Muzeum Dzieduszyckich w pałacu w Zarzeczu

W sobotę 26 kwietnia odbyło się otwarcie muzeum, które jest przykładem jak można sensownie rozwiązać problem nieruchomości, których status i przyszłość są...

Sejm Czterech Ziem

Na początku XVI wieku król Zygmunt I Stary dążąc do wzmocnienia władzy monarszej przeprowadził reformy administracyjne i skarbowe. Aby uzyskać środki finan...

Pierwsza jesziwa i wielcy myśliciele

Niezwykle ważną rolę w każdej gminie żydowskiej odgrywały szkoły. Od ich liczby i poziomu nauczania zależała ranga gminy w hierarchii ważności miast zamies...

Żydowskie święta - Rosz ha-Szana

Rosz ha-Szana (hebr. Początek Roku), jedno z najważniejszych święto w żydowskim kalendarzu, obchodzone pierwszego i drugiego dnia miesiąca tiszri (wrzesień...

Złoty wiek

Za panowania ostatnich Jagiellonów w Rzeczypospolitej Obojga Narodów istniały dogodne warunki dla rozwoju gmin żydowskich. Nieprzypadkowo wiek XVI nazywany...

Przyjęcie kolejnych fal wypędzonych z Hiszpanii, Portugalii i Niemiec

Od końca XI do XIV wieku przypada okres rozwoju gmin żydowskich w Europie Zachodniej, a w szczególności w takich krajach jak Hiszpania i Portugalia.

Pierwszy Żyd szlachcicem – Meir Ezofowicz, podskarbi litewski

Wypędzenie Żydów z Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1495 r. dotyczyło tych, którzy nie przyjęli chrztu. Pewna część Żydów, szczególnie tych zamożnych z utr...

Litwa zamknięta dla starozakonnych (1495 – 1501)

Nadanie litewskim Żydom przywileju generalnego w 1388 r. przez księcia Witolda umożliwiło im szybkie indywidualne kariery i budowanie majątków.

W języku polskim - Trefny

Trefa (z hebr. rozszarpać, rozerwać na kawałki) - określenie mięsa pochodzącego z rytualnego uboju, które nie nadaje się do spożycia z powodu skazy organic...

Statuty nieszawskie ograniczają uprawnienia Żydów

Panujący w Polsce Jagiellonowie mieli na ogół życzliwy stosunek do Żydów. Wielu z nich korzystało ze wsparcia (głównie finansowego) i pomocy bankierów, kup...

Słownik żydowskich pojęć - Talmud

W języku hebrajskim: nauka, uczenie się, studiowanie, to jeden z najstarszych pomników myśli ludzkiej. Pod względem rozmiarów, czasu powstawania, liczby au...

Prawo polskie rozszerzone na Litwę w 1388 r.

Uchodzący przed prześladowaniami w Europie Zachodniej Żydzi w XIV wieku dotarli nie tylko na ziemie polskie, ale i dalej na wschód, na ziemie Wielkiego Ksi...

„Sęk”

Legendarny, wzorcowy szmonces Konrada Toma z (przypuszczalnie) 1926 r. grany był pierwotnie przez autora i Ludwika Lawińskiego

Pisarz ludzi przegranych

„Niemcy na peryferiach Europy”. Nowa książka Karla-Markusa Gaussa to pasjonująca relacja z podróży w przeszłość

Akwarium Jazzarium bez Mariusza Adamiaka

Mariusz Adamiak nie jest już szefem Akwarium Jazzarium. Właściciele klubu twierdzą, że doprowadził go na skraj bankructwa. W Złotych Tarasach nadal będzie...

Przywileje od ostatnich Jagiellonów

Napływ licznych przybyszów z zachodniej i południowej Europy, a nawet z dalekiej Turcji przyczynił się do bujnego rozkwitu gmin żydowskich. W większych i ś...

Jankiel i inni - Reformator Meir

Żyd modernistyczny. Prototyp przyszłych reformistów i rewizjonistów, którzy – jak jeden mąż – swój marsz ku rewolucji zaczynali od kontestowania judaizmu w...

Prześladowanie z powodu profanacji hostii

W połowie XIII wieku do oskarżeń Żydów o morderstwa rytualne dołączono zarzuty o „profanację hostii”, co związane było z rozwojem kultu Eucharystii i ustan...

Złoty wiek polsko-żydowskiej komitywy

Niebywałe jest to współgranie polsko-żydowskiej komitywy, polskiego i żydowskiego czasu dobrodziejstw, złotego wieku po prostu.