I tak pojęcie, którym chętnie posługiwała się partia rządząca, powróciło do niej jak bumerang, by nabić jej guza. Absolutyzacja suwerena, z którą mamy do czynienia w ostatnich latach, jest bardzo poważnym problemem. Podobnie jak absolutyzacja demokracji, głosząca, że o czymkolwiek ów suweren zdecyduje w wyborach, jest dobre.
Otóż niekoniecznie. Suweren nie zawsze ma rację, a demokracja nie jest metodą orzekania o tym, co jest dobre, a co złe, lecz sposobem pokojowego rozwiązywania politycznych konfliktów. Czy tak trudno sobie wyobrazić, że naród w głosowaniu podejmie decyzję dla siebie złą? Wyborców PiS zapytam – skoro uważacie Polaków za tak mądrych, że w 2015 roku oddali całą władzę w ręce Jarosława Kaczyńskiego, to czy tę samą mądrość przypiszecie za głosowanie na PO w 2007 i 2011 roku? To samo pytanie można postawić wyborcom Platformy – jak to możliwe, że mądrzy w 2007 i 2011 roku Polacy dwa lata temu postąpili tak głupio? Jakim cudem suweren nagle mądrzeje albo głupieje?
Ostatnio na głowy unijnego komisarza Niemca Günthera Oettingera posypały się gromy, gdy powiedział, że rynki finansowe nauczą Włochów, na kogo głosować. Była to jego odpowiedź na reakcję inwestorów na powołanie rządu złożonego z dwóch skrajnych partii lewicowej i prawicowej. Oczywiście Oettinger nie powinien głośno mówić tego, co powiedział, choć jeśli chodzi o meritum sprawy, ma rację. Bo przecież fakt, że jakiś rząd został wybrany w demokratycznych wyborach, wcale nie oznacza, że będzie to dla tego kraju dobry rząd.
Demokratyczne werdykty są zobowiązujące i w związku z tym zasługują na uznanie ich prawomocności i pewien szacunek. Ale nie sprawia to, że każdy jest właściwy. Grecy przez lata wybierali partie, które przekonywały, że można się w nieskończoność zadłużać, bo Unia Europejska nie dopuści do bankructwa ich kraju. Po latach okazało się, że te decyzje okazały się dla greckiej gospodarki fatalne. Czy demokratyczna legitymacja sprawia, że były mniej fatalne?
Paradoksem demokracji jest bowiem to, że specjalistami jest raczej niewielu, choć prawa wyborcze mają liczni. W dodatku jesteśmy świadkami rozmontowywania porządku polegającego na funkcjonowaniu autorytetów. Kiedyś większość, nie znając się na wszystkim, uznawała autorytet pewnych jednostek i traktowała je jako przewodników po skomplikowanym świecie. Ale dziś demokratyzacja doprowadziła do śmierci autorytetów. Tak jak elity czy mainstream mają one dziś złą prasę. Zjawisko to zaś niezwykle wzmacniają media społecznościowe. Na Facebooku każdy może być ekspertem, zwolennik każdej, choćby najbardziej szalonej teorii znajdzie tam setki podobnych mu dziwaków.
