Podatek leśny: zwolnienie dla konkretnego podmiotu niedopuszczalne

- Radni naszej gminy planują wprowadzić zwolnienie w podatku leśnym, chodzi o las wykorzystywany na potrzeby fundacji/stowarzyszenia realizujących zadania gminy (dotyczące turystyki). Czy będzie to dobre rozwiązanie?

Nie.

Analiza pytania wymaga odniesienia się do regulacji ustawy z 30 października 2002 r. o podatku leśnym. Ale wcześniej należy odnieść się do kwestii dotyczącej możliwości i granic działalności legislacyjnej organu stanowiącego gminy, w tym przypadku rady gminy. Generalnie umocowania rady gminy do stanowienia aktów prawa miejscowego wynika z ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, a dokładniej z art. 40 ust. 1. Postanowiono tam, że na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Zakres możliwych działań gminy trafnie zaprezentowano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 28 sierpnia 2018 r. (sygn. akt II SA/Ol 472/18). W uzasadnieniu tego orzeczenia zaakcentowano m.in.: „Zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy z  8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2018 r. poz. 994), na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Przepis ten upoważnia radę gminy do wydawania aktów prawa miejscowego o charakterze wykonawczym, których zadaniem jest wykonanie upoważnienia zawartego w ustawie szczególnej, w granicach i zakresie przedmiotowym w nim określonym, z uwzględnieniem specyfiki i potrzeb danej gminy. Odstąpienie od tej zasady narusza związek formalny i materialny pomiędzy aktem wykonawczym a ustawą, co z reguły stanowi istotne naruszenie prawa. Oznacza to, że rada gminy nie ma prawa do samoistnego, czyli nie znajdującego podstawy w normie ustawowej, kształtowania prawa na obszarze gminy".

Czytaj też: Podatek od nieruchomości czy leśny

Z powyższego wynika więc generalny postulat, że podejmowany akt prawa miejscowego (w tym dotyczący zwolnień w określonym podatku) musi być zgodny z nadrzędnym upoważnieniem ustawowym. Skoro tak, to należy odszukać takiego adekwatnego upoważnienia we wspomnianej ustawie o podatku leśnym. Warto w tym względzie przytoczyć regulacje art. 7 ust. 1-3 tej ustawy. Postanowiono tam (ust. 1), że zwalnia się od podatku leśnego:

-  lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat;

-  lasy wpisane indywidualnie do rejestru zabytków;

-  użytki ekologiczne.

W ust. 2 podano z kolei, że, od podatku leśnego zwalnia się również:

-  uczelnie;

-  federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki;

-  publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie lasów zajętych na działalność oświatową;

-  instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk;

-  prowadzących zakłady pracy chronionej spełniające warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub zakłady aktywności zawodowej w zakresie lasów wymienionych w decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej lub zgłoszonych wojewodzie – zajętych na prowadzenie tego zakładu, z wyłączeniem lasów, które znajdują się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej spełniające warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub zakłady aktywności zawodowej;

-  instytuty badawcze;

-  przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych;

-  Krajowy Zasób Nieruchomości, w zakresie nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Nieruchomości, o którym mowa w ustawie z 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości;

-  Centrum Łukasiewicz i instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz.

Ponadto, co kluczowe z punktu widzenia podanego zapytania w ust. 3 art. 7 postanowiono, że rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1, z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej.

Właśnie w kontekście tego ostatniego zapisu można ewentualnie rozważyć dopuszczalność sugerowanego zwolnienia - lasów wykorzystywanych na potrzeby fundacji/stowarzyszenia realizujących zadania gminy np. dotyczące turystyki.

Pomocnym w tym zakresie może być stanowisko zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 30 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I SA/Gl 142/13). Wskazano w nim m.in.: Zdaniem sądu taka konstrukcja przepisu, wobec jednoznacznego sformułowania zawartego w art. 7 ust. 3 u.p.l. przesądza o tym, że zwolnienie może dotyczyć tylko i wyłącznie przedmiotu i do tego przedmiotu „innego, niż określone w ust. 1", gdzie z kolei wyliczono, że chodzi o lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat; lasy wpisane indywidualnie do rejestru zabytków i użytki ekologiczne. W tym względzie podkreślenia wymaga to, że przedmiot opodatkowania winien być tak określony, żeby nie była możliwa identyfikacja konkretnego podatnika, a więc cechy przedmiotu, muszą zostać tak w przepisie określone, żeby dotyczyły potencjalnie/hipotetycznie nieoznaczonego indywidualnie podatnika.

Dalej zaakcentowano: W każdym przypadku, gdy bezpośrednio z ustanowionej normy wywieść można, kto podlega zwolnieniu, a nie tylko jaki przedmiot obejmuje zwolnienie, zwolnieniu przypisać można charakter zwolnienia podmiotowo – przedmiotowego.