Egzamin na aplikacje prawnicze. Prawo o prokuraturze. Test: 150 pytań i trzy odpowiedzi

Egzamin wstępny na aplikacje adwokacką i radcowską zbliża się wielkimi krokami. 24 września blisko dziewięć tysięcy kandydatów do korporacji będzie rozwiązywać test. Od ponad dwóch miesięcy wraz z Wydawnictwem CH Beck pomagamy się do niego przygotować. Po publikacjach poświęconych materii kodeksowej sięgamy po ustawy, nowe ustawy. Tym razem Prawo o prokuraturze. To nowa ustawa z 28 stycznia 2016 r., która wprowadziła ogromne zmiany w funkcjonowaniu prokuratury i połączyła funkcje ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.

Kto jest kim?

>Prokuraturę stanowią: Prokurator Generalny (pg), Prokurator Krajowy i pozostali zastępcy Prokuratora Generalnego oraz prokuratorzy powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, a także prokuratorzy IPN – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Pg jest naczelnym organem prokuratury a jego urząd sprawuje minister sprawiedliwości. Natomiast prokuratorami powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury są prokuratorzy Prokuratury Krajowej oraz prokuratur regionalnych, okręgowych i rejonowych.

>Prokuratura wykonuje zadania w zakresie ścigania przestępstw oraz stoi na straży praworządności.

>Prokurator przy wykonywaniu czynności określonych w ustawach jest niezależny, jednakże jest obowiązany wykonywać zarządzenia, wytyczne i polecenia prokuratora przełożonego. Poza tym prokurator przełożony uprawniony jest do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora podległego, a także może przejmować sprawy prowadzone przez prokuratorów podległych i wykonywać ich czynności, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

Organizacja prokuratury

>Prokurator Generalny kieruje działalnością prokuratury osobiście lub za pośrednictwem Prokuratora Krajowego oraz pozostałych swoich zastępców, wydając zarządzenia, wytyczne i polecenia. Jest przełożonym prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury i prokuratorów IPN. W razie nieobsadzenia urzędu Prokuratora Generalnego lub jego czasowej niezdolności do wykonywania obowiązków Prokuratora Generalnego zastępuje Prokurator Krajowy.

>Prokuratora Krajowego jako pierwszego zastępcę Prokuratora Generalnego oraz pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego powołuje spośród prokuratorów Prokuratury Krajowej i odwołuje z pełnienia tych funkcji Premier na wniosek Prokuratora Generalnego. Powołuje się ich po uzyskaniu opinii Prezydenta, a odwołuje za jego zgodą.

>Prokuratora regionalnego, okręgowego i rejonowego powołuje po przedstawieniu kandydatury właściwemu zgromadzeniu prokuratorów, i odwołuje Prokurator Generalny, na wniosek Prokuratora Krajowego;

> Powszechnymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury są: Prokuratura Krajowa, prokuratury regionalne, prokuratury okręgowe i prokuratury rejonowe.

>Podstawowe zadania Prokuratury Krajowej: zapewnienie obsługi Prokuratora Generalnego i Krajowego, zapewnienie udziału prokuratora w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym, Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem Administracyjnym, prowadzenie i nadzorowanie postępowań przygotowawczych, sprawowanie nadzoru instancyjnego i służbowego nad postępowaniami prowadzonymi w prokuraturach regionalnych, koordynowanie nadzoru służbowego nad postępowaniami przygotowawczymi prowadzonymi przez pozostałe jednostki organizacyjne prokuratury, prowadzenie wizytacji prokuratur regionalnych, wykonywanie czynności w zakresie obrotu prawnego z zagranicą i prowadzenie centralnej bazy opinii prawnych oraz bazy wytycznych i zarządzeń pg. Prokuraturą Krajową kieruje Prokurator Krajowy, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów tej prokuratury oraz prokuratorów pozostałych powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury.

>Prokuraturę regionalną tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej 2 prokuratur okręgowych. Podstawowymi zadaniami prokuratury regionalnej są: zapewnienie udziału prokuratora w postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy przed sądami powszechnymi i wojewódzkimi sądami administracyjnymi, prowadzenie i nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach ścigania najpoważniejszej przestępczości finansowo-gospodarczej i skarbowej oraz przeciwko obrotowi gospodarczemu względem mienia o wielkiej wartości, sprawowanie nadzoru nad postępowaniami prowadzonymi w prokuraturach okręgowych, a także prowadzenie wizytacji prokuratur okręgowych i rejonowych. Prokuraturą regionalną kieruje prokurator regionalny, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów tej prokuratury, prokuratorów prokuratur okręgowych i rejonowych na obszarze działania prokuratury regionalnej.

