Adwokatura powołana jest nie tylko do reprezentowania zawodu. Ważnym jej zadaniem jako samorządu zawodu zaufania publicznego jest ochrona podmiotów korzystających z usług prawnych. Pomoc prawna to usługi dotykające wrażliwej sfery życia obywateli, często ich konfliktu z władzą publiczną. Od jakości i rzetelności naszej pomocy zależy często nie tylko majątek klienta, ale także jego osobiste losy.
Samorząd pilnuje
Właśnie dlatego tak istotne jest tworzenie systemu pomocy prawnej zapewniającego merytoryczne i moralne kwalifikacje osób ją świadczących oraz nadanie określonych uprawnień samorządowi zawodowemu. To w pierwszej kolejności władztwo administracyjne dotyczące członków grupy zawodowej, ale także gwarancje niezależności od władzy publicznej. Ustawodawca, kierując się ustrojową zasadą pomocniczości, tworząc samorząd zawodowy, ceduje na niego uprawnienia władcze. Przyznanie zawodowi regulowanemu cech zawodu zaufania publicznego uzależnione jest zatem od stwierdzenia, że samorząd ma realną możliwość pieczy nad jego wykonywaniem. Grupa zawodowa jest w stanie utrzymać przymiot zawodu zaufania publicznego, gdy ma wyższą niż w innych organizacjach zdolność samoregulacyjną, to znaczy do reagowania i zmian pod wpływem współdziałania z otoczeniem, przy zachowaniu integralności oraz wartości istotnych dla organizacji.
Najważniejszą instytucją samoregulacyjną adwokatury jest jej sądownictwo dyscyplinarne. Często krytykowane z zewnątrz i przez samych adwokatów – czasami zasadnie, czasami intencjonalnie i w sposób świadczący o braku pogłębionej wiedzy – profesjonalne, sprawne i transparentne sądownictwo dyscyplinarne pilnuje przestrzegania prawa i zasad etyki, a jednocześnie gwarantuje niezależność adwokatury i jej członków od władzy publicznej.
Pierwsi i systematyczni
Co warto o nim wiedzieć, a co z trudem przebija się do opinii publicznej?
Model sądownictwa dyscyplinarnego, w uproszczeniu opisany jako dwuinstancyjne postępowanie quasi-sądowe przed organami składającymi się wyłącznie z adwokatów, poddane kontroli sądowej sprawowanej przez Sąd Najwyższy, funkcjonuje co do istoty niezmiennie od 1918 r. do dnia dzisiejszego. Wyjątkiem w ciągłości z racji oczywistych uwarunkowań historycznych i politycznych były jedynie lata 1950–1956.
