- Na wezwanie organu prowadzącego postępowanie administracyjne jako świadek stawił się niepełnosprawny, wraz z siostrą udzielającą mu niezbędnej pomocy. Czy siostra opiekująca się świadkiem ma prawo do zwrotu kosztów stawiennictwa?
Tak.
W art. 50 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) przewidziano, że organ powinien dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe. W przypadkach, w których osoba wezwana nie może stawić się z powodu choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonać przeszkody, organ może dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę wezwaną w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się ta osoba (art. 50 § 3 k.p.a.). Zasadą jest, że do osobistego stawienia się wezwany jest obowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym zamieszkuje albo przebywa oraz sąsiedniej gminy lub miasta (art. 51 k.p.a.). Jeżeli wezwany musiałby przebyć większą odległość, organ może skorzystać z pomocy prawnej (por. art. 52 k.p.a.). Tych terytorialnych ograniczeń dotyczących obowiązku stawiennictwa nie stosuje się jednak w przypadkach, gdy charakter sprawy lub czynności wymaga dokonania czynności przed organem prowadzącym postępowanie (art. 53 k.p.a.).
Zgodnie z art. 56 k.p.a. osobie, która stawiła się jako świadek na wezwanie organu, przyznaje się koszty podróży i inne należności ustalone zgodnie z art. 85-88a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej u.k.s.). Żądanie przyznania należności trzeba zgłosić organowi, przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia. Świadkowi przysługuje:
- zwrot kosztów podróży – z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności na wezwanie organu – w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu oraz
- zwrot kosztów noclegu i utrzymania w miejscu wykonywania czynności,
przy czym górną granicą tych należności jest wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (por. art. 85 u.k.s.).
Świadkowi przysługuje także zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa na wezwanie. Wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód za każdy dzień udziału w czynnościach przyznaje się świadkowi w wysokości jego przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu. W przypadku świadka pozostającego w stosunku pracy przeciętny dzienny utracony zarobek oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Górną granicą tych należności jest równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa (por. art. 86 u.k.s.).
Zgodnie z ustawą budżetową na rok 2019 kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe to 1 789,42 zł, a 4,6 proc.tej kwoty to 82,31 zł. Świadek powinien należycie wykazać wysokość wskazanych wyżej kosztów oraz utratę zarobku lub dochodu i ich wysokość. Prawo do żądania omawianych należności służy osobie wezwanej w charakterze świadka, jeżeli się stawiła, choćby nie została przesłuchana (art. 87 ust. 1 u.k.s.). W art. 88 u.k.s. przyjęto także, że regulacje zawarte w art. 85-87 u.k.s. stosuje się odpowiednio do osoby towarzyszącej świadkowi, jeżeli świadek nie mógł stawić się na wezwanie bez opieki tej osoby.
Autorka jest radcą prawnym
podstawa prawna: art. 56 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2096 ze zm.)
podstawa prawna: art. 85-88a ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 785)
podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 167).