>Prokuraturę okręgową tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur rejonowych. Do podstawowych zadań prokuratury okręgowej należy: zapewnienie udziału prokuratora w postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy przed sądami powszechnymi, a w jednostkach, w których utworzono wydziały do spraw wojskowych, także wojskowymi sądami okręgowymi, prowadzenie i nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach o poważne przestępstwa kryminalne, finansowe i skarbowe, a w jednostkach, w których utworzono wydziały do spraw wojskowych, także w sprawach podlegających orzecznictwu wojskowych sądów okręgowych, sprawowanie nadzoru nad postępowaniami prowadzonymi w prokuraturach rejonowych, a także prowadzenie wizytacji prokuratur rejonowych. Prokuraturą okręgową kieruje prokurator okręgowy, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów tej prokuratury oraz prokuratorów rejonowych i prokuratorów prokuratur rejonowych na obszarze działania prokuratury okręgowej.

>Prokuraturę rejonową tworzy się dla jednej lub większej liczby gmin, jednakże w uzasadnionych przypadkach może być utworzona więcej niż jedna prokuratura rejonowa w obrębie tej samej gminy. Podstawowymi zadaniami prokuratury rejonowej są: zapewnienie udziału prokuratora w postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy przed sądami powszechnymi, a w jednostkach, w których utworzono działy do spraw wojskowych, także wojskowymi sądami garnizonowymi, prowadzenie i nadzorowanie postępowań przygotowawczych, z wyłączeniem spraw zastrzeżonych dla wyżej wymienionych prokuratur, a w jednostkach, w których utworzono działy do spraw wojskowych, także w sprawach podlegających orzecznictwu wojskowych sądów garnizonowych. Prokuraturą rejonową kieruje prokurator rejonowy, który jest prokuratorem przełożonym prokuratorów wykonujących czynności w tej jednostce.

>Jednostką organizacyjną prokuratury wyższego stopnia jest w stosunku do:

1) prokuratury rejonowej – właściwa prokuratura okręgowa, prokuratura regionalna i Prokuratura Krajowa,

2) prokuratury okręgowej – właściwa prokuratura regionalna i Prokuratura Krajowa,

3) prokuratury regionalnej – Prokuratura Krajowa,

4) oddziałowej komisji – Główna Komisja,

5) oddziałowego biura lustracyjnego – Biuro Lustracyjne;

• prokuratorami bezpośrednio przełożonymi są w szczególności:

1) Prokurator Generalny – w stosunku do Prokuratora Krajowego i pozostałych swoich zastępców oraz zastępcy Prokuratora Krajowego,

2) Prokurator Krajowy – w stosunku do prokuratorów pełniących czynności w Prokuraturze Krajowej, dyrektorów departamentów Prokuratury Krajowej oraz prokuratorów regionalnych,

3) prokuratorzy regionalni i prokuratorzy okręgowi oraz, w zakresie zleconych czynności, ich zastępcy – w stosunku do prokuratorów pełniących czynności w danej jednostce i w stosunku do kierowników jednostek organizacyjnych prokuratury bezpośrednio niższego stopnia na obszarze działania danej jednostki,

4) prokuratorzy rejonowi oraz, w zakresie zleconych czynności, ich zastępcy – w stosunku do prokuratorów danej prokuratury rejonowej;

• prokuratorem nadrzędnym jest prokurator kierujący jednostką organizacyjną prokuratury wyższego stopnia, a także prokurator tej jednostki lub prokurator delegowany do niej w zakresie zleconych mu czynności. Natomiast w sprawach czynności prowadzonych przez prokuratora w Prokuraturze Krajowej lub w Głównej Komisji prokuratorem nadrzędnym jest Prokurator Generalny;

• Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi m.in. prokuratury regionalne, okręgowe i rejonowe oraz ustala ich siedziby, a także obszary właściwości, mając na względzie skuteczne zwalczanie przestępczości i zapewnienie sprawności postępowań;

• Prokurator Generalny i Prokurator Krajowy mogą korzystać z pomocy doradców, w tym doradców społecznych. Doradcami mogą być prokuratorzy oraz sędziowie w stanie spoczynku.