Renta rodzinna dla studenta: pieniądze po zmarłym ojcu pomogą w edukacji

Student, który ukończył 25 lat po zaliczeniu nauki na przedostatnim roku studiów, ale przed rozpoczęciem zajęć na dwóch ostatnich semestrach, nie traci prawa do renty rodzinnej.

Publikacja: 01.04.2016 07:00

Renta rodzinna dla studenta: pieniądze po zmarłym ojcu pomogą w edukacji

Foto: 123RF

Renta rodzinna przysługuje dzieciom zmarłego, który w chwili śmierci miał prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo choćby spełniał warunki do uzyskania jednego z tych świadczeń. Rentę rodzinną reguluje ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748 ze zm.; dalej: ustawa).

Najczęściej dla dzieci

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Zatem aby ustalić, czy członkowie rodziny zmarłego otrzymają rentę rodzinną, należy sprawdzić, czy zmarły spełniał warunki do przyznania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Ponadto renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że zmarły spełniał warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 66 ustawy).

W myśl art. 68 ustawy rentę rodzinną uzyskają dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i przysposobione:

- do ukończenia 16 lat,

- do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

- bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie wymienionym w poprzednich punktach.

Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku studiów, prawo do renty rodzinnej przedłuża mu się do zakończenia tego roku edukacji.

Ważny wiek i nauka

Podstawową zasadą jest to, że dzieci mogą pobierać rentę rodzinną do ukończenia 16. roku życia. Ta granica wynika stąd, że od tego wieku mogą już podejmować zatrudnienie. Natomiast starsze dzieci mogą korzystać z tego świadczenia, jeśli się uczą. Maksymalnie mogą wtedy pobierać rentę do ukończenia 25 lat lub do zakończenia ostatniego roku studiów, jeśli ten wiek uzyskały na ostatnim roku studiów.

Trzeba zdać egzaminy

Dokumentem potwierdzającym kontynuację nauki jest zaświadczenie wydane przez szkołę, uczelnię lub inną placówkę prowadzącą kształcenie lub doskonalenie zawodowe. Okres pobierania nauki warunkujący prawo do renty obejmuje zarówno czas efektywnego uczestniczenia w zajęciach objętych programem nauczania, jak i okres wakacji, urlopu zdrowotnego czy urlopu dziekańskiego dla studenta.

Będą to też przerwy w edukacji wynikające ze skreślenia z listy uczniów i ponownego przyjęcia w ich poczet. Bez znaczenia jest tu przyczyna wydłużenia czasu nauki czy studiów. Nie wystarczy jednak samo zapisanie się do szkoły lub na studia, jeżeli dziecko/student nie uczestniczy w żadnych zajęciach, nie pisze prac kontrolnych, nie uzyskuje zaliczeń i nie przystępuje do egzaminów, co ostatecznie powoduje skreślenie go z listy uczniów lub studentów.

Podobnie wskazywał Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 28 mają 2015 r. (III AUa 1527/14). Stwierdził, że określenie przez ustawodawcę w art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy, iż renta rodzinna przysługuje dziecku po ukończeniu 16. roku życia do ukończenia nauki w szkole, należy rozumieć nie tyle jako formalny status ucznia (studenta), co realne wypełnianie tej roli stosownie do regulaminu uczelni (szkoły), w szczególności poprzez uczestnictwo w zajęciach, podchodzenie do egzaminów i przedkładanie wymaganych prac semestralnych itd. Nie mieści się w tym pojęciu takie postępowanie ucznia (studenta), które polega na zapisywaniu się do szkoły bez uczestniczenia w całości lub istotnej części zajęć, niepodchodzeniu do egzaminów ani nieprzedkładaniu wymaganych programem nauczania prac itp.

Dla prawa do renty rodzinnej nie ma znaczenia to, czy dziecko uzyskuje jakieś własne dochody, np. ze stosunku pracy lub umowy zlecenia. W ustawie nie ma takiego warunku. Osiąganie określonego przychodu może wpływać jedynie na zawieszenie ustalonego prawa lub zmniejszenie świadczenia.

Student na finiszu

W praktyce wiele sporów budzi realizacja prawa do renty rodzinnej przez osoby będące pod koniec studiów. Przedłużenie prawa do renty rodzinnej według art. 68 ust. 2 ustawy następuje po spełnieniu dwóch warunków. Są to: status studenta na ostatnim roku studiów oraz wiek – osiągnięcie 25 lat na ostatnim roku studiów.

Przy czym określenie ostatniego roku studiów dla celów przedłużenia prawa do renty rodzinnej następuje na mocy postanowienia regulaminu studiów dla wskazanej szkoły wyższej. O tym, na którym roku studiów kształci się student, decyduje treść regulaminu uczelni. Istotne jest także, że renta przysługuje tu do zakończenia tego konkretnego (ostatniego) roku studiów, na którym uprawniony ukończył 25 lat życia, a nie do całkowitego finiszu nauki w uczelni.

W orzecznictwie sądowym przyjmuje się jednak, że jeśli będąc na przedostatnim roku studiów, student zdał wszystkie wymagane egzaminy w czerwcu i ukończył 25 lat przed rozpoczęciem zajęć w nowym roku akademickim, zachowuje prawo do renty rodzinnej do zakończenia ostatniego roku studiów (uchwała Sądu Najwyższego z 23 lutego 1989 r., III UZP 3/89). Podobnie wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 6 marca 2013 r. (III AUa 59/13). Stwierdził, że ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy, następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego w oparciu o regulamin obowiązujący uczelnię. Natomiast osoba, która ukończyła 25 lat po ukończeniu nauki na przedostatnim roku studiów, ale przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku, nie traci prawa do renty rodzinnej.

Dla niesprawnego metryka nieważna

Bez względu na wiek uprawnienia do renty rodzinnej nabędzie (przy spełnieniu pozostałych wymogów ustawowych) dziecko całkowicie niezdolne do pracy lub niezdolne do samodzielnej egzystencji. Dopuszczalne jest też przyznanie renty rodzinnej bez względu na wiek dziecku całkowicie niezdolnemu do pracy i zdolnemu do samodzielnej egzystencji. W obu tych sytuacjach warunkiem jest to, aby całkowita niezdolność do pracy powstała w okresie do 16 lat lub w czasie nauki w szkole do 25 lat. Uprawnienie to trwa do chwili ustania całkowitej niezdolności do pracy.

–Ryszard Sadlik, sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach

Rodzaj szkoły ma znaczenie

Za szkoły, w których nauka uprawnia do pobierania renty rodzinnej po przekroczeniu przez dziecko 16 lat, uważa się:

- szkoły podstawowe lub ponadpodstawowe (publiczne lub niepubliczne),

- szkoły wyższe (państwowe lub niepaństwowe),

- szkoły prowadzone przez kościół katolicki,

- pozaszkolne formy kształcenia, dokształcania bądź doskonalenia zawodowego, w tym kursy języków obcych prowadzone pod nazwą szkół lub ośrodków.

W grę wchodzą też wszelkie formy kształcenia w systemie stacjonarnym, zaocznym, wieczorowym i korespondencyjnym.

Renta rodzinna przysługuje również słuchaczom studiów doktoranckich i studiów podyplomowych. Tak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 13 maja 2014 r. (I UK 414/13).

Renta rodzinna przysługuje dzieciom zmarłego, który w chwili śmierci miał prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo choćby spełniał warunki do uzyskania jednego z tych świadczeń. Rentę rodzinną reguluje ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748 ze zm.; dalej: ustawa).

Najczęściej dla dzieci

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów