Mocna dwudziestka na PPK

Pierwszy etap wdrażania programu pracowniczych planów kapitałowych formalnie można uznać za zakończony. Etap ten objął duże firmy, czyli te zatrudniające co najmniej 250 osób. Firmy te wybierały partnerów finansowych, którzy pomagają im uruchomić PPK i udostępnić je pracownikom. Do zarządzania i prowadzenia PPK dopuszczono 20 instytucji finansowych. Są to (w kolejności alfabetycznej): Aegon PTE, TFI Allianz Polska, AXA TFI, Aviva Investors Poland TFI, BNP Paribas TFI, BPS TFI, Compensa TUnŻ Vienna Insurance Group, Esaliens TFI, Generali Investments TFI, Investors TFI, Millennium TFI, Nationale-Nederlanden PTE, NN Investment Partners TFI, Pekao TFI, PFR TFI, PKO TFI, Pocztylion-Arka PTE, TFI PZU, Santander TFI, Skarbiec TFI. To spośród nich firmy wybierają partnerów do zarządzania PPK. Wszystkie zapowiadały walkę o jak największe udziały w torcie pracowniczych planów kapitałowych.

Konkurencja na opłaty

Na stronie mojePPK.pl instytucje finansowe przedstawiły swoje oferty dla firm. Wszystkie proponowały im m.in. rozbudowane wsparcie przy uruchamianiu PPK, kampanie informacyjne i szkoleniowe dla pracowników, integrację systemów informatycznych firm z programami do obsługi programu pracowniczych planów kapitałowych. Przy wyborze danej instytucji liczyło się też oczywiście doświadczenie poszczególnych instytucji w inwestowaniu oszczędności klientów, wyniki tych inwestycji czy rozbudowana sieć placówek, którymi dysponują. Tak będzie też w kolejnych etapach tego programu.

Ale to nie wszystko. Instytucje finansowe, które będą zarządzały pracowniczymi planami kapitałowymi, będą starały się pomnażać zgromadzone w tym programie oszczędności, inwestując je w akcje i obligacje. Każda z instytucji oferuje osiem, a niektóre dziewięć subfunduszy zdefiniowanej daty, które będą wykorzystywane do inwestowania oszczędności gromadzonych w programie. Za zarządzanie instytucje finansowe pobiorą opłaty w wysokości do 0,5 proc. zgromadzonych aktywów netto. To maksymalny pułap. Instytucje mogą pobierać niższe opłaty. I, jak się okazuje, większość się na to zdecydowała.

Z zestawienia wysokości opłat za zarządzanie pracowniczymi planami kapitałowymi wynika, że średnia opłat, które chcą pobrać instytucje finansowe, to 0,37 proc. aktywów netto zgromadzonych w PPK. Opłaty wahają się przy tym od 0,32 do 0,5 proc. Średnio najmniej zdecydowało się pobierać Aviva Investors TFI – 0,32 proc. aktywów. Tuż za nim są BNP Paribas TFI i Millennium TFI, które w ramach opłaty za zarządzanie będą pobierać 0,33 proc. aktywów. Z kolei Pekao TFI oraz TFI Allianz Polska pobiorą 0,34 proc. W TFI PZU stawka wyniesie średnio 0,35 proc. aktywów. Opłat nie zamierza natomiast obniżać Skarbiec TFI. Tu za zarządzanie trzeba będzie zapłacić 0,5 proc. aktywów netto. Opłatę w wysokości średnio 0,44 proc. pobierze Esaliens TFI, a po 0,42 proc. – Investors TFI oraz PFR TFI.

Pierwszy podział tortu

Choć firmy zobowiązane do uruchomienia PPK w pierwszym etapie wybrały już instytucje zarządzające, które im w tym pomogą, to szczegółów na temat tych wyborów jest na razie niewiele. PFR zapowiada, że przedstawi je za tydzień lub dwa. Na własną rękę próbowaliśmy ustalić, jakie rezultaty w walce o tort PPK osiągnęły poszczególne instytucje finansowe. Z naszej sondy wynika, że największą liczbą podpisanych umów może się pochwalić się PKO TFI, które podpisało 1582 umowy o zarządzanie PPK. Nie zdradziło nam więcej szczegółów. Dużą część tortu zgarnęła też Grupa PZU – podpisała umowy o zarządzanie PPK z ponad 1000 największych pracodawców w Polsce. Firmy, które zdecydowały się na współpracę z PZU, zatrudniają łącznie ponad 500 tys. osób. Są wśród nich PKN Orlen, Coca-Cola, Grupa Energa, PKP i PKP Intercity, Orbis, Polskie Radio, fabryka mebli Kler, Wittchen i Vistula.

