Jak poprawnie rozliczać zagraniczne dochody

Polska ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) nie pozostawia najmniejszych złudzeń: każda osoba mająca rezydencję podatkową w Polsce (obywatelstwo nie ma tu najmniejszego znaczenia) co do zasady musi tutaj płacić podatki od wszystkich swoich dochodów. I to bez względu na to, gdzie je uzyskała.

Wątpliwości co do tego nie pozostawia art. 3 ustawy o PIT. Wynika z niego wyraźnie, że osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów niezależnie od miejsca położenia źródeł przychodów. Jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy.

Ci, którzy kolejny rok z rzędu będą rozliczali zagraniczne dochody, nie mogą jednak robić tego na pamięć. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych pojawiła się bowiem definicja miejsca zamieszkania. Zgodnie z nią (art. 3 ust. 1a) nieograniczony obowiązek podatkowy spoczywa na osobie fizycznej, która ma centrum interesów osobistych lub gospodarczych (tzw. ośrodek interesów życiowych) lub przebywa w naszym kraju dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Ten przepis obowiązuje od 1 stycznia 2007 r.

Co ważne, wystarczy, że osoba spełnia jedną z wymienionych w nim przesłanek, aby została uznana za rezydenta, który musi się rozliczyć w Polsce. Wystarczy więc, że podatnik zostawi tu współmałżonka i dzieci albo że będzie otrzymywał wynagrodzenie od polskiego pracodawcy.

A skoro tak, to również tu osoby te – zgodnie z art. 44 ust. 7 – powinny zapłacić 19-procentową zaliczkę na podatek dochodowy i złożyć deklarację podatkową. I to nie później niż 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wróciły do kraju, chyba że za granicą przepracowały cały rok.

Nie ominie ich jednak roczne rozliczenie podatku. Może ono nastąpić według jednej z dwóch metod: wyłączenia z progresją (pisaliśmy o tym >> „Dla kogo rozliczenie PIT będzie korzystniejsze”) lub proporcjonalnego odliczenia.

W szczegółach określają je umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte z poszczególnymi krajami. Mamy je ze wszystkimi państwami Unii Europejskiej. Ich treść można znaleźć w elektronicznej bazie „Lex” pod hasłem „podatki” lub na internetowej stronie Ministerstwa Finansów (www.mofnet.gov.pl).

Żeby nie trzeba było płacić podatku dwa razy od tych samych dochodów (bo w Polsce również trzeba od nich zapłacić podatek dochodowy), w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania jest przepis pozwalający na zastosowanie metody proporcjonalnego odliczenia.

Odpowiedzi na pytanie, jak rozliczyć dochody według tej metody, należy szukać w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy o PIT. Czytamy w nim, że „jeżeli podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1 (tj. osoba fizyczna będącą rezydentem podatkowym w Polsce), osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium RP lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium RP, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w ust. 8, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium RP”.

W tym wypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.

Według tej metody rozliczać się będą z dochodów uzyskanych w 2007 r. osoby, które pracowały m.in. w Austrii, Belgii czy Holandii.

Istotne jest jednak to, aby kwota podlegająca odliczeniu nie była wyższa niż proporcjonalnie przypadająca na dochód zagraniczny. Jeśli się okaże, że stawka podatku dochodowego za granicą jest wyższa od stawki w Polsce, to niestety nie będzie mowy o odliczeniu w całości zapłaconego za granicą podatku.

Jeżeli natomiast dochody osiągnięte w Holandii czy w Belgii będą jedynymi dochodami podatnika, to od podatku należnego w Polsce może on odliczyć podatek zapłacony np. w Austrii, i to w pełnej wysokości.

Stosując metodę proporcjonalnego odliczenia, należy:

1) zsumować dochody zagraniczne i polskie (jeśli takie były),

2) odliczyć dochody wolne od podatku w kwocie odpowiadającej 30 proc. diety z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju za każdy dzień pobytu (zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 20 updof) – wysokość diety zależy od kraju, w którym się pracowało,

3) uwzględnić koszty uzyskania przycho dów w wysokości 139,06 zł (rocznie wynosi to 1668,72 zł),

4) obliczyć podatek według skali podatkowej obowiązującej w danym roku podatkowym w Polsce,

5) od podatku odliczyć odpowiednią kwotę podatku zapłaconego np. w Holandii (zgodnie z art. 27 ust. 9 updof). W tym celu należy dochód z Holandii pomnożyć przez podatek od całości dochodów, a następnie podzielić przez cały dochód (zakładając, że możemy odliczyć cały zapłacony w Holandii podatek),

6) można odliczyć przysługujące ulgi podatkowe oraz składki na ZUS zapłacone w Polsce (zgodnie z art. 26 ust. 1 updof),

7) można też odpisać inne ulgi i odliczenia, jeśli nam przysługują,

8) tak obliczony podatek do zapłacenia w Polsce trzeba następnie odjąć od podatku obliczonego według polskiej skali podatkowej od łącznych dochodów.