Pora zlikwidować sankcję karną za słowo - Wojciech Tumidalski o art. 212 Kodeksu karnego

Najwyższy czas, by procesy o zniesławienia rozstrzygały tylko sądy cywilne. Trzeba być konsekwentnym: nie ograniczajmy wolności słowa tam, gdzie nie jest to niezbędne.

Publikacja: 15.02.2019 12:22

Pora zlikwidować sankcję karną za słowo - Wojciech Tumidalski o art. 212 Kodeksu karnego

Foto: Adobe Stock

Co najmniej od 20 lat mówi się, że art. 212 Kodeksu karnego to relikt z przeszłości, który powinien zniknąć z porządku prawnego. Być może przypadek Wojciecha Biedronia z redakcji „Sieci" będzie przyczynkiem, by naprawdę znieść ten przepis i w końcu nie karać za słowo. Jego błąd w tekście na temat sędziego Wojciecha Łączewskiego (zamiast postępowanie wyjaśniające napisał dyscyplinarne, co jest poważniejszym w skutkach etapem sprawy) skończyło się prywatnym aktem oskarżenia o zniesławienie i skazaniem na karę 3 tysięcy zł grzywny (w pierwszej instancji grzywna wynosiła 25 tys zł, apelacja ją obniżyła).

Czytaj też: Wojciech Biedroń zniesławił sędziego Wojciecha Łączewskiego. Dziennikarz zapłaci 3 tys. zł

Nie rozumiem racji utrzymywania tego przepisu w sprawach o słowa. Sądy cywilne mają wielki dorobek w sprawach o ochronę dóbr osobistych i potrafią ocenić skutki bezzasadnego pomówienia i wyegzekwować odpowiedzialność za słowo napisane przeciw osobie publicznej. Również osobie sędziego. Pozostawmy sankcje karne dla przestępców. Dziennikarz, jeśli popełni błąd lub nawet pomówi kogoś powodowany złą wolą – nie zasługuje na miano przestępcy. Utrzymywanie sankcji karnej także składa się na „efekt mrożący" wolność słowa.

I moje zdanie o publikacji na temat sprawy Wojciecha Łączewskiego oraz jego rzekomych kontaktów z Tomaszem Lisem nie tu ma żadnego znaczenia.

Sędziego Łączewskiego pamiętam dobrze, bo wśród innych dziennikarzy na sali rozpraw słuchałem, jak uzasadniał wyrok wydany przez trzyosobowy skład orzekający. Sąd skazał na kary więzienia bez zawieszenia szefa CBA, jego zastępcę oraz dwóch wysokich oficerów tej służby. Potem cała czwórka została ułaskawiona przez prezydenta Dudę - zanim jeszcze wyrok się uprawomocnił. Pamiętam zarówno szok, gdy sąd ogłosił wymiar kar, jak i to, gdy je przekonująco uzasadnił. Nie ma wątpliwości, że to tamta sprawa przyczyniła się do  późniejszych kłopotów sędziego Łączewskiego. Pewnie stąd też jego ostre reakcje na publikacje prasy na jego temat. Wytacza proces karny - bo jest przepis, który na to pozwala. Tak samo zresztą robią różni politycy - mimo że oficjalnie deklarują przywiązanie do wolności słowa i popierają zniesienie art. 212. Ale póki jest - czemu zeń nie korzystać?

Tymczasem ścieżka cywilna, nawet wszczynana bezzasadnie, też potrafi być dolegliwa. Doświadcza tego właśnie Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. Jako osobę prywatną do sądu pozwała go TVP za wypowiedzi związane z zabójstwem prezydenta Pawła Adamowicza - zresztą nieprzesądzające niczyjej winy. To dziwaczny pozew, bo dotyczy działań Bodnara jako organu konstytucyjnego, które ma on obowiązek podejmować. I dobrze, że to robi. Ten pozew także jest obliczony na efekt mrożący wobec działań Rzecznika, który w dziedzinie ochrony naszych praw robi dobrą robotę. I, notabene, też od dawna jest za zniesieniem niesławnego artykułu 212.

Co najmniej od 20 lat mówi się, że art. 212 Kodeksu karnego to relikt z przeszłości, który powinien zniknąć z porządku prawnego. Być może przypadek Wojciecha Biedronia z redakcji „Sieci" będzie przyczynkiem, by naprawdę znieść ten przepis i w końcu nie karać za słowo. Jego błąd w tekście na temat sędziego Wojciecha Łączewskiego (zamiast postępowanie wyjaśniające napisał dyscyplinarne, co jest poważniejszym w skutkach etapem sprawy) skończyło się prywatnym aktem oskarżenia o zniesławienie i skazaniem na karę 3 tysięcy zł grzywny (w pierwszej instancji grzywna wynosiła 25 tys zł, apelacja ją obniżyła).

Opinie Prawne
Artur Nowak-Far: Crowdfunding. Zmagania Dawidów i Goliatów
Opinie Prawne
Prof. Marlena Pecyna: O powadze prawa czyli komisja śledcza czy „śmieszna”
Opinie Prawne
Marek Isański: Dla NSA Trybunał Konstytucyjny zawsze był zbędny
Opinie Prawne
Stanisław Biernat: Czy uchwała Sejmu wpływa na status sędziów-dublerów
Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Konfiskata auta. Rząd wchodzi w buty PiS