Nationale-Nederlanden PTE podpisało 549 umów z firmami, które łącznie zatrudniają 400 tys. pracowników. Z kolei Aviva Investors TFI pochwaliło się umowami o PPK z 393 dużymi firmami. AXA zaufało 217 firm, zatrudniających około 150 tys. pracowników, z rozmaitych branż, a wśród nich są mBank i LPP (jedna z największych polskich firm odzieżowych). NN Investment Partners TFI pochwalił się 177 umowami z firmami, które zatrudniają ponad 100 tys. pracowników. Z kolei TFI Allianz Polska ma 124 umowy i również ponad 100 tys. pracowników, a Investors TFI 117 umów. Esaliens TFI ma natomiast umowy o PPK ze 109 firmami.

Niektóre instytucje nie podają danych na temat swoich wyników w PPK. Część nastawia się na pozyskanie klientów przede wszystkim w drugim i trzecim etapie programu, gdy przystępować będą do niego małe i średnie przedsiębiorstwa. Pierwszy etap potraktowały więc nieco rozgrzewkowo. Drugi etap startuje już z początkiem stycznia 2020 r. Obejmie firmy, które zatrudniają od 50 do 249 pracowników.

Opinie dla „Rzeczpospolitej"

Wojciech Nagel, przewodniczący Rady Fundacji GPW

Pracownicze plany kapitałowe to program skierowany do ok. 11,5 mln potencjalnych uczestników. Niedługo będziemy podsumowywali pierwszą fazę tworzenia planów, skierowaną do firm 250+. Liczymy na solidną partycypację powyżej 50 proc., która będzie wzrastać wraz z wchodzeniem do programu firm średnich i małych, przedsiębiorców, a na końcu jednostek sektora finansów publicznych. Istotą i głównym celem tworzenia PPK jest aktywizacja długoterminowego oszczędzania Polaków i odłożenie przez nich dodatkowych środków na czas po zakończeniu aktywności zawodowej. Ale ważnym celem PPK jest pozytywny wpływ na gospodarkę i rozwój rynku kapitałowego, w tym warszawskiego parkietu.

Kluczowym elementem polityki inwestycyjnej PPK są tzw. fundusze zdefiniowanej daty, których poziom ryzyka jest definiowany wiekiem uczestnika. Struktura ich portfeli zawiera część udziałową, w tym akcje, prawa poboru, prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe i instrumenty pochodne. Część dłużna obejmuje w szczególności instrumenty rynku pieniężnego, takie jak obligacje, bony skarbowe, listy zastawne, certyfikaty depozytowe. Każdy uczestnik PPK zostaje automatycznie przypisany do właściwego funduszu, w zależności od swojej daty urodzenia.

Zarówno dla uczestników PPK, jak i dla naszego parkietu giełdowego istotne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa ma część udziałowa, gdzie każdy fundusz ma prawo lokować maksymalnie 80 proc. swojego portfela w polskie akcje. Zagraniczne fundusze emerytalne aktywnie inwestują w akcje, poprawiając w ten sposób stopy zwrotu. Interesującym instrumentem finansowym dla zarządzających aktywami PPK mogą się stać ETF-y (Exchange Traded Funds), czyli notowane fundusze inwestycyjne. Wiernie odzwierciedlają one zachowanie określonego indeksu giełdowego. ETF-y przyciągają inwestorów długoterminowych m.in. niskimi kosztami zarządzania. Fundusze PPK będą mogły także pożyczać papiery wartościowe innym uczestnikom rynku. Z tego tytułu pożyczkodawca (w końcowym rozrachunku – przyszły emeryt) otrzyma wynagrodzenie. Tak działają fundusze emerytalne w świecie, zwiększając płynność papierów na rynku kapitałowym i bezpieczeństwo obrotu. Także w Polsce pomnażanie pieniędzy przyszłych emerytów obiektywnie wpłynie na silny wzrost na platformach prowadzonych przez giełdę. W wariancie bazowym, opracowanym przez GPW, przy partycypacji sięgającej 50 proc. zakładamy, że uśredniony portfel funduszu będzie lokował ok. 30 proc. aktywów w akcje polskich spółek. Potencjalny napływ kapitału z PPK na giełdę może wynieść 0,6 mld zł w tym roku i około 2,7 mld zł w 2020 r. Liczymy, że możliwość lokowania i pomnażania pieniędzy uczestników PPK na giełdzie przyciągnie nowych emitentów, odbuduje zaufanie do rynku kapitałowego i wzmocni kulturę długoterminowego oszczędzania wśród Polaków.