pełnienia funkcji kierownika budowy lub kierownika robót drogowych.
Po drugie, zdaniem składu orzekającego Izby przyjęcie odpowiedzialności za pełnienie samodzielnej funkcji technicznej przy robotach budowlanych jest jej nieodłącznym elementem. Co za tym idzie, by skutecznie twierdzić, że dana osoba przy wykonywaniu danych robót pełniła samodzielną funkcję techniczną, koniecznym jest formalne przyjęcie przez nią obowiązków związanych z tą funkcją poprzez złożenie podpisu w dzienniku budowy. W innym bowiem wypadku nie ponosi ona odpowiedzialności przyjmowanej przez formalne wyrażenie zgody na pełnienie samodzielnej funkcji technicznej i nie jest w związku z tym jednym z uczestników procesu budowlanego.
Po trzecie, Izba uznała, że pełnienie funkcji kierownika robót drogowych w zakresie robót nawierzchniowych nie powoduje nabycia doświadczenia w zakresie funkcji kierownika robót drogowych, a więc bez ograniczeń, co wynikało z opisu warunku i kryterium.
Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, Izba uznała za niesporne, że obie osoby wskazane przez konsorcjum, nie przyjęły formalnie funkcji kierownika robót drogowych w zadaniach wskazanych w wykazach dotyczących warunku i kryterium. Z uwagi na powyższe, nakazano unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, odstępując od nakazywania uzupełniania dokumentów ze względu na utratę przez ofertę statusu najwyżej ocenionej na skutek utraty punktów uzyskanych w kryteriach doświadczenia personelu. ?
Sygnatura akt: KIO 1399/18
Obowiązki w procesie budowlanym
Zgodnie z przepisami Prawa budowlanego przed rozpoczęciem robót budowlanych należy dokonać w dzienniku budowy wpisu osób, którym zostało powierzone kierownictwo, nadzór i kontrola techniczna robót budowlanych. Osoby te są obowiązane potwierdzić podpisem przyjęcie powierzonych im funkcji. ?
Adam Królak Zespół Prawa Zamówień Publicznych kancelarii Dentons
Nie ulega wątpliwości, że podpis kierownika robót budowlanych w dzienniku budowy stanowi formalne potwierdzenie przyjęcia szeregu obowiązków, które wiążą się ze sprawowaniem tej funkcji. Podpis taki jest kluczowy dla przypisania odpowiedzialności ponoszonej przez kierownika robót w szczególności na podstawie przepisów Prawa Budowlanego. Krajowa Izba Odwoławcza trafnie powiązała ważką kwestię odpowiedzialności ze skutecznym uczestnictwem w procesie budowlanym, którym w świetle Prawa Budowlanego jest kierowanie robotami. Nie sposób bowiem uznać, że osoba wykonująca jedynie czynności faktyczne wiązane z tą funkcją, a nie ponosząca za to odpowiedzialności wynikającej z przepisów prawa, wykonuje tę funkcję prawidłowo i, konsekwentnie, że taka osoba uzyskuje doświadczenie w pełnieniu funkcji kierownika robót. Warto odnotować, iż analogiczny tok rozumowania może znaleźć swoje odzwierciedlenie także w kolejnych orzeczeniach KIO dotyczących doświadczenia nabytego nie tylko w ramach procesu budowlanego, ale także przy wykonywaniu innego rodzaju działalności regulowanej prawem.
Na marginesie zwraca uwagę, że złożenie podpisu w dzienniku budowy jest w swojej istocie realizacją wyraźnego obowiązku nałożonego przez ustawodawcę na określone ustawowo podmioty i już z samej tej przyczyny odgrywa kluczową rolę przy ocenie realizowania przez nie swoich funkcji w procesie budowlanym. Omawiany wyrok podkreśla zatem wagę, jaką należy przypisywać zgodności przebiegu procesu budowlanego z prawem.
