Nawet sława nie zwalnia od myślenia

[b]Śmierć Jacksona i towarzysząca mu ogólnoświatowa rozpacz prowokują do oceny współczesnej kultury pop. Szekspir, którym od dawna się pan zajmuje, był bożyszczem mas, podobnie jak Presley, Beatlesi, Madonna i Michael. Ale czy da się ich porównać?[/b]

[b]Peter Brook:[/b] Niestety nie. Popkulturę można kochać, i to jest zrozumiałe, bo wyraża ludzkie emocje. Trudno jednak padać przed nią na kolana i przypisywać nadzwyczajne wartości, skoro sama uważa się za niepoważną, ogranicza do zabawy i rezygnuje z refleksji nad światem. Szekspir potrafił się przypodobać plebsowi wulgarnymi żartami, a jednocześnie był wrażliwym poetą odkrywającym największe tajemnice ludzkiej natury. Tak zwane ikony popkultury tego nie potrafią.

[b]Co sądzi pan o Michaelu Jacksonie?[/b]

Miliony fanów przeżywają żałobę. To nie jest dobry czas na szczerą rozmowę na ten temat.

[b]Kiedy kultura pop zaczęła się infantylizować?[/b]

Myślę, że 30 lat temu. Muzyka popularna, która była wyrazem buntu, stała się pustą, komercyjną rozrywką. Wciąż zdarzają się dzieła perfekcyjne. Problem polega na tym, że zarówno ich twórcy, jak i odbiorcy popadają w samozadowolenie. Zamiast myśleć, usypiają umysł. Odwołam się do Jerzego Grotowskiego. W pewnym momencie musiał zdecydować, czy chce być popularny. Wybrał małą grupę odbiorców i współpracowników, bo nie chciał rozmieniać na drobne swoich ideałów. Nie chciałbym jednak przekreślać całej popkultury. Rap był inspirujący. Do czasu, gdy się skomercjalizował. Ale kiedy coś upada, kiełkuje nowe.

[b]W teatrze mamy fascynację multimediami. Nie nudzi pana ich nadmiar?[/b]

Nudzi, podobnie jak nagość i seks. Wszystko to, co jest powtarzane. Użyłem multimediów dwukrotnie. Za trzecim razem nie miałem sumienia. Z ekranami w teatrze jest podobnie jak ze scenografią. Na scenie powinno być tylko to, co niezbędne.

[b]O czym powinien dziś opowiadać teatr?[/b]

Ważniejsze od dawania gotowych odpowiedzi jest stawianie trudnych, egzystencjalnych pytań. Zrobiłem spektakl "Warum warum". Cokolwiek się zdarzy, warto pytać: "Dlaczego?". Moja "Mahabharata" mówiła o tym, że ambicja, rywalizacja, destrukcja są częścią ludzkiej natury. Ale ważniejsze było pytanie, dlaczego człowiek i świat są warci ocalenia.

[b]Jest taki współczesny polityk, którego chciałby pan pokazać w swoim teatrze?[/b]

Myślę, że Nelson Mandela. Warto o nim opowiadać, ponieważ potrafił wyrzec się przemocy. Zrezygnował z rewolucji na rzecz pokoju, ale nie miał też złudzeń, że odniósł pełen sukces. Teraz wiążę nadzieję z Obamą. Niestety, jest otoczony ludźmi, którzy nie myślą o przyszłości świata, tylko o swoich interesach. Tym bardziej powinniśmy trzymać za niego kciuki.

[b]A Jan Paweł II?[/b]

Nienaganna postać. Wzór. Każdy to czuł. Warto podążać jego śladami.

[b]Nie mogę zrozumieć, dlaczego nie powstał poważny spektakl o bin Ladenie. Co pan o nim myśli?[/b]

Pewnie miał rację, zauważając niesprawiedliwości współczesnej polityki. Niestety, przypomina Wielkiego Inkwizytora z "Braci Karamazow" Dostojewskiego. Uważał on, że ludzie są niedoskonali i zamiast czystej miłości Jezusa potrzebują silnej władzy. Mocnego człowieka, który nie waha się użyć terroru, by wprowadzić w życie wielkie ideały. To droga donikąd.

[b]Na długo przed tym, zanim multikulti stało się modą, poszukiwał pan wartości w pozaeuropejskich kulturach i religiach. Dlaczego?[/b]

Nigdy nie wierzyłem w to, że jest tylko jedna prawda, teoria czy dogmat, które mogą wyjaśnić złożoność świata będącego mozaiką zbudowaną z wielu sprzecznych elementów. Kiedy fragment nazywamy całością – dokonujemy manipulacji. Religijność staje się fanatyzmem, patriotyzm – nacjonalizmem. Sufijski mistyk Tierno Bokar, o którym będę robił we Wrocławiu spektakl "Eleven And Twelve", zróżnicowanie świata i ludzkości porównywał do tęczy. Masakry zazwyczaj zaczynają się od sporów w rodzaju, czy ważniejszy jest kolor żółty czy zielony.

[b]Jak ułożą się relacje między islamem i światem zachodnim?[/b]

Tylko wzajemny szacunek może nas uratować. Jeśli się nie porozumiemy, to znaczy, że wygrała głupota. Czy to nie dziwne, że dwie cywilizacje, które odwołują się do tego samego przykazania: "Nie zabijaj", żyją w stanie wojny?

[b]Który z młodych reżyserów zachwycił pana ostatnio?[/b]

Nie chciałbym kogoś pominąć, nauczony doświadczeniem, że był czas, kiedy nie wiedziałem nic o Jerzym Grotowskim. Do czasu, gdy znajomi wysłali mnie do Wrocławia. Ostatnio mam nowego przyjaciela z Polski. Krzysztof Warlikowski będzie w moim teatrze wystawiał "Tramwaj zwany pożądaniem".