Jak rzucić palenie? 11 sposobów na pokonanie papierosów

Materiał powstał we współpracy z Instytutem Człowieka Świadomego

„Krajowy plan transformacji”, dokument Ministerstwa Zdrowia przygotowany na podstawie rekomendacji UE, wskazał największe zagrożenia dla zdrowia Polaków. Pierwsze miejsce przypadło tytoniowi, który odpowiada za utratę największej liczby lat przeżytych w zdrowiu (tzw. DALY) – 5,7 tys. Drugie było nadciśnienie tętnicze (4,2 tys. DALY), a trzecie – wysokie BMI (nadwaga i otyłość, 4,1 tys. DALY).

Papierosy pali 8 mln Polaków

Jeśli te wskaźniki nie przemawiają wystarczająco, to są jeszcze inne. Otóż papierosy (w zdecydowanej większości tradycyjne) pali 8 mln Polaków. 70 tys. osób umiera co roku w kraju z powodu chorób odtytoniowych. A codziennie 4 mln dzieci są bezpośrednio narażone na wdychanie dymu tytoniowego.

Takie dane przynosi opublikowany właśnie raport „Palenie tytoniu – najważniejszy czynnik ryzyka zdrowotnego w Polsce”, wydany przez Stowarzyszenie Instytut Człowieka Świadomego. Jego współautorami są dr Jerzy Gryglewicz, ekspert Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, oraz dr Janusz Krupa, lekarz rodzinny, prezes Instytutu.

Dokument wskazuje na potrzebę szerszego dotarcia do palaczy z informacją, gdzie mogą otrzymać pomoc przy rzuceniu nałogu. Bo świadomość tego, gdzie się zwrócić, jest minimalna. Co więcej, jak alarmują autorzy raportu, gdy w wielu krajach liczba palących od lat się zmniejsza, w Polsce w ostatnich latach tendencja jest wręcz odwrotna: pali coraz większy odsetek dorosłych, po papierosy sięga też coraz więcej młodzieży przed 18. rokiem życia.

Czytaj więcej

Biznes

Ozempic może ograniczyć picie alkoholu i palenie papierosów

Nowe badania sugerują, że Ozempic i inne podobnie działające leki powodują nie tylko na zmniejszanie wagi i apetytu, ale także wpływają na ograniczanie spożycia używek. To nie jest dobra wiadomość dla producentów alkoholi czy wyrobów tytoniowych.

Jak pokonać Rekomendacje ekspertów

Co więc robić? W raporcie przedstawiono rekomendacje autorów. Zostały one opracowane na podstawie zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Rady Unii Europejskiej, rekomendacji prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, dokumentów strategicznych państwa, badań naukowych, opinii ekspertów oraz doświadczeń międzynarodowych. Autorzy wskazują, że należy:

Konkretne rozwiązania

Prezentacji raportu towarzyszyła debata. W jej trakcie dr Janusz Krupa podkreślił, że celem organizatorów wydarzenia nie jest tylko mówienie, a nakreślenie planu działania i wskazanie rozwiązań.

Przypomniał, że Unia ma ambitny plan, by do 2040 r. palacze stanowili maksymalnie 5 proc. jej dorosłej populacji. – W Polsce oznaczałoby to 1,5 mln osób wobec 8 mln dziś. Czyli w ciągu 16 lat musimy tę liczbę zredukować o 6,5 mln. Tymczasem w Polsce od kilku lat liczba osób palących nie spada. Mamy więc problem i musimy coś z nim zrobić – powiedział.

Jak mówił dr Krupa, najczęstszą przyczyną śmierci u kobiet nie są nowotwory ginekologiczne, w tym rak piersi, jak można by sądzić, a rak płuca, który w większości przypadków związany jest z paleniem papierosów. Palenie jest także przyczyną chorób urologicznych: nowotworów pęcherza, nerki, ale też krwiomoczu, jak również zaburzeń erekcji.

Mówiąc o profilaktyce, dr Krupa dodał, że dzieci i młodzież należy chronić przed wszelkimi używkami. Nie powinny one mieć „absolutnie żadnej możliwości dostępu do papierosów zwykłych, jednorazowych, smakowych, narkotyków, alkoholu”.

Dr Jerzy Gryglewicz, nawiązując do rekomendacji z raportu, wskazał, że najważniejsze wydaje się stworzenie programu profilaktyki antynikotynowej. Jak mówił, należy wyróżnić dwa aspekty: edukację dzieci i młodzieży, aby nie sięgały po wyroby tytoniowe, oraz kwestię osób dorosłych, które są uzależnione od palenia. W ich przypadku rzucenie nałogu jest często ogromnym problemem, dlatego powinny być stosowane procedury medyczne, dające im narzędzia do rzucenia palenia.

