Jak się zmieniła zasada istotności
W art. 4 uor dodano ustęp 4a, w którym zawarto opis zasady istotności. Polega ona głównie na tym, że jednostki będą mogły bardziej ingerować w nieujawnianie informacji w sprawozdaniach finansowych jeżeli uznają, że nie zniekształci to obrazu finansowego sprawozdania.
Zaangażowanie w kapitale
Z innych mniejszych zmian warto wspomnieć o nowej definicji, która może nie utrudni prezentacji danych porównawczych, ale wpłynie na wiele pozycji bilansowych. Nowelizacja uor wprowadza w art. 3 ust. 37d definicję pojęcia „zaangażowanie w kapitale", przez które rozumie się jakikolwiek udział w kapitale innej jednostki, mający charakter trwałego powiązania. Ustawodawca celowo użył słowa „jakikolwiek", aby nie zadziałała tu zasada istotności, która mogłaby ograniczyć informacje przekazywane przez jednostki. Użycie pojęcia „zaangażowanie w kapitale" ma na celu rozbicie dotychczasowych pozycji bilansowych dotyczących należności, zobowiązań czy przychodów finansowych „od jednostek pozostałych". Mechanizm jest prosty, co przedstawia >tabela nr 3.
Wymienione w tabeli nr 3 elementy występują w bilansie w inwestycjach długoterminowych, należnościach krótko- i długoterminowych, a także w rachunku wyników w przychodach finansowych z tytułu otrzymywanych dywidend. Kwestia danych porównawczych nie powinna sprawić problemu, pod warunkiem, że jednostka prowadzi rzetelną ewidencję rozrachunków z dostawcami i odbiorcami (nie zakładam innego scenariusza, bo obowiązek rzetelnego prowadzenia ksiąg spoczywa na każdej jednostce). Nawet jeśli program księgowy nie będzie pomocny, to doprowadzenie danych z poprzedniego roku do stanu porównywalnego dla nowego wzoru sprawozdania finansowego zajmie kilka minut w arkuszu kalkulacyjnym. W tym przypadku będzie miała również zastosowanie zmodyfikowana kolumna dla danych z poprzedniego roku obrotowego i odpowiednia adnotacja w informacji dodatkowej sprawozdania finansowego.
Z innych drobnych, ale za to ciekawych zmian, warto wyróżnić wyodrębnienie w pozycji kosztów z tytułu ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń, kosztów „emerytalnych". Ta zmiana wynika już z kreatywności naszego ustawodawcy – nie było to zaleceniem dyrektywy. Zmiana ma za zadanie pokazać faktyczne obciążenie jednostek kosztami składek na ubezpieczenie emerytalne. I tylko emerytalne, bo zaczęły pojawiać się już pytania, czy do tej pozycji należy wliczać również inne składki ubezpieczeniowe. W tym przypadku trzeba czytać uor dosłownie. Jak to wpłynie na dane porównawcze? To zależy, w jaki sposób jednostki księgują obciążenia ZUS-owskie. Jeżeli każda składka ma swoje odrębne konto, to problemu nie ma w ogóle. Jeżeli wszystkie składki są księgowane zbiorczo na jednym koncie (biada tym, którzy mieszają wszystkie koszty list płac na jednym koncie), to księgowych czeka znacznie więcej pracy, aby z poprzedniego sprawozdania finansowego wyciągnąć dane porównawcze dla bieżącego okresu.
Retrospekcja nie tym razem
Dane z poprzedniego okresu sprawozdawczego dla większości pozycji zmienionych przez nowelę uor dałoby się doprowadzić do stanu porównywalności metodą pełną retrospektywną zaprezentowaną w KSR 7. Jednak trzeba mieć na uwadze podstawową zmianę – transfer pasywów do aktywów – która uniemożliwia zastosowanie metody retrospektywnej. Zachowując jednolitość podejścia do tematu, reszta zmian powinna zostać przeprowadzona analogicznie. Zamiast tworzyć dodatkową trzecią kolumnę dla wybranych pozycji bilansowych, powinno się zmodyfikować kolumnę z danymi z poprzedniego okresu nadając jej nazwę „Przekształcone dane wg stanu na 31.12.2015 r.", a wszystkie szczegółowe zmiany opisać w informacji dodatkowej.