Opinia Urzędu Zamówień Publicznych

Przepis art. 24 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=426B055E33F685239F01F12B56F9E2E9?id=358718]ustawy - Prawo zamówień publicznych[/link] określa katalog okoliczności, których zaistnienie skutkuje obligatoryjnym wykluczeniem wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Tak więc w wypadku zaistnienia którejkolwiek z okoliczności określonej w tym przepisie zamawiający ma obowiązek wykluczenia wykonawcy z postępowania o zamówienie publiczne.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się podmioty zbiorowe, wobec których sąd orzekł zakaz ubiegania się o zamówienie, na podstawie przepisów o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.

Z treści ww. przepisu jednoznacznie wynika, iż na jego podstawie mogą być wykluczone w postępowania o zamówienie publiczne wyłącznie podmioty zbiorowe. Tym samym, obowiązek przedkładania dokumentów potwierdzających spełnienie warunku art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy dotyczyć może tylko i wyłącznie tych wykonawców, którzy są "podmiotami zbiorowymi" w rozumieniu przepisów o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, a nie wszystkich wykonawców ubiegających o zamówienie publiczne. Powyższe wynika z brzmienia art. 25 prawa zamówień publicznych, zgodnie z którym zamawiający może żądać wyłącznie dokumentów niezbędnych dla przeprowadzenia postępowania o zamówienie publiczne.

Podstawą ustalenia, czy dany wykonawca jest "podmiotem zbiorowym", a więc podmiotem którego dotyczy przepis art. 24 ust. 1 pkt 9 prawa zamówień publicznych, są przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167503]ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. z 2002 r. Nr 197, poz. 1661 z późn. zm.)[/link].

[b]Zgodnie z art. 2 ww. ustawy podmiotem zbiorowym jest:[/b]

- osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, z wyłączeniem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego ich związków oraz organów państwowych i samorządu terytorialnego,

- spółka handlowa z udziałem Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub związku takich jednostek,

- spółka kapitałowa w organizacji,

- podmiot w stanie likwidacji,

- przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną,

- zagraniczna jednostka organizacyjna.

a) Przepis art. 2 ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary wymieniając zamknięty katalog podmiotów, które definiuje jako "podmioty zbiorowe" nie obejmuje swym zakresem osób fizycznych. Tym samym, nie będzie ich dotyczył art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy - Prawa zamówień publicznych.

b) W opinii Urzędu Zamówień Publicznych zakres definicji "podmiotu zbiorowego" nie obejmuje też spółek prawa cywilnego. Spółki cywilnej nie można zaliczyć do jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej. Spółka cywilna nie tworzy odrębnych struktur organizacyjnych, jest jedynie stosunkiem zobowiązaniowym jej wspólników.

Spółka cywilna jako taka nie posiada zdolności prawnej, w związku z czym nie może zostać uznana za jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Spółka cywilna nie jest taką jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, jak np. spółka jawna, w stosunku do której element wyodrębnienia organizacyjnego jest oczywisty, gdyż wynika z przepisów (art. 8 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7A4970C8285209ADC286E5670E866B2A?id=133014]Kodeksu spółek handlowych[/link]).

W konsekwencji nie można uznać spółki cywilnej za "podmiot zbiorowy" w świetle art. 2 ust. 1 ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Powyższe potwierdził również Zespół Arbitrów w [b]wyroku z dnia 7 października 2004 r. (Sygn. Akt UZP/ZO/0-1612/04)[/b], który stwierdził, iż: "Zakres pojęciowy definicji podmiotu zbiorowego nie obejmuje spółek cywilnych, które nie stanowią jednostek organizacyjnych w rozumieniu art. 2 ustawy. Są natomiast stosunkiem prawno - zobowiązaniowym (działającym na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F121E2AEC056AD4C395D2004100F8B13?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]), którego istotą jest dążenie do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego" (art. 860 k.c.).

Według Zespołu Arbitrów stanowisko to znajduje potwierdzenie w systematyce ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary: "spółka cywilna jako niemająca zdolności sądowej w sprawach prawno - karnych nie może w odróżnieniu od jej wspólników, podlegać takiej odpowiedzialności, w tym nie może zostać ukarana pieniężnie (art. 7 i 13 ustawy), czy przepadkiem mienia (art. 8 ustawy), gdyż karze mogą podlegać wyłącznie jej wspólnicy."

Stronami umowy spółki cywilnej, a więc wspólnikami mogą być różne podmioty prawa cywilnego np. osoby fizyczne, osoby prawne oraz handlowe spółki osobowe. W wypadku kiedy wspólnikami spółki cywilnej są wyłącznie osoby fizyczne, wówczas przedsiębiorcy ci nie mają obowiązku składania dokumentu z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającego, iż nie podlegają wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy. Nie są bowiem uznawani w świetle ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary za "podmioty zbiorowe".