Rolnicy skarżą się na ubezpieczycieli

Szczególnie istotne są nieprawidłowości przy ubezpieczaniu upraw, gdyż polisy te dotowane są z budżetu państwa. W tym roku budżet dopłaca aż 65 procent składki za ubezpieczenie niektórych upraw i zwierząt, co kosztowało podatników łącznie 500 milionów złotych.

Okazuje się, że mimo to rolnicy nie otrzymują odszkodowań za zniszczone plony. Najwięcej spraw interwencyjnych zgłaszanych do Biura Rzecznika Finansowego w zakresie ubezpieczenia upraw, dotyczy zaniżania odszkodowań lub wręcz odmowy ich wypłaty.

– Obecne regulacje ustawowe dotyczące ubezpieczeń upraw rolnych dają zbyt dużą swobodę ubezpieczycielom w kształtowaniu warunków umowy ubezpieczenia na niekorzyść rolników – mówi Mariusz Golecki, Rzecznik Finansowy. – Z kolei likwidacja szkód prowadzona jest tak, by wyłączyć odpowiedzialność lub wypłacić jak najniższe odszkodowanie, a jednocześnie ograniczyć rolnikom skuteczne dochodzenie roszczeń w sądzie. W efekcie polisa, którą kupili nie stanowi należytego zabezpieczenia ich interesu majątkowego, a jedynie jego namiastkę – wyjaśnia.

Franszyza na cenzurowanym

W ocenie RF, do odmowy wypłat najczęściej prowadzi stosowanie tzw. franszyzy integralnej. Jest to określona w umowie ubezpieczenia wartość strat w plonach, po przekroczeniu której firma ubezpieczeniowa wypłaci odszkodowanie. Jeżeli zniszczenia są mniejsze – wypłata nie następuje. Ze skarg rolników wynika, że instrument ten jest nadużywany przez ubezpieczycieli na niekorzyść rolników. W jednym z takich przypadków rolnik zgłosił do firmy ubezpieczeniowej szkodę powstałą w jego uprawie zbóż w wyniku suszy. Po oględzinach ubezpieczyciel stwierdził jedynie 18-proc. ubytek w plonie tj. poniżej określonej w polisie 25 proc. franszyzy. Odmówił wypłaty odszkodowania. Według innych dowodów, nie zachodziły jednak podstawy do zastosowania franszyzy.

Inne kwestionowane przez RF praktyki ubezpieczycieli to:

- błędna metodyka ustalania rozmiaru szkody, poprzez nieprawidłowe określenie fazy rozwojowej roślin - prowadzi to do zaniżenia procentowej wartości szkody w uprawach;

- uwzględnianie w rozliczeniu szkody nieprawidłowej, niższej niż rynkowa ceny np. owoców, niższej również niż cena wskazana przy zakupie polisy - prowadzi to do zaniżenia odszkodowania lub odmowy jego wypłaty;

- nieuzasadnione opóźnianie oględzin zniszczonych upraw, co uniemożliwia prawidłową ocenę powstałych szkód i w efekcie odmowę wypłaty odszkodowania (szczególnie w szkodach wywołanych przymrozkami). Rolnik powinien jak najszybciej podjąć decyzję o zaoraniu pola i założeniu uprawy zastępczej. Jeżeli zrobi to przed przybyciem rzeczoznawcy – szkoda ulegnie zatarciu, a ubezpieczyciel odmówi wypłaty. Natomiast powstrzymanie się z pracami – pozbawia rolnika plonu z uprawy zastępczej.

Eksperci Rzecznika Finansowego po analizie spraw, dotyczących nieprawidłowości w ubezpieczaniu upraw i zwierząt, a także postulatów samych rolników, proponują uchylenie przepisu zezwalającego towarzystwom na stosowanie franszyzy w tych ubezpieczeniach. Uważają również, że należy rozważyć ustawowe unormowanie procedury likwidacji szkód w uprawach oraz warunków umowy ubezpieczenia, tak aby lepiej zabezpieczyć interes ekonomiczny i prawny rolników.

Za mało na odbudowę stodoły

Ubezpieczenia budynków rolnych nie są dotowane z budżetu państwa, lecz są obowiązkowe. Każdy rolnik posiadający gospodarstwo rolne powyżej 1 ha ma obowiązek posiadać aktualne ubezpieczenie budynków w swoim gospodarstwie. Rolnicy skarżą się na zbyt niskie odszkodowania w stosunku do oczekiwanych kwot. Argumentują, że nie da się odbudować stodoły za otrzymaną rekompensatę.

Główne problemy tej grupy ubezpieczeń najczęściej wynikają z następujących praktyk towarzystw: