Podwyżkowe eldorado tylko dla niektórych pracowników

Płace w niektórych branżach idą na rekord. W górnictwie, w okresie styczeń–kwiecień 2022 r. można było zarobić o ponad 16 proc. więcej niż rok wcześniej, budowlańcy mogli dostać o ponad 15 proc. więcej, a pracownicy transportu niemal o 19 proc. więcej niż w tym samym okresie 2021 r. Z kolei w branży restauracyjnej i gastronomicznej średnia płaca wzrosła o ponad 17 proc. w skali roku – wynika z przeprowadzonej przez „Rzeczpospolitą” analizy danych Głównego Urzędu Statystycznego.

Nominalnie najwyższe płace wciąż dostają informatycy; w okresie styczeń–kwiecień ich średnie wynagrodzenie przekraczało 11 tys. zł., a roczny wzrost wyniósł ok. 11 proc. Jednak poziom 10 tys. przebiły też średnie płace w górnictwie oraz w przetwórstwie paliw, zaś w energetyce bardzo zbliżyły się do tego poziomu i wynosiły 9,2 tys. zł.

Efekt rotacji

Takie wzrosty mogą pobudzać wyobraźnię i może trochę zazdrości w kontekście szalejącej w Polsce drożyzny. Jeśli bowiem wynagrodzenia rosną szybciej niż ceny, to podwyżki mogą pokryć rosnące koszty życia, a inflacja nie wydaje się aż tak dotkliwa. Niestety, na tak wysokie podwyżki nie każdy może liczyć .

– Po pierwsze, trzeba wyjaśnić podstawową rzecz; wzrost wynagrodzeń w przedsiębiorstwach wcale nie oznacza, że wszyscy tam pracujący dostają podwyżki – zaznacza Piotr Soroczyński, główny ekonomista Krajowej Izby Gospodarczej. Tak naprawdę powszechny wzrost płac dotyczy tylko niewielkiej liczby firm; zwykle tych, gdzie związki zawodowe potrafią sobie wywalczyć poziom płac w układach zbiorowych czy tych,w których obowiązują zasady waloryzacji (np. w administracji publicznej, w części sfery budżetowej).

– Najczęściej wyższe wynagrodzenie dostają pracownicy, którzy przychodzą do firmy, gdyż w obliczu walki konkurencyjnej pracodawca musi przyciągać do siebie kandydatów wyższymi stawkami – wyjaśnia Soroczyński. – Widoczne w statystykach GUS wysokie podwyżki płac to głównie efekt rotacji pracowników między firmami i między branżami – dodaje.

Czytaj więcej

Wynagrodzenia

Milionowe pensje w państwowych firmach. BGK i NBP płacą najlepiej

Od setek tysięcy do kwot liczonych nawet w milionach złotych – tak wyglądają płace top menedżmentu kluczowych polskich instytucji finansowych za 2021 r.

Kompresja płac

Ten efekt dobrze widać na przykładzie branży gastronomicznej. W czasie pandemii wielu jej pracowników musiało znaleźć sobie inne źródła utrzymania. Teraz, by ściągnąć chętnych do pracy właściciele restauracji muszą podnosić stawki, ale czy równocześnie podnoszą płace swoim stałym pracownikom?

– Wydaje się też, że za wysokie podwyżki aktualnie może odpowiadać w dużej części rotacja pracowników, która ze względu na rosnące koszty życia jest nasilona – zgadza się Krzysztof Inglot, założyciel Personnel Service. – Ludzie chcą zarabiać więcej, bo płacą więcej za rachunki, kredyt czy zakupy. Dlatego szukają lepiej płatnych zajęć i często w procesach rekrutacyjnych dostają atrakcyjne stawki. To prowadzi do zjawiska tzw. kompresji płac. Mamy z nim do czynienia w warunkach, gdy popyt na pracowników przewyższa podaż. Gdy trudno o kandydatów, wynagrodzenie jest najprostszą zachętą do przyciągnięcia nowej osoby i może dojść do tego, że nowe osoby zarabiają więcej niż już zatrudnieni – wyjaśnia Inglot.

Z badania Pracuj.pl „Nowe oblicza pracy” z maja tego roku wynika, że pomimo trudnej sytuacji gospodarczej, wojny w Ukrainie oraz pandemii, aż 86 proc. Polaków jest gotowych do zmiany miejsca zatrudnienia. Co więcej, czynnikiem szczególnie wpływającym na postawy zawodowe jest inflacja, która wpływa na wielkość realnych zarobków. I aż 44 proc. Polaków myśli o zmianie pracy właśnie przez wpływ inflacji na poziom życia, a blisko połowa badanych starała się o podwyżkę w obliczu inflacji.

Kto liczy na podwyżki

– W ubiegłym roku ok. 45 proc. pracujących dostało podwyżki – mówi nam Mateusz Żydek z Randstad Polska. – Więc na pewno nie jest tak, że wynagrodzenie wszystkich rośnie i to w tempie przewyższającym inflację. Można raczej powiedzieć, w przypadku dużej części Polaków płace albo stoją w miejscu, albo rosną, ale wolno.