Przekształcenie, z dniem 1 stycznia 2019 r., prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów wynika z ustawy z 20 lipca 2018 r. Została ona zmieniona ustawą z 6 grudnia 2018 r. (dalej nowelizacja).
Wpis do księgi wieczystej
Jeżeli po 1 stycznia 2019 r. na gruncie będącym w użytkowaniu wieczystym zabudowanym na cele mieszkaniowe, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, zostanie oddany do użytkowania budynek mieszkalny, zgodnie z wymaganiami prawa budowlanego, to prawo użytkowania wieczystego tego gruntu przekształci się we własność z dniem oddania budynku do użytkowania.
Czytaj także: Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność: odpowiedzi na pytania czytelników
Podstawą ujawnienia własności gruntu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków będzie zaświadczenie potwierdzające przekształcenie.
W przypadku gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa wyda je zasadniczo starosta, a w przypadku gruntów jednostek samorządu terytorialnego – odpowiednio wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu albo zarząd województwa. W nowelizacji przyjęto, że zaświadczenie trzeba będzie wydać:
- z urzędu – nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia przekształcenia,
- na wniosek właściciela – w terminie 4 miesięcy od dnia otrzymania wniosku albo
- na wniosek właściciela lokalu uzasadniony potrzebą dokonania czynności prawnej mającej za przedmiot lokal albo właściciela gruntu uzasadniony potrzebą ustanowienia odrębnej własności lokalu – w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.
Uiszczanie opłat
Regułą jest, że z tytułu przekształcenia nowy właściciel gruntu ponosi na rzecz dotychczasowego właściciela opłatę równą wysokości rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego, przez okres 20 lat. Opłatę należną za 2019 rok trzeba uiścić do 29 lutego 2020 r. Przepisy o przekształceniu stosuje się z uwzględnieniem regulacji o pomocy publicznej. W przypadku gdy nastąpi przekroczenie limitu pomocy de minimis, będzie miała zastosowanie dopłata do wysokości wartości rynkowej nieruchomości określonej na dzień przekształcenia. W celu uniknięcia tego rygoru, w nowelizacji przyjęto rozwiązanie polegające na tym, że właściciel gruntu będący przedsiębiorcą, w odniesieniu do nieruchomości wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej, może – w terminie trzzech miesięcy od dnia przekształcenia – złożyć oświadczenie o zamiarze wnoszenia opłaty przez okres:
- 99 lat – jeżeli stawka procentowa rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego wynosi 1proc.,
- 50 lat – przy stawce 2 proc. albo
- 33 lat – przy stawce 3 proc.
Jeżeli stawka procentowa rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest wyższa niż 3 proc., można złożyć oświadczenie o zamiarze wnoszenia opłaty przez okres, w którym suma opłat nie przekroczy wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej podstawę ustalenia rocznej opłaty za użytkowanie wieczyste. Właściciel gruntu będący przedsiębiorcą, w okresie pozostałym do wnoszenia opłaty, będzie mógł złożyć nowe oświadczenie o zamiarze wnoszenia opłaty.
Jednorazowa spłata
Przyjęto również, że właściciel gruntu, w każdym czasie trwania obowiązku wnoszenia opłaty, może zgłosić zamiar jej jednorazowego uregulowania w kwocie pozostającej do spłaty (opłata jednorazowa). W razie wniesienia jednorazowej opłaty za przekształcenie gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa, osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych oraz spółdzielniom mieszkaniowym przysługuje bonifikata w wysokości: 60 proc., 50 proc., 40 proc., 30 proc., 20 proc. albo 10 proc., gdy jednorazowa opłata zostanie wniesiona odpowiednio: w roku, w którym nastąpiło przekształcenie albo drugim, trzecim, czwartym, piątym bądź szóstym roku po przekształceniu. Jeżeli zaświadczenie potwierdzające przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa zostanie doręczone po 31 grudnia 2019 r., zamiar wniesienia jednorazowej opłaty w 2020 roku będzie można zgłosić do 1 lutego 2020 r. W razie wniesienia jednorazowej opłaty za przekształcenie do 29 lutego 2020 r., będzie przysługiwać bonifikata w wysokości 60 proc.
W przypadku uiszczenia jednorazowej opłaty za przekształcenie gruntu stanowiącego własność jednostki samorządu terytorialnego, udzielenie bonifikaty może nastąpić tylko na podstawie uchwały właściwej rady albo sejmiku. W takiej uchwale określa się warunki udzielania bonifikat i wysokość stawek procentowych.
podstawa prawna: ustawa z 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (DzU z 2018 r. poz. 2540)
przekształcenie
Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność dotyczy nieruchomości zabudowanych wyłącznie:
- budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi,
- budynkami mieszkalnymi wielorodzinnymi, w których co najmniej połowę lokali stanowią lokale mieszkalne, a także
- wskazanymi wyżej budynkami mieszkalnymi oraz budynkami gospodarczymi, garażami i innymi obiektami bądź urządzeniami budowlanymi, które umożliwiają prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.