– Decydenci otrzymują diagnozę sytuacji, przygotowaną na bazie dokumentów krajowych i unijnych, jak też metody postępowania. Stworzenie tego typu rozwiązań dałoby spektakularne efekty – podkreślił dr Gryglewicz. – Jeśli dzięki tym działaniom udałoby się odzwyczaić od palenia choćby 10 proc. palaczy, to będzie oznaczało, że 800 tys. osób i ich rodzin będzie odczuwało lepszy komfort życia, będzie to miało także kolosalny efekt zdrowotny – dodał. Równoległym działaniem powinna jego zdaniem być opieka koordynowana.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Nowa Zelandia wycofuje się z zakazu palenia dla kolejnych pokoleń

Nowy rząd Nowej Zelandii zrezygnuje z przyjętych przez poprzedni rząd planów wprowadzenia "zakazu palenia dla przyszłych pokoleń" oraz z redukcji liczby punktów sprzedających papierosy w kraju.

Prof. dr hab. n. med. Halina Car z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku mówiła o polityce redukcji szkód/ryzyka u osób uzależnionych. Zdarza się u nich, że całkowite rzucenie nałogu jest niemożliwe, ale można go osłabić poprzez stosowanie słabszych używek. Jak mówiła, jest to droga dłuższa, ale bardziej skuteczna. Dostrzegły to już Szwecja czy Wielka Brytania. Jedną z metod jest przejście na saszetki nikotynowe lub e-papierosy.

Zdaniem prof. Car wyniki badań pokazują, że przejście na wyroby bezdymne, alternatywne powoduje znaczną redukcję szkodliwości: w przypadku e-papierosów jest to 95 proc. redukcji substancji szkodliwych i rakotwórczych zawartych w dymie tytoniowym. Na najniższym poziomie skuteczności znalazła się terapia zastępcza zawierająca nikotynę w różnych stężeniach.

Dr Krzysztof Łanda, prezes firmy Meritum, współautor przeglądu systematycznego nt. bezpieczeństwa różnych form podawania nikotyny, doradca ministra zdrowia Ukrainy, w latach 2015–2017 podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, mówił o wnioskach z tego przeglądu.

– Najbardziej szkodliwe są tradycyjne papierosy, zawierają substancje rakotwórcze, w podgrzewaczach w związku z niższą temperaturą mamy sporą redukcję wielu z tych substancji, w e-papierosach bardzo wiele z nich jest praktycznie wyeliminowanych, a nowoczesne saszetki nikotynowe zawierają syntetyczną nikotynę; tu w ogóle nie można mówić o substancjach szkodliwych obecnych w dymie papierosowym – wymieniał dr Łanda.

Nawiązał do rozróżnienia wskazanego przez dr. Gryglewicza. – Inne działania są potrzebne, by młodzi ludzie w ogóle nie rozpoczynali palenia, nie rozpoczynali przyjmowania nikotyny. Inne natomiast dotyczą kontynuacji przyjmowania wyrobów zawierających nikotynę czy kontynuacji palenia papierosów. Tu znajdują zastosowanie produkty redukcji ryzyka. Bez nich nigdy nie zredukujemy liczby palaczy – wskazał dr Łanda.

Na szerszy kontekst przeglądu systematycznego zwrócił uwagę Dominik Dziurda, prezes HTA Formedis. – Jego wyników nie można traktować jako kontrowersyjnych. W ramach tej samej wystardaryzowanej metodologii oceniliśmy cały wachlarz produktów nikotynowych dostępnych na rynku. Ale jak spojrzymy na wieloletni proces, który sponsoruje brytyjski odpowiednik NFZ, czyli na niezależny proces badawczy, w którym od wielu lat ocenia się wszystkie nowe dowody naukowe dotyczące e-papierosów, to mamy dokładnie spójne wyniki w tym zakresie. Jest zdecydowana redukcja ryzyka związanego z e-papierosami w stosunku do palenia konwencjonalnego tytoniu. Gdy spojrzymy na FDA, która wprowadziła osobną kategorię produktów o obniżonym narażeniu użytkownika na szkodliwe substancje, mamy wyniki analogiczne. FDA oceniała produkty tytoniopodobne albo zawierające tytoń, więc mamy do czynienia z podgrzewaczami tytoniu, które oferują 90–100-proc. redukcję większości substancji szkodliwych występujących w dymie tytoniowym – argumentował.

Strategiczne cele

Lek. med. Artur Prusaczyk, ginekolog-onkolog, wiceprezes Centrum Medyczno-Diagnostycznego, powiedział, że jak w każdej dziedzinie, tak w walce z paleniem ważne jest wskazanie celów strategicznych, ale potem potrzebna jest konkretna strategia wdrożenia ich w życie.