Koronawirus: jest możliwość odstąpienia od dochodzenia należności

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może – w drodze uchwały – postanowić o odstąpieniu od dochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym od podmiotów, których płynność finansowa uległa pogorszeniu z powodu COVID-19.

Publikacja: 13.04.2020 15:25

Koronawirus: jest możliwość odstąpienia od dochodzenia należności

Foto: Adobe Stock

- Jesteśmy miastem na prawach powiatu. Podobno tarcza antykryzysowa wprowadziła możliwość odstąpienia od dochodzenia należności cywilnoprawnych jednostek samorządu terytorialnego. Czy ta możliwość dotyczy wszystkich nieruchomości położonych na terenie miasta – w tym nieruchomości Skarbu Państwa, którymi gospodaruje starosta? Przepisy o odstąpieniu od dochodzenia tego typu należności są rozproszone w kilku ustawach, stąd wątpliwości. Chcemy pomóc lokalnym firmom i odstąpić na kilka miesięcy od ich poboru.

Opisane zobowiązania mają charakter cywilnoprawny. Chodzi więc zapewne o należności wynikające z umów dzierżawy czy najmu, w oparciu o które to umowy gmina oddała nieruchomości do użytkowania przedsiębiorcom. Dla przypomnienia, zgodnie z art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Bliźniacze rozwiązanie legislacyjne dotyczy umowy dzierżawy. Zgodnie bowiem z art. 693 § 1 k.c. –przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Jednym wspólnym czynnikiem, który łączy oba te stosunki cywilnoprawne, jest występowanie czynszu. Stanowi on w wielu samorządach istotny składnik dochodów budżetu.

Czytaj także: Podatek od nieruchomości w czasie epidemii koronawirusa

Ustawa o finansach publicznych zawiera pewną regulację prawną umożliwiającą odstąpienie od dochodzenia ww. należności. Otóż, zgodnie z art. 59a tej ustawy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, postanowić o niedochodzeniu należności o charakterze cywilnoprawnym przypadających jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym wymienionym w art. 9 pkt 3, 4 i 13 (np. jednostkom budżetowym), których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł, a w przypadku należności z tytułu rekompensaty, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 (rekompensata z koszty odzyskania należności) ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych – jeżeli jej kwota jest równa świadczeniu pieniężnemu w rozumieniu tej ustawy albo większa od tego świadczenia. Nadto w ust. 2 wskazano, że ww. przepisu ust. 1 nie stosuje się do należności powstałych w związku z realizacją:

- zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami;

- programów, projektów i zadań finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 (chodzi o środki z UE).

Zatem, z powyższego wynika co prawda możliwość odstąpienia od dochodzenia ww. należności, jednak, po pierwsze - z istotnym ograniczeniem kwotowym, po drugie – z wyłączeniem m.in. należności związanych z realizowaniem zadań z zakresu administracji rządowej i innych zleconych ustawami.

Taka konstrukcja prawna tych norm, w zasadzie byłaby nieprzydatna w kontekście trudnej sytuacji przedsiębiorców, spowodowanej wirusem COVD-19. Naprzeciw oczekiwaniom zarówno strony samorządowej, jak i samych zainteresowanych przedsiębiorców, wychodzą jednak regulacje zawarte w tarczy antykryzysowej.

Na szczególną zaś uwagę zasługują następujące artykuły, tj. art. 15zzze, art. 15zzzf i art. 15zzzg. I tak, w art.15zzzf postanowiono, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, postanowić o odstąpieniu od dochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym przypadających jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym, wymienionym w art. 9 pkt 3, 4 i 13 ustawy o finansach publicznych, w stosunku do podmiotów, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19 i które złożą wniosek o odstąpienie od dochodzenia należności.

W korelacji z ww. przepisem pozostaje zapis art. 15zzzg

ust. 2, gdzie postanowiono, że – do czasu podjęcia uchwały, o  której mowa w art. 15zzzf (czyli ww. uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego), wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa może postanowić o odstąpieniu od dochodzenia należności, o których mowa w ust. 1, na wniosek podmiotu, którego płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.

Natomiast w ww. art. 14zzze ust. 2 ww. ustawy dodatkowo postanowiono, że starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu wykonujący zadania z  zakresu administracji rządowej, bez zgody wojewody może odstąpić od dochodzenia należności, o których mowa w ust. 1, na wniosek podmiotu, którego płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Odesłanie do ust. 1 dotyczy zaś, należności pieniężnych, o których mowa w art. 12a ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – z tytułu oddania nieruchomości w najem, dzierżawę lub użytkowanie, a które wchodzą w skład zasobu nieruchomości Skarbu Państwa.

Wniosek Istnieje możliwość odstąpienia od dochodzenia należności cywilnoprawnych, zarówno związanych z gospodarowaniem nieruchomościami stanowiącymi zasób gminy, jak i Skarbu Państwa. W przypadku zasobu gminnego właściwym organem będzie w tym zakresie, co do zasady – rada gminy (miasta).

W przypadku nieruchomości wchodzących w zasób Skarbu Państwa, właściwym organem będzie prezydent miasta na prawach powiatu. W obu przypadkach, zastosowanie ww. preferencji uzasadnione jest od woli danego organu gminy.

Autor jest radcą prawnym

Podstawa prawna: Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 869 ze zm.)

Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 506 ze zm.)

Ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2020 r. poz. 568)

- Jesteśmy miastem na prawach powiatu. Podobno tarcza antykryzysowa wprowadziła możliwość odstąpienia od dochodzenia należności cywilnoprawnych jednostek samorządu terytorialnego. Czy ta możliwość dotyczy wszystkich nieruchomości położonych na terenie miasta – w tym nieruchomości Skarbu Państwa, którymi gospodaruje starosta? Przepisy o odstąpieniu od dochodzenia tego typu należności są rozproszone w kilku ustawach, stąd wątpliwości. Chcemy pomóc lokalnym firmom i odstąpić na kilka miesięcy od ich poboru.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów