Potwierdził to w opublikowanym niedawno wyroku z 14 kwietnia 2015 r. (sygn. akt I ACa 1464/14) Sąd Apelacyjny w Warszawie.
J.R. wniósł powództwo przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezesa Sądu Najwyższego. Domagał się 450 tys. zł za straty w majątku powstałe w wyniku błędów Sądów: Rejonowego, Okręgowego i Najwyższego. O co chodziło?
Nie tak podzielony majątek
Kilka lat temu Sąd Rejonowy podzielił majątek wspólny byłych małżonków M. R. i J. R. Była żona dostała nieruchomość, ale miała spłacić byłego męża, czyli J.R., kwotą ponad 157 tys. zł. Jednak dodatkowo były mąż został zobowiązany do wypłacenia byłej żonie 197 tys. zł tytułem odszkodowania. Sąd oddalił jego żądanie, by rozliczyć nakłady jakie poniósł z majątku odrębnego na majątek wspólny oraz pożytki . Oddalił także żądanie zasądzenia od byłej żony odszkodowania za wyłączne korzystanie ze wspólnej nieruchomości.
Apelacja J.R. od tego postanowienia została oddalona przez Sąd Okręgowy. Powód wniósł więc skargę kasacyjną, w której kwestionował przede wszystkim prawidłowość ustalenia równych udziałów w majątku wspólnym, oddalenie roszczenia o odszkodowania od żony, błędne przyjęcie wysokości zarobków, które uzyskał w USA, a także niedopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego w sprawie wyceny nieruchomości wspólnej.
Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi do rozpoznania ze względu na brak przesłanek określonych w art. 3989 § 1 kodeksu postępowania cywilnego (w sprawie musi wystąpić istotne zagadnienie prawne, potrzebna jest wykładnia przepisów albo też zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona).
J.R. nie złożył broni. Wniósł o wznowienie postępowania w sprawie o podział majątku powołując się na odnalezienie urzędowych dokumentów dotyczących okresu zatrudnienia w USA oraz uzyskanych tam zarobków. Sąd Okręgowy odrzucił jednak jego skargę z powodu m.in. uchybienia terminowi. Zażalenie na to postanowienie Sąd Najwyższy oddalił.
Sąd sądowi nierówny
Zdaniem J.R. źródłem jego szkody były dwa postanowienia Sądu Najwyższego: odmowa przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania oraz oddalenie zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania.
Badający powództwo o odszkodowanie Sąd Okręgowy w Warszawie przypomniał, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej na podstawie art. 417 § 1 kodeksu cywilnego. Przepis ten może być podstawą roszczeń o odszkodowanie za błędny wyrok tylko wtedy, gdy orzeczenie jest nieprawomocne. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia (lub decyzji), jej naprawienia można żądać na podstawie art. 4171 kodeksu cywilnego, ale po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem tego orzeczenia. Tyle tylko, że sądy powszechne nie mogą badać zgodności z prawem orzeczeń wydanych przez Sąd Najwyższy, gdyż są one obdarzone niewzruszalnym domniemaniem zgodności z obowiązującym prawem.
- Przyjęcie możliwości oceny orzeczeń Sądu Najwyższego całkowicie wypaczyłoby kontrolę instancyjną orzeczeń oraz rolę Sądu Najwyższego w wymiarze sprawiedliwości – zauważył Sąd I instancji oddalając powództwo J.R.
Od tego orzeczenia J.R. wniósł apelację. Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił ją jednak jako nieusprawiedliwioną.
- Ustawodawca nie przewidział możliwości dochodzenia odszkodowania bądź zadośćuczynienia za niezgodne z prawem orzeczenia Sądu Najwyższego. Wykluczył dopuszczalność badania legalności takiego orzeczenia obdarzając je niewzruszalnym domniemaniem zgodności z obowiązującym porządkiem prawnym. Nie ma w polskim systemie prawnym podstawy umożliwiającej ocenę orzeczenia Sądu Najwyższego i odpowiedzialność za brak zgodności takich orzeczeń z prawem – wyjaśniał w uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny.
