RPO do premiera: nakaz noszenia maseczek trzeba wprowadzić w sposób zgodny z konstytucją

RPO Adam Bodnar już w maju zwracał uwagę, że wprowadzony przez rząd obowiązek zakrywania ust i nosa nie znajduje oparcia w przepisach ustawy  o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Ustawa ta przewiduje, że obowiązek stosowania innych środków profilaktycznych i zabiegów może być nałożony rozporządzeniem Rady Ministrów wyłącznie na osoby chore i podejrzane o zachorowanie. Tym samym obowiązek zakrywania ust i nosa wprowadzony w rozporządzeniu nie może dotyczyć każdego - niezależnie od oceny jego stanu zdrowia w aspekcie zagrożenia epidemią.

Czytaj też:

Mandat za brak maseczki musi mieć podstawę

Od soboty maseczka, zaświadczenie lub mandat

Straż miejska może kontrolować, ale nie karać za brak maseczek

Zatem samo rozporządzenie rządu nie daje podstaw do skutecznego egzekwowania przestrzegania powszechnego obowiązku noszenia maseczek czy innych osłon na nos i usta.

W majowym wystąpieniu RPO zwrócił się do premiera o zainicjowanie prac nad regulacją, która usunęłaby ograniczenia wprowadzone bez podstawy ustawowej albo pilne skierowanie do Sejmu RP projektu ustawy nakazującej noszenie masek.

Premier nie zareagował, co więcej - obecnie obowiązujące przepisy dotyczące obowiązku zakrywania ust i nosa zostały wydane na tej samej, wadliwej, podstawie prawnej. Określa je rozporządzenie Rady Ministrów z 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Za nieprzestrzeganie tego nakazu grozi mandat.

Sęk w tym, że z powodu wadliwej podstawy prawnej mandat może zostać uchylony przez sąd.

- Głośny był np. przypadek, gdy sąd w Kościanie odmówił wszczęcia postępowania w sprawie o nienoszenia maseczki - właśnie z powodu wykroczenia przez Radę Ministrów poza delegację ustawową. Takie jednostkowe orzeczenie może mieć znaczenie dla kształtowania się dalszego orzecznictwa sądów powszechnych - wskazuje RPO.

Rzecznik podkreśla, że nie kwestionuje zasadności powszechnego stosowania maseczek jako jednego ze środków ograniczających rozprzestrzenianie się koronawirusa